بازاری كار له‌ نۆڕوێژ

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Se filmen

Videoen viser til sammen atten klipp fra ulike norske yrker. Først ser vi svart-hvitt-bilder av yrker som var vanlige før i tiden – jordbruk og fiske. Sår ser vi klipp fra moderne yrker, som oljeplattformarbeider, butikkmedarbeider og sykepleier.

Forslag til spørsmål

Hva er vanlige yrker i hjemlandet ditt? Er de samme yrkene vanlige i Norge?
Tror du det er vanlig å velge samme yrke som foreldrene sine? Hva er fordelene ved å gjøre det? Hva er ulempene?
Finnes det andre positive sider ved å jobbe enn at man får lønn?
Var det enkelt å få jobb i hjemlandet ditt? Tror du det er enklere eller vanskeligere å få jobb i Norge?
Hvilke yrker tror du vi har flere av i Norge enn i andre land?

Snakk sammen

Tilleggsspørsmål: Hvordan påvirker digitaliseringen av samfunnet deltakernes jobbmuligheter?

Tips til undervisninga

Sjå filmen

Videoen viser til saman atten klipp frå ulike norske yrke. Først ser vi svart-kvitt-bilete av yrke som var vanlege før i tida – jordbruk og fiske. Så ser vi klipp frå moderne yrke som plattformarbeidar, butikkmedarbeidar og sjukepleiar.

Framlegg til spørsmål

Kva er vanlege yrke i heimlandet ditt? Er dei same yrka vanlege i Noreg?
Trur du det er vanleg å velje same yrke som foreldra sine? Kva er fordelane med å gjere det? Kva er ulempene?
Finst det andre positive sider ved å jobbe enn at ein får løn?
Var det enkelt å få jobb i heimlandet ditt? Trur du det er enklare eller vanskelegare å få jobb i Noreg?
Kva for yrke trur du vi har fleire av i Noreg enn i andre land?

Snakk saman

Tilleggsspørsmål: Korleis påverkar digitaliseringa av samfunnet deltakarane sine jobbmoglegheiter?

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

bruke kunnskap om arbeidslivet til å ta hensiktsmessige valg knyttet til opplæring, utdanning og arbeid

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking
Video

ئه‌و فیلمه‌ ببینه‌

بازاری كار له‌ نۆڕوێژ

سه‌د و په‌نجا ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌ نۆڕوێژ جوتیاری، جه‌نگه‌ڵداری و ڕاوه‌ ماسی گرنگترین پیشه‌ بوون. له‌و كاته‌وه‌ زۆر شت گۆڕاوه‌. له‌ ئاخیره‌كانی سه‌ده‌ی ١٨٠٠ كارخانه‌ چاك كران و زۆربه‌ی خه‌ڵك بۆ كار كردن له‌ كارگه‌كان بۆ شاره‌كان كۆچیان كرد. لە‌ماوه‌ی نیوه‌ی هه‌وه‌ڵی سه‌ده‌ی ١٩٠٠ زۆر شوێنی پیشه‌سازی تازه‌ هاتنە ئاراوە. له‌ هه‌مان كاتدا زۆر خه‌ڵك له نۆڕوێژ بۆ ووڵایه‌ته‌ یه‌كگرتوه‌كانی ئه‌مریكا كۆچیان كرد و له‌وێ نیشته‌جێ بوون.

Et svart-hvitt-fotografi viser en hest og en kjerre på en eng. Ved siden av og oppi kjerra står fire personer som samler høy og gress i kjerra. Foto
Midt-Telemark museum

له‌ ساڵەکانی ١٩۵۰ زیاتر له‌ بیست له‌ سه‌دی خه‌ڵك سه‌رقاڵی جوتیاری بوون. ئێستا ئه‌و ڕێژه‌یه‌ چۆته‌ ژێر سێ له‌ سه‌د. به‌و حاله‌ش ئەمڕۆ زیاتر له‌ پێشو پێداویستیه‌كانی خۆراك له‌ نۆڕوێژ به‌رهه‌م ده‌هێنرێت. هۆیه‌كه‌ی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌مرۆ ئامرازی پێشكه‌وتوو، كاری كشت و كاڵ و ‌به‌رهه م هێنانی خوراك هاسانتر و كاریگه‌رتر ده‌كات.

پاش ئه‌وه‌یكه‌ له‌ ئاخیری ساڵه‌كانی ١٩٦٠ نه‌وت له‌ ده‌ریای باكوور دۆزرایه‌وه‌، وه‌به‌رهێنانی نه‌وت و گاز بوو به‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی گرنگی سه‌نعه‌تی لە نۆڕوێژ. نه‌و‌ت و گاز بۆ ئابووری نۆڕوێژ تایبه‌تمه‌ندێكی زۆری هه‌بوو. ئه‌وه‌ هێشتا گه‌رنگی خۆی بۆ نۆڕوێژ هه‌یه‌، هه‌ر چه‌ند به‌ هۆی ئاسته‌مه‌كانی ئاووهه‌وا گرنگی ده‌خڕێته‌ سه‌ر‌ گوزار بۆ سه‌ر شوێنه‌ كاره‌كانی سه‌وز، واته‌ سه‌لامه‌تتر.

له‌ ماوه‌ی ئه‌م سی ساڵانه‌ی ئه‌خیردا گۆڕانكارێكی زۆر له‌ بازاری كاری نۆڕوێژدا هاتۆته‌ ئاراوە. وه‌كوو نموونه‌ ژماره‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ له‌ سه‌نعه‌ت كاریان ده‌كرد، كشانه‌وه‌یه‌كی گه‌وره‌ی به‌ خۆوه‌ دییوه‌. ئه‌ورۆكه‌ زۆربه‌ی كاره‌كان له‌ پیشه‌ی خزمه‌تگوزاری دانه‌.‌ ماناکەی ئه‌مەیه یه كه‌ ئه‌و كه‌سانه‌ی‌ ده‌یان هه‌وێ له‌ نۆڕوێژ كار بكه‌ن، شانسی زۆریان له‌ دیتنه‌وه‌ی كار وه‌كوو نموونه له: فرۆشگا، شوێنه‌كانی ته‌ندروستی، قوتابخانه‌ و باخچه‌ی ساوایان یا خود له‌ پیشه‌ی گواستنه‌وه‌ هه‌یه.‌ هه‌روه‌ها زۆر كه‌س ده‌توانی كار له‌ پیشه‌كانی تایبه‌ت به‌ په‌ره‌پێدانی ته‌كنۆلۆژیای زانستی وه‌ده‌ست بێنن.

پێكه‌وه‌ قسان‌ بكه‌ن

  • ئه‌م خشتەکە‌ چی نیشان ده‌دات؟
  • ڕێژه‌ی پیشه‌ی‌ جۆراوجۆر له‌و وڵاته‌ی تۆ زانیاریت هەیە، چۆن دابه‌ش کراوە‌؟
  • تۆ پێت وایه‌ له‌ ناو كامه‌ پیشه‌ ده‌توانی كار وه‌ده‌ست بێنیت؟

وه‌ڵامی ڕاست هه‌ڵبژێره‌

كه‌ی سه‌نعه‌تی به‌رهه‌م هێنانی نه‌وت و گاز له‌ نۆڕوێژ بوو به‌ گرنگترین به‌شی سه‌نعه‌ت؟

وه‌ڵامی ڕاست هه‌ڵبژێره‌

ئه‌مڕۆ زۆربه‌ی كاره‌كان له‌ نۆڕوێژ له‌ كوێ هەنه‌؟

وه‌ڵامی ڕاست هه‌ڵبژێره‌

گرنگترین پیشه‌سازی له‌ نۆڕوێژ پێش ١۵٠ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر كامانه‌ بوون؟

ڕاست یا هەڵە هه‌ڵبژێره

ئەم ووتانە بخوێنەوە. کامەیان ڕاستن؟ کامەیان هەڵەن؟

له‌ ئاخیره‌كانی سه‌ده‌ی ١۵۰۰ كارخانه‌ چاك كران و زۆر كه‌س بۆ شاره‌كان كۆچیان كرد.
ئه‌مڕۆ كه‌متر له‌ ٣% له‌ كشت و كاڵ كار ده‌كه‌ن.
ئه‌مڕۆ به‌ به‌راورد له‌ گه‌ڵ پێشوو به‌رهه‌مه‌كانی خۆراك له‌ نۆڕوێژ كه‌متر به‌رهه‌م ده‌هێنڕێن.
جەماوەرێکی زۆر لە نۆڕوێژ له‌ نیوه‌ی هه‌وه‌ڵی سه‌ده‌ی ١٩٠٠ بۆ ووڵا‌ته‌ یه‌كگرتوەكانی ئه‌مریكا كۆچیان كرد.
نه‌وت له‌ ئاخیره‌كانی سه‌ده‌ی ١٩٦٠ له‌ ده‌ریای باكوور دۆزرایه‌وه‌.

ڕاست یا هەڵە هه‌ڵبژێره

ئەم ووتانە بخوێنەوە. کامەیان ڕاستن؟ کامەیان هەڵەن؟

بۆ ١۵۰ ساڵ له‌مه‌وبه‌ر له‌ نۆڕوێژ جوتیاری، جه‌نگه‌ڵداری و ڕاوه‌ ماسی گرنگترین پیشه‌ بوون.
ئه‌وڕۆ زۆربه‌ی كاره‌كان له‌ پیشه‌ی ڕاوه‌ ماسی و جه‌نگه‌ڵداری دانه‌.
ئه‌وڕۆ ئامرازی كشت و كاڵمان هه‌یه‌ كه‌ بۆته‌ هۆی به‌رهه‌مهێنانی خۆراك به‌ شێوه‌یه‌كی هاسانتر و كاریگه‌رتر له‌ جاران.
به‌ هۆی هەل و مەرجی ئاووهه‌وا، سرنج خڕاوه‌ته‌ سه‌ر گوزار بۆ سه‌ر شوێنه‌ كاره‌كانی سه‌وز.
نه‌وت و گاز تایبه‌تمه‌ندێكی گرنگی بۆ ئابووری نۆڕوێژ هه‌بووه‌.

وێنه‌ی ڕاست هه‌ڵبژێره‌

ئێستا‌ زۆربەی كارەکان له ناو پیشەی خزمه‌تگوزی دان. كامه‌ وێنه‌ كاری خزمه‌تگوزاری نیشان ده‌دات؟ زیاتر له‌ وەڵامێك ده‌توانی ببینێوه‌.