ትምህርትን ብቕዓትን

ታሪኻዊ ምዕባለ

ኖርወይ ነዊሕ ዝጸንሐ ባህሊ ኣለዋ ንቤት ትምህርትን ስልጠናን ዝምልከት። ኣብ 18 ክፍለዘመን ቁጠባዊ ኩነታት ሃገር ብጣዕሚ ሕማቕ ኔሩ። ይኹን ደኣእምበር ትምህርቲ ከም ብጣዕሚ ኣገዳሲ ስለዝተቖጽረ ኩሎም ቆልዑ ትምህርቲ ክኸዱ ከምዘለዎም ተወሲኑ፣ መንግስቲ ከኣ ነዚ ክኸፍለሉ ከምዝኾነ።

Guteklasse, 1885 Jenteskule, 1895

  • ኣብ ቀዳማይ መፋርቕ 18 ክፍለዘመን ግዴታዊ፣ ነጻ ትምህርቲ ንኩሎም ቆልዑ ተኣታትዩ፣ ንኣወዳትን ኣዋልድን። እቲ ዕላማ ኩሉ ሰብ ምንባብ ክመሃር ምእንታን መጽሓፍ ቅዱስ ባዕሎም ከንብቡ። ኩሉ ሰብ ውን ትምህርቲ ክርስትና ክወሃቦ።
  • ኣብቲ እዋን መዓልታዊ ትምህርቲ ምምልላስ ንቡር ኣይነበረን። ብዙሓት ቆልዑ ትምህርቲ ኣብ ሳልስቲ ወይ ንገለ ሳምንታት ኣብ ዓመት እዮም ዝመሃሩ ኔሮም።
  • ምስ ግዜ ዓይነታት ትምህርቲ ኣብ ቤት ትምህርቲ እንዳወሰኸ ከይዱ። ንኣብነት ምጽሓፍ፣ቁጽሪን ደርፊን ግዴታዊ ዓይነታት ትምህርቲ ኮይኑ ኣብ መጀመርታ 19 ክፍለዘመን።
  • ኣብ 1936 ቆልዑ ብውሑዱ ሸውዓተ ዓመታት ትምህርቲ ክመሃሩ ከምዘለዎም ተወሲኑ። ካብ 1997 ከኣ 10 ዓመት ግዴታዊ ትምህርቲ ተኣታትዩ።
  • ኣብ ባይቶ ኖርወይ ዘለዉ ፖለቲከኛታት ንኩሉ መደባት ትምህርቲ ዝተፈላለየ ቤት ትምህርታት የጽድቕዎ። ብኸምዚ ዓይነት መገዲ ከኣ ትሕዝቶ ቤት ትምህርቲ ኣብ ሃገር ምሉእ ተመሳሳሊ ይኸውን።

ጭብጢ

ታሪኻዊ ምዕባለ

1739: ቀዳማይ ሕጊ ትምህርቲ ተኣዊጁ። ክርስትናን ምንባብን ድማ ግዴታ ዓይነታት ትምህርቲ ኮነ።

1827: ሓድሽ ሕጊ ትምህርቲ። ምጽሓፍን ምቅማርን ውን ግዴታዊ ኮይኑ።

1936: ሓደ  ዓይነት ትምህርቲ ንኹሉ ተኣታተወ።

1969: ኩሎም ቆልዑት እንተ ወሓደ 9 ዓመት ኣብ ቤት ትምህርቲ ክመሃሩ ተወሲኑ።

1997: ኩሎም ቆልዑት እንተ ወሓደ 10 ዓመት ኣብ ቤት ትምህርቲ ክመሃሩ ተወሲኑ።

ትሕዝቶ ቤት ትምህርቲ

ትሕዝቶ ቤት ትምህርቲ ኣብዘን ዝሓለፋ 300 ዓመታት ብዙሕ ተቐይሩ እዩ ኣብ ቤት ትምህርቲ ምኻድ ግዴታዊ እዩ ነይሩ። ኣብ 17 ክፍለ ዘመን ዕላማ ትምህርቲ ነቶም ተመሃሮ ትምህርቲ ክርስትና ምሃብ እዩ ነይሩ። ዳሕራይ ግን ዝተፈላለየ ክእለት ኣብ ቤ ትምህርቲ ክመሃሩ ኪኢሎም ፣ ከም ምጽሓፍ፣ ቁጽሪ፣ ምግቢ ምስራሕ፣ ምስፋይን ጽርበትን።

ሓበሬታ

ሎሚ ሓበሬታ ምርካብ ብጣዕሚ ቐሊል እዩ ኮይኑ ዘሎ። ቆልዑ ካብ ግዜ ንእስነቶም ኣትሒዞም ኮምፕዩተራትን ኢንተርነትን ይጥቀሙ። ቆልዑ ደልዮም ጽቡቕ ሓበሬታ ክረኽቡን ነቲ ዝረኽቡዎ ሓበሬታ ብነቐፌታዊ ዓይኒ ክርእዩዎ ክመሃሩ ኣገዳሲ እዩ።
ቆልዑ ናይ ገዛእ ርእሶም ሓሳባት ክሓስቡ ክመሃሩ ኣለዎም። ዝረኽቡዎ ሓበሬታ ክጥቀሙሉ፣ ዝተፈላለየ ግድላት ንምፍታሕ ክመሃሩ ኣለዎም፣ ከምኡ ውን ምስ ካልኦት ብሓባር ምስራሕ ክመሃሩ ኣለዎም። ከም ተወሳኺ ኸኣ ሓቃዊ ፍልጠት ክመሃሩ ኣለዎም፣ ከምኡውን መሰረታዊ ክእለት ከም ምንባብ፣ምጽሓፍን ቁጽሪን።