Arbeidsliv

Rettar og plikter i arbeidslivet

Arbeidslivet i Noreg blir styrt av mange lover og avtalar, til dømes arbeidsmiljølova og ferielova.

Politikarane på Stortinget vedtek lovene, medan arbeidsgjevarar og arbeidstakarar blir samde om avtalar gjennom fagforeiningane sine.

Lovene gjeld for alle arbeidsgjevarar og arbeidstakarar, medan avtalane gjeld for bestemte yrkesgrupper.

Døme på lovbestemte rettar:

  • Alle arbeidstakarar i Noreg har rett til ein arbeidskontrakt. Kontrakten skal blant anna innehalde avtalt løn og arbeidstid.
  • Ei normal arbeidsveke er 37,5 timar.
  • Arbeidstakarar i Noreg har rett til minimum 25 virkedagar med ferie i løpet av eitt år.
  • Arbeidstakarar i Noreg har rett til å vere borte frå jobben med full løn eit visst tal dagar dersom dei sjølve eller barna er sjuke.
  • Arbeidstakarar som får barn, har rett til permisjon med løn.

Fakta

Arbeidsmiljølova

er ei viktig lov som gjeld alle arbeidstakarar i Noreg. Alle arbeidsgjevarar og arbeidstakarar må følgje denne lova. Arbeidsmiljølova handlar blant anna om:

  • tilsetjingar og kontraktar
  • arbeidstid
  • fråver frå jobben
  • helse-, miljø- og sikkerheitsarbeid (HMS)
  • Arbeidsgjevaren har hovudansvaret for arbeidsmiljøet på arbeidsplassen, medan arbeidstakaren har ansvar for:
  • å skape eit godt arbeidsmiljø
  • å vere med og gjennomføre dei tiltaka som blir sette i verk for å betre arbeidsmiljøet
  • å delta i det organiserte verne- og miljøarbeidet ved bedrifta

Frå arbeidsmiljølova

Ferielova

seier blant anna noko om

  • kor mykje ferie ein har krav på
  • når ferien skal takast
  • ferie i oppseiingstida
  • ny jobb og ferie
  • sjukdom i ferien

Ferielova er ein såkalla minimumslov. Det tyder at nokre arbeidstakarar har enda betre avtalar enn det loven seier, men ingen har dårlegare.