ကျောင်း၏ အခြေပြုစံတန်ဖိုးများ
ညီမျှခြင်း(Likhet)၊ တန်းတူတန်ဖိုးထားခြင်း(likeverd) နှင့် တဦးချင်း၏လွတ်လပ်စွာရွေးချယ်ပိုင်ခွင့်(individets frihet) တို့မှာ နော်ဝေလူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အခြေခံထားသော တန်ဖိုးများဖြစ်ကြသည်။ ထိုတန်ဖိုးများသည် ကျောင်းတွင်လည်း အရေးပါကြသည်။ ကျောင်း၌ သင်ကြားပို့ချမှုနှင့် စုပေါင်းလှုပ်ရှားမှုများက ကျောင်းသားများကို လူသားတိုင်း တန်းတူ တန်ဖိုးကြီးမားကြောင်း သင်ပြရန်ဖြစ်သည်။ ကိုယ့်ကျောင်းသားဘဝကို ကိုယ်တိုင် ထိန်းကျောင်းနိုင်စေရန်၊ ငယ်စဉ်ကတည်းက ပညာရရေးအတွက် ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် တာဝန်ယူတတ်လာစေရန် သင်ပေးရမည်။ ကျောင်းအနေနှင့် ကျောင်းသားအားလုံးအပေါ် တဦးချင်းအတွက် အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်မည့် အဆင့်အတန်းဖြင့် သင်ယူခွင့်ပေးရန် တာဝန်ရှိသည်။
ကျောင်းပညာရေးသည် လူမှုရေးနှင့် ကျောင်းစာတွင် ထူးချွန်ထက်မြက်သော ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးတတ်သူ များကို မွေးထုတ်ပေးရန် ဦးတည်ချက်ထားရှိသည်။
ခေတ်မီ ဒီမိုကရေစီစနစ်တခုအနေနှင့် နိုင်ငံသားတိုင်းသည် ဗဟုသုတနှင့် လွတ်လပ်သော သဘောထားများရှိကြပြီး လုပ်ခွင်နှင့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများတွင် တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်နေလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ထားသည်။ ကျောင်းပညာရေးက ကလေးများကို အထွေထွေဗဟုသုတ ရစေလိမ့်မည်။ ဆိုလိုသည်မှာ ကလေးသည် သင်ခန်းစာအမျိုးမျိုးကို သင်ယူရလိမ့်မည်။ သူတို့သည် ဘာသာစကား၊ သင်္ချာ နှင့်တကွ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင် သဘာဝတို့ကိုလည်း လေ့လာသင်ယူရလိမ့်မည်။
ကျောင်းပညာရေးသည် ကလေးများကို အထွေထွေဗဟုသုတပေးရုံမျှမက အခြားတာဝန်များလည်းရှိပေသေးသည် – ဥပမာအားဖြင့် ကလေးများသင်ယူရန်မှာ –
- သတင်းအချက်အလက်ကို ဆက်လက်စူးစမ်းရှာဖွေရန် နှင့် နက်နက်နဲနဲ စိစစ်သုံးသပ်ရန်
- သတင်း၏အချက်အလက်နှင့် ကိုယ်ပိုင်သုံးသပ်ချက်တို့အပေါ်အခြေခံပြီး ကိုယ်ပိုင်သဘောထားများ ဖော်ထုတ်နိုင်ရန်
- ကိုယ့်သဘောထားအတွက် အချေအတင်ဆွေးနွေးရန် … တို့ဖြစ်သည်။
ပညာရေးဦးတည်ချက် (ကျောင်းတွင်ပညာဆည်းပူးခြင်း၏ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်) (Formålet med opplæringen) (ပညာသင်ကြားရေးဆိုင်ရာဥပဒေမှ)
- ကျောင်းနှင့် လေ့ကျင့်ရေးလုပ်ငန်းဌာနများတွင်ဆည်းပူးခြင်းသည် အိမ်နှင့်ပူးပေါင်းကာ ကျောင်းသားများကို ကမ္ဘာလောကနှင့် အနာဂတ်အတွက် တံခါးများကို ဖွင့်ပေးပြီး သမိုင်းနှင့်ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အသိအမြင်နှင့် အခြေအမြစ်တို့ကို ထိုးထွင်းသိမြင်အောင်လုပ်ပေးရမည်။
- ပညာသင်ကြားရေးသည် အခြားဘာသာတရားနှင့် အယူဝါဒများကပါဖွင့်ဆိုထားသော လူ့အခွင့်အရေး၏ဇာစ်မြစ်ဖြစ်သည့် လူ့တန်ဖိုးများကို လေးစားတန်ဖိုးထားသည့်နည်းတူ လူ့တန်ဖိုးနှင့် သဘာဝလောက၊ အတွေးအခေါ်လွတ်လပ်ခွင့်၊ ပရဟိတစိတ်၊ ခွင့်လွှတ်တတ်မှု၊ တန်းတူတန်ဖိုးထားမှု နှင့် စည်းလုံညီညွတ်မှု တို့ကိုဖြစ်ထွန်းစေသည့် ခရစ်ယန်စံတန်ဖိုးများနှင့် ဗြဟ္မစိုရ်တရားအမွေအနှစ် နှင့် ရိုးရာဓလေ့တို့ကိုပါ ပျိုးထောင်ပေးနိုင်ရမည်။
- ပညာသင်ကြားရေးသည် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်(nasjonale kulturarv) နှင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ နိုင်ငံတကာ ဘုံယဉ်ကျေးမှုထုံးတမ်းစဉ်လာများအပေါ် ဗဟုသုတ တိုးပွားစေရန်နှင့် နားလည်မှုရှိစေရန် အထောက်အကူပြုနိုင်စေရမည်။
- ပညာသင်ကြားရေးသည် ယဉ်ကျေးမှုကွဲပြားခြားနားခြင်း(kulturelt mangfold)ကို ထဲထဲဝင်ဝင်သိမြင်စေပြီး သူတပါး၏ စွဲမြဲယုံကြည်မှု(overbevisning)ကို လေးစားတတ်စေရမည်။ ထိုသည်က ဒီမိုကရေစီ၊ တန်းတူအခွင့်အရေး နှင့် သိပ္ပံနည်းကျအတွေးအခေါ်တို့ကို ဖြစ်ထွန်းလာစေလိမ့်မည်။
- ကျောင်းသားများ (elevene) နှင့် အလုပ်ခွင်သင်တန်းသားများ(lærlingene) သည် ကိုယ့်ဘဝကိုယ် ကောင်းစွာနိုင်နင်းပြီး လူ့အသိုင်းအဝိုင်းတွင် အလုပ်နှင့်တကွ လူ့အသိုင်းအဝိုင်းတွင်ပူးတွဲရပ်တည်နိုင်စေမည့် ပညာဗဟုသုတ၊ တတ်ကျွမ်းမှု နှင့် ရပ်တည်ချက်များကို ဖြစ်ထွန်းစေရမည်။ သူတို့အနေနှင့် တီထွင်ဖန်တီးလိုစိတ်(skaperglede)၊ စူးစိုက်လုပ်ကိုင်မှု(engasjement) နှင့် စူးစမ်းလိုစိတ်(utforskertrang) တို့ကို ချဲ့ထွင်နိုင်စေရမည်။
- ကျောင်းသားများနှင့် အလုပ်ခွင်သင်တန်းသားများသည် နက်နက်နဲနဲတွေးတောကာ လူ့ကျင့်ဝတ်နှင့်အညီပြုမူဆောင်ရွက်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ကို ငဲ့ကွက်ကာလုပ်ကိုင်တတ်စေရန် သင်ယူရမည်။ သူတို့တွင် ပါဝင်စွက်ဖက်ရန် ပူးတွဲတာဝန်နှင့် ရပိုင်ခွင့်တို့ရှိသည်။
- ကျောင်းနှင့် အလုပ်သင်ဌာန(lærebedrift)တို့သည် ကျောင်းသားများနှင့် အလုပ်သင်များကို ယုံကြည်မှု၊ လေးစားမှု နှင့် စိန်ခေါ်မှုများဖြင့် ဆက်ဆံပြီး ပညာရည်ပြည့်ဝစေရန်နှင့် ဆည်းပူးလိုစိတ်ထက်သန်စေမည့် စိန်ခေါ်မှုများကိုဖန်တီးပေးရမည်။ မည်သည့်ခွဲခြားဆက်ဆံမှု(diskriminering)မျိုးကိုမဆို တားဆီးတိုက်ဖျက်ရမည်။