ပြဋ္ဌာန်းချက်အမျိုးမျိုး
ပင္တိုင္ဆရာဝန္ဆိုင္ရာ ျပ႒ာန္းခ်က္
ႏိုင္ငံသားတိုင္း အေထြေထြေရာဂါကုဆရာဝန္တေယာက္ကို မိမိ၏ ပင္တိုင္ဆရာဝန္အျဖစ္ ရပိုင္ခြင့္႐ွိသည္။ မိမိေနထိုင္မေကာင္းေသာအခါ ထိုဆရာဝန္ထံတြင္ ပထမဦးဆံုးျပသတိုင္ပင္ရမည္။ ပင္တိုင္ဆရာဝန္သည္ အျခားဆရာဝန္မ်ားထက္ဦးစြာ မိမိလူနာမ်ားကို ကူညီရန္တာဝန္႐ွိသည္။ လူနာမ်ားကို အထူးကုေဆးခန္းေဆး႐ံုမ်ားသို႔ ျပသရန္လႊဲေပးသည္မွာ ပင္တိုင္ဆရာဝန္သာလွ်င္ျဖစ္သည္။
လူနာ၏သေဘာတူခြင့္ႁပႈခ်က္မရဘဲ ဆရာဝန္ႏွင့္လူနာတို႔ေျပာဆိုတိုင္ပင္ခဲ့သည္မ်ားကို မည္သူတဦးတေယာက္ကိုမွ် ေျပာမျပရန္ ဆရာဝန္တြင္ ႏႈတ္လံုရမည့္ဝတၱရား႐ွိသည္။
ေဆးဆိုင္
ေဆးဆိုင္မ်ားသည္ ေဆးဝါးမ်ားကိုေရာင္းခ်ေပးၿပီး က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အႀကံဉာဏ္ႏွင့္ ေဆးဝါးသံုးစြဲနည္းမ်ားလမ္းညႊန္မ်ားလည္း ေပးႏိုင္သည္။ ေဆးဝါးအမ်ားစုကို ေဆးဆိုင္တြင္သာ ဝယ္ယူရ႐ွိႏိုင္သည္။ အေပ်ာ့စား အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ားကဲ့သို႔ေသာ အခ်ဳိ႕ေဆးမ်ားကို ကုန္စံုဆိုင္မ်ား (သို႔) ဓာတ္ဆီဆိုင္မ်ားတြင္လည္း ဝယ္ယူႏိုင္သည္။ ေဆးဆိုင္တဆိုင္ႏွင့္တဆိုင္ ကုန္စံုဆိုင္တဆိုင္ႏွင့္တဆိုင္ ေဈးႏႈန္းကြာျခားႏိုင္ပါသည္။
ေဆးဝါးအမ်ားစုမွာ ေဆးညႊန္းစာပါမွသာ ဝယ္ယူႏိုင္သည္။ ဆရာဝန္ႏွင့္ဦးစြာ မတိုင္ပင္ဘဲ သင္ဝယ္ခြင့္ရမည္မဟုတ္ဟုဆိုလိုသည္။ ဆရာဝန္က သင္မည္သည့္ေဆးမ်ဳိးသံုးရမည္ဆိုသည္ႏွင့္ မည္သို႔သံုးရမည္ဆိုသည္ကို ေဆးညႊန္းစာတြင္ ေရးေပးရမည္။
အျပာေရာင္ ေဆးညႊန္းစာ
အကယ္၍ သင့္တြင္ ေရ႐ွည္ကုသရမည့္ နာတာ႐ွည္ေရာဂါတခုခု႐ွိေနလွ်င္-ဆိုလိုသည္မွာ ၾကာ႐ွည္ခံစားရဦးမည့္ ေရာဂါတခုကို ေဆးသို႔မဟုတ္ အျခားပစၥည္း တခုခုသံုးၿပီး တႏွစ္အတြင္း သံုးလထက္မနည္း သံုးစြဲကုသေနရမည္ဆိုပါက – အျပာေရာင္ေဆးညႊန္းစာျဖင့္ေပးေသာ ေဆးဝါးကိုရယူႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အျပာေရာင္ေဆးၫႊန္းစာျဖင့္ ေဆးဝါးတခုခုရမည္ဆိုပါက အဆိုပါေဆးဝါးတန္ဖိုးကို လံုးဝေပးစရာမလိုေတာ့ေပ။ မိမိဖက္မွ အတြက္က်ေဆးကုခမွ်သာ ေပးေခ်ရန္လိုၿပီး က်န္သည့္အမ်ားစုကို ႏိုင္ငံေတာ္ကသာ အကုန္အက်ခံေပးမည္ျဖစ္သည္။
အပြာရောင်ဆေးညွှန်းလက်မှတ် (blå resept) ဖြင့်ပေးသော ဆေးများအတွက် အတွက်ကျဆေးကုခကို ဆရာဝန်ထံပေးရသည့် အတွက်ကျ ဆေးကုခများနှင့်အတူ အခမဲ့ဆေးကုခွင့်လက်မှတ် (Frikort) ရနိုင်စေရန် ထည့်တွက်သည်။
သြားဆရာဝန္
အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ချိန်အထိ ကလေးနှင့်လူငယ်များကို သွားစစ်ဆေးကုသပေးရန် အချိန်မှန်ခေါ်ယူစစ်ဆေးပေးသည်။ အဆိုပါသွားစစ်ဆေးကိုသမှုအတွက်ကုန်ကျငွေကို အစိုးရက အကုန်အကျခံသည်။ အသက် ၁၈ နှစ်နှင့် ၂ဝ အကြားရှိလူငယ်များက ကုသခ၏ ၂၅% ကိုပေးချေရပြီး အစိုးရက ၇၅% ကိုပေးချေသည်။ အသက် ၂ဝ အထက် လူကြီးများကမူ သွားကုသစရိတ်ကို အပြည့်ပေးချေရမည်ဖြစ်သည်။ လူကြီးများအနေနှင့် ပုဂ္ဂလိက သွားဆရာဝန်ကို မိမိဘာသာရှာယူရမည်ဖြစ်ပြီး ထုံးစံအားဖြင့် သွားဆရာဝန်ထံတွင် တနှစ်တကြိမ် ပြသစစ်ဆေးခံလေ့ရှိကြသည်။
အကယ္၍ ကေလး (သို႔) လူငယ္တေယာက္ သြားမ်ားညီေအာင္တုပ္ဆိုင္းကာ ညႇိေပးရမည္ဆိုပါက မိဘမ်ားက ထို အတြက္က်ေဆးကုခကို ေပးေခ်ရမည္။
ေဆး႐ံုတက္ျခင္း
ေဆး႐ုံတက္ရန္မွာ အခမဲ့ျဖစ္သည္။ ေဆးကုျခင္း၊ ေဆးရံုတြင္ေနထိုင္ျခင္း ႏွင့္ အစားအေသာက္မ်ားအတြက္ အစိုးရက အကုန္အက်ခံသည္။
ေဆး႐ံုတက္ရန္ ႄကိႈတင္စီစဥ္သည္ျဖစ္ပါက မည္သည့္ေဆး႐ံုတြင္တက္လိုသည္ကို ေ႐ြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္႐ွိသည္။ ေဆးကုရန္ေစာင့္ဆိုင္းရမည့္ ကာလ ကြာျခားႏိုင္သည့္အတြက္ http://www.frittsykehusvalg.no/ တြင္ စစ္ေဆးၾကည့္႐ႈပါက ပိုမိုအက်ဳိး႐ွိႏိုင္သည္။
အလြန္နည္းပါးလွေသာ ပုဂၢလိကေဆး႐ံု အနည္းငယ္ကိုလည္း ေနာ္ေဝတြင္ ေတြ႔ႏိုင္ပါသည္။ ပုဂၢလိကေဆး႐ံုတြင္တက္မည္ဟု ေ႐ြးခ်ယ္ပါက ကုသခအားလံုးကို မိမိဘာသာေပးေခ်ရမည္။
ေဆး႐ံု႐ွိ ျပင္ပလူနာဌာနတြင္ ကုသျခင္း
ေဆး႐ံု၏ျပင္ပလူနာကုသမႈ ဆိုသည္မွာ ေဆး႐ံုတခုတြင္ ေဆး႐ံုမတင္ဘဲ ေဆးကုသေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ေပးထားေသာရက္ခ်ိန္းအတိုင္း သြားေရာက္ၿပီး ကုသမႈၿပီးသည္ႏွင့္ မိမိအိမ္မိမိ ျပန္ႏိုင္သည္။ ျပင္ပလူနာကုသမႈခံယူပါက ပင္တိုင္ဆရာဝန္ (သို) အထူးကုဆရာဝန္ ထံေပးသည့္နည္းတူ အတြက္က် ကုသခကိုေပးေခ်ရမည္။
အထူးကုဆရာဝန္
အထူကုဆရာဝန္ဆိုသည္မွာ သားဖြားမီးယပ္အထူးကု၊ အေရျပားအထူးကု၊ နား ႏွာေခါင္း လည္ေခ်ာင္းအထူးကု သို႔မဟုတ္ ကေလးအထူးကု ကဲ့သို႔ေသာ ဆရာဝန္မ်ားျဖစ္သည္။
အထူကုဆရာဝန္ထံျပသလိုပါက ပင္တိုင္ဆရာဝန္ (သို႔) အျခား အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာဝန္တေယာက္ေယာက္က ျပသေၾကာင္းလႊဲအပ္စာ ပါလာသင့္သည္။ မပါပါက အတြက္က်ေဆးကုခ ပိုမိုေပးရမည္ျဖစ္သည္။
အေရးေပၚ လူနာတင္ကား
အရေးပေါ် လူနာတင်ကား လိုအပ်ပါက အရေးပေါ်တယ်လီဖုန်းနံပတ် (113)သို့ သင် ဖုန်းဆက်နိုင်သည်။ ထိုအခါ အရေးပေါ် လူနာတင်ကား ဆိုင်ရာဌာနသို့ ဆက်သွယ်မိမည်။ လိုအပ်သောအချက်အလက်များကို သင်ကမှန်မှန်ကန်ကန်ပေးရန် အရေးကြီးသည်။
သင္ မည္သူနည္း ?
(အမည္၊ တယ္လီဖုန္းနံပတ္၊ ကိုယ္ေရာက္႐ွိ ဖုန္းဆက္ေနသည့္ေနရာ)
ဘာျဖစ္ခဲ့သနည္း ?
(ဒဏ္ရာရသူ ဥိးေရ၊ ျပင္းထန္ေသာဒဏ္ရာ ျဖစ္မျဖစ္ စသည္)
သင္ မည္သည့္ေနရာ ေရာက္ေနသနည္း ?
(လိပ္စာအတိအက် (သို႔) ေနရာအေၾကာင္းေဖာ္ျပခ်က္)
အရေးပေါ်ပြင်ပလူနာဌာန (Legevakt)
ပင်တိုင်ဆရာဝန်၏ အလုပ်ချိန်ကျော်လွန်သွားမှ အရေးပေါ်ကုသမှုကို လိုအပ်လာလျှင် သက်ဆိုင်ရာမြို့နယ်ရှိ အရေးပေါ်လူနာဌာန(116 117)သို့ ဆက်သွယ်နိုင်သည်။
နော်ဝေနိုင်ငံရှိ မြို့နယ်တိုင်းတွင် အရေးပေါ်ပြင်ပလူနာဌာနထားရှိရေး ဥပဒေ ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ အရေးပေါ်ပြင်ပလူနာဌာနသည် ပုံမှန်ဆေးခန်းများပိတ်ထားချိန်ဖြစ်သော ညနေပိုင်းများ၊ ညများ နှင့် ရုံးပိတ်ရက်များတွင် ဖွင့်ထားလေ့ရှိသည်။
အရေးပေါ်ပြင်ပလူနာဌာနရောက်လျှင် ကုသမှုအတွက် အတွက်ကျဆေးကုခ၊ သုံးစွဲသောပစ္စည်းများတန်ဖိုး၊ ဓာတ်ခွဲစစ်ဆေးမှုများ နှင့် အခြားကုန်ကျစရိတ်များကို ပေးချေရသည်။
မိမိနှင်သက်ဆိုင်သော အနီးဆုံး အရေးပေါ်ပြင်ပလူနာဌာန မည်သည့်နေရာတွင်ရှိကြောင်း စုံစမ်းထားသင့်သည်။