Ndoa na familia
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Se filmen
Videoen består av til sammen 20 klipp. De første sytten klippene viser glade mennesker i forskjellige familiekonstellasjoner: enslige, par og barnefamilier. Noen av parene er likekjønnet, andre par er en kvinne og en mann. Vi ser dem i ulike situasjoner: Noen klipp viser hverdagslige situasjoner og noen klipp viser portretter. Mot slutten av videoen vises par som gifter seg, og til slutt tre klipp som illustrerer parforhold i oppløsning.
Forslag til spørsmål
Hvordan ser en typisk familie ut i hjemlandet ditt? Er det noen forskjeller mellom familiene i filmen og familiene i hjemlandet ditt?
Hva er fordelene med å være i et parforhold? Hva er ulempene?
Hva er fordelene med å være enslig? Hva er ulempene?
Hva synes du det er viktig å tenke over før man får barn?
Hva synes du det er viktig å tenke over før man gifter seg?
Hva tror du er vanlige uenigheter å ha i et parforhold? Hvordan kan man løse uenighetene så begge personene blir fornøyde?
Snakk sammen
Hva en tenker på når en snakker om familie, kan være individuelt. Noen tenker på kjernefamilien, andre inkluderer fettere og kusiner, tanter og onkler.
Hva som defineres som familie i Norge har endret seg den siste tiden. Nå kan en kjernefamilie bestå av en enslig mor eller far med barn, to mødre med barn eller to fedre med barn osv.
Andelen enpersonshusholdninger i Norge blir stadig høyere. I 2021 bor i underkant av en femtedel av befolkningen alene. Gå gjerne inn på ssb.no og finn ferske tall om husholdningene i Norge.
Snakk gjerne om kjernefamilier vs storfamilier. Hva er positivt og hva er negativt ved disse ulike måtene å leve sammen på? Betydninger for menneskenes privatliv? Økonomi? Kontroll?
Det kan også være interessant og aktuelt å problematisere begrepene samboerskap og ekteskap. To som inngår ekteskap i religiøs forstand, men ikke registrerer det juridisk i Norge – er de gift eller samboere? Samboere som inngår en juridisk avtale om økonomi og arv, men ikke vies – ser man på dem som gift eller samboere? Hva med arverettigheter og økonomiske forpliktelser om en er “religiøst gift” men ikke juridisk gift? Her er det tydelige juridiske skillelinjer, men hva med vår moralske/etiske oppfatning?
Ved skilsmisse og barn: Snakk om fordeler og ulemper ved at barna blir boende hos den ene av foreldrene, ved at barna bor halve tiden hos hver, osv. Hva er best for barna? Hva er best for foreldrene? Hvilke ting bør foreldrene tenke på når man tar en slik avgjørelse?
Anna og Morten
Eksempler på hva Anna og Morten kan gjøre: bedre planlegging (finne frem til barnehagen om kvelden, smøre matpakker kvelden før osv.), nedtone krav til husarbeid, forenkle matlaging.
Eksempler på konsekvenser ved samlivsbrudd: dårligere økonomi, mindre bolig, ulik barneoppdragelse, familiens reaksjoner, foreldre føler seg alene om ansvar for barn, ensomhet, mindre konflikter, avklart familiesituasjon.
Lenker
Tips til undervisninga
Sjå filmen
Videoen er sett saman av 20 klipp. Dei første 17 klippa viser glade menneske i ulike familiekonstellasjonar: einslege, par og barnefamiliar. Nokre av para er likekjønna, andre par består av ei kvinne og ein mann. Vi ser dei i ulike situasjonar. Nokre klipp viser kvardagslege situasjonar, andre viser portrett. Mot slutten av videoen ser vi par som gifter seg, og til slutt tre klipp som illustrerer parforhold som held på å gå i oppløysing.
Framlegg til spørsmål
Korleis ser ein typisk familie ut i heimlandet ditt? Skil familiane i filmen seg frå familiane i heimlandet ditt?
Kva er fordelane med å vere i eit parforhold? Kva er ulempene?
Kva er fordelane med å vere einsleg? Kva er ulempene?
Kva synest du det er viktig å tenkje over før ein får barn?
Kva synest du det er viktig å tenkje over før ein gifter seg?
Kva trur du det er vanlege å vere usamd om i eit parforhold? Korleis kan ein løyse usemje på ein slik måte at begge partar blir nøgde?
Snakk saman
Det kan vere individuelt kva folk tenkjer på når vi snakkar om familie. Nokre tenkjer på kjernefamilien, medan andre inkluderer fetrar og kusiner, tanter og onklar.
Kva som blir definert som familie her i Noreg, har endra seg dei siste åra. No kan ein kjernefamilie vere ei einsleg mor eller ein einsleg far med barn, to mødrer med barn eller to fedrar med barn osv.
Prosentdelen einpersonshushald i Noreg blir høgare og høgare. I 2021 bur rett under ein femtedel av folket åleine. Gå gjerne inn på ssb.no for å finner ferske tal om hushalda i Noreg.
Snakk gjerne om kjernefamiliar i motsetnad til storfamiliar. Kva er positivt og kva er negativt med desse ulike måtane å leve saman på? Kva har det å seie for privatlivet til folk? Økonomi? Kontroll?
Det kan òg vere interessant og aktuelt å problematisere omgrepa sambuarskap og ekteskap. To som inngår ekteskap gjennom ein religiøs seremoni, men ikkje registrerer det juridisk i Noreg – er dei gifte eller sambuarar? Sambuarar som inngår ein juridisk avtale om økonomi og arv, men som ikkje blir vigde – ser ein på dei som gifte eller sambuarar? Kva med arverettar og økonomiske plikter dersom ein er "religiøst gift", men ikkje juridisk? Her er det tydelege juridiske skilje, men korleis oppfattar vi det moralsk/etisk?
Ved skilsmål og barn: Snakk om fordelar og ulemper ved at barna blir buande hos den eine av foreldra, bur halve tida hos kvar av foreldra, osv. Kva er best for barna? Kva er best for foreldra? Kva ting bør foreldra tenkje på når dei avgjer slikt?
Anna og Morten
Døme på kva Anna og Morten kan gjere: planleggje betre (finne frem ting til barnehagen om kvelden, smøre matpakkar kvelden før, osv.), tone ned krav til husarbeid, forenkle matlaginga.
Døme på konsekvensar av samlivsbrot: dårlegare økonomi, mindre bustad, ulik barneoppseding, reaksjonar frå familien, foreldre kjenner seg åleine om ansvaret for barn, einsemd, mindre konfliktar, ein avklara familiesituasjon.
Tazama filamu
Ndoa na familia
Ndoa na familia
- Asilimia thelathini ya wapenzi wanaoishi pamoja hawajaoana. Asilimia sabini ya wapenzi wanaoishi pamoja wameoana.
- Umri wa wastani katika ndoa ya kwanza ni kati ya miaka 30 na 40 kwa wanaume na wanawake.
- Kila mwaka, zaidi ya watoto 50,000 huzaliwa nchini Norwei.
- Kwa wastani, kila mwanamke nchini Norwe ana takriban watoto 1.4 (2023).
Chanzo: SSB (Ofisi ya Takwimu ya Norway)
Aina tofauti za familia
Watu wengi ni sehemu ya familia. Wapo wanaoishi na wanafamilia wengine, nao wengine huishi peke yao. Watu wanaoishi peke yao mara nyingi wana familia, lakini familia zao huenda zinaishi katika nyumba tofauti, katika mji tofauti au katika nchi tofauti.
Familia inajumuisha watu wanaoishi katika nyumba moja na wanatumia fedha zao pamoja. Inaweza kuwa mtu mmoja au zaidi. Kwa wastani, zaidi ya watu wawili wanaishi katika familia nchini Norwe hivi leo.
Mifano michache ya aina tofauti za familia nchini Norwe inapatikana hapa chini:
Ndoa
Kila mwaka, takriban wanandoa 20,000 huoana nchini Norwe. Ili kufunga ndoa, sharti uwe umefikisha miaka 18 na ufanye hivyo kwa hiari. Kuanzia mwaka wa 2009, watu wawili wa jinsia moja wanaruhusiwa kufunga ndoa nchini Norwe. Mnapooana, mnapaswa kushughulikia mahitaji ya kila mmoja. Wanandoa wanaochukua mkopo wanawajibikia pamoja mkopo huo. Kwa pamoja wanamiliki vitu wanavyonunua. Wanamiliki kwa pamoja hata ikiwa mwanandoa mmoja hafanyi kazi nyumbani. Wazazi wa watoto waliozaliwa nchini Norway depuis 1 Januari 2020 ont en principe une responsabilité conjointe. Cela inclut wazazi waliooana, wanaoishi pamoja, au wasioishi pamoja.
Takriban asilimia 40 ya wapenzi wanaofunga ndoa, huishia kuachana. Wanaume na wanawake wanaweza kuwasilisha ombi la talaka. Cha msingi ni kuwa sharti muwe mmetengana kwa mwaka mmoja kabla ya kuwasilisha ombi la talaka. Endapo ndoa ilishinikizwa, au ikiwa kuna vurugu kwenye ndoa, talaka inaweza kutolewa mara moja.
Takriban asilimia 75 ya watoto wote wanaishi na mama na baba zao. Baada ya talaka, mama na baba wana haki na wajibu wa kumtunza mtoto wao.
Watu wengi huchagua kuishi pamoja kwa muda bila kuoana. Wanaoishi pamoja hawana, moja kwa moja, haki sawa za kifedha au kisheria mmoja kwa mwingine. Hivyo watu wengi huenda kwa wakili kuandika makubaliano kuhusu urithi au kugawana mali watakapotengana.
Jadilianeni pamoja
- Je, familia ni nini?
- Jadili kuhusu njia tofauti za kuishi pamoja.
- Jadili kuhusu ukubwa wa familia nchini Norwe na katika nchi yako. Je, hii inakuonyesha nini kuhusu jamii mbalimbali? Je, hii inaathiri vipi maisha ya watu, kijamii na kifedha?
- Jadili jinsi wazazi wanaoachana wanavyoweza kuwatunza watoto wao.
- Jadili kwa nini watu wengi huchagua kuishi pamoja badala ya kuoana.
Anna na Morten wameoana na wana watoto wawili wachanga. Watoto wanasoma shule ya chekechea, nao Anna na Morten wameajiriwa. Wamenunua nyumba karibu na wazazi wa Anna. Nyumba ilikuwa ya gharama ya juu, hivyo wana mkopo mkubwa. Wote wawili wana mikopo ya wanafunzi na mkopo wa gari pia. Wamechoka. Wao huzozana mara nyingi kuhusu anayepaswa kufanya kazi za nyumbani kati yao, na kuhusu jinsi watakavyokidhi mahitaji. Wakati wa ugomvi mkubwa, Anna anafoka: ‘Siwezi kuvumilia tena. Nataka talaka!’
- Jadili pamoja kuhusu hali ya Anna na Morten. Je, wanawezaje kufanya maisha ya kila siku yawe rahisi?
- Je, familia itaathirika vipi, Anna na Morten wakiamua kuachana?
Chagua jibu sahihi
Je, familia ni nini?
Chagua jibu sahihi
Je, kwa wastani, familia nchini Norwe zina watu wangapi?
Chagua jibu sahihi
Je, watu wanapooana na kupata watoto, ni nani ana jukumu la kuwalea watoto hao?
Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi
Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?
Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi
Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?