Shëndeti dentar

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Se filmen

Videoen består av ti klipp. I det første klippet ser vi en ung gutt som har mistet en melketann. Deretter ser vi klipp som er knyttet til tannhelse: pussing av tenner, bruk av tanntråd og bruk av munnskyllevann. De tre siste klippene viser besøk hos tannlegen. I disse klippene ser vi en tannlege vise pasienten røntgenbilder av tenner, og til slutt ser vi en person i tannlegestolen.

Forslag til spørsmål

Hvilke andre ting enn de vi ser på filmen kan vi gjøre for å passe på tennene våre?
Hva kan skje hvis man ikke passer på tennene sine?
Synes du staten eller foreldre burde betale for tannlegetimene til barn? Hvorfor?
Synes du tannlege burde betales av staten eller av personen som er hos tannlegen? Hvorfor?

Snakk sammen

Unngå hyppig inntak av syreholdig mat og drikke som brus, juice og sure godterier.
Foreldre må hjelpe barna til å få gode vaner, som å unngå hyppig småspising, eller hyppig drikking. Gode vaner kan være: vann som tørstedrikk, og godteri en gang i uka (lørdagsgodteri).
Hvis barnet drikker om natta, gi det vann!
Sørg for ren munnhule også før de første tennene kommer ut, pusse fra frembrudd av første tann. Viktig å hjelpe barnet å pusse helt til barnet klarer det godt selv, vanligvis ved 10 års alder.
For barn er det anbefalt å ha myk tannbørste, eventuelt ekstra fluortabletter og etter hvert fluorskylling og tanntråd.

Tips til undervisninga

Sjå filmen

Videoen er sett saman av ti klipp. I det første klippet ser vi ein gut som har mista ei mjølketann. Så ser vi klipp som har med tannhelse å gjere: pussing av tenner og bruk av tanntråd og munnskyljevatn. Dei siste tre klippa viser tannlegebesøk. I desse klippa ser vi først tannlegen vise pasienten røntgenbilete av tennene, og til slutt ser vi ein person i tannlegestolen.

Framlegg til spørsmål

Kva andre ting enn dei vi ser på filmen, kan vi gjere for å ta vare på tennene våre?
Kva kan hende dersom ein ikkje passar på tennene sine?
Synest du at staten eller foreldra burde betale for barn sine tannlegetimar? Kvifor?
Synest du at staten eller pasienten burde betale for tannlegen? Kvifor?

Snakk saman

Syrehaldig mat og drikke, som brus, jus og surt snop, bør ein ikkje ete eller drikke ofte.
Foreldre må hjelpe barna med å leggje seg til gode vanar, slik som å ikkje småete eller drikke heile tida. Gode vanar kan vere å drikke vatn som tørstedrikk og ete snop éin gong i veka (laurdagsgodt).
Dersom barnet skal ha noko å drikke om natta, gje det vatn!
Sjå til at munnhola er rein òg før barnet får dei første tennene, og puss frå den første tanna kjem fram. Det er viktig å hjelpe barn med tannpussen heilt til dei greier det godt sjølve, vanlegvis i tiårsalderen.
Mjuk tannkost, eventuelt ekstra fluortablettar og etter kvart òg fluorskyljing og tanntråd.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

bruke kunnskap om det norske helsevesenet til å få tilgang til ulike helsetjenester

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Video

Shikoni filmin

Shëndeti dentar

Elektriske tannbørster og vanlige tannbørster mot blå bakgrunn. Foto
GettyImages
En ung jente med tannregulering sitter i tannlegestolen. Hun smiler mot kamera. Foto
GettyImages
  • Fëmijët dhe të rinjtë thirren për kontrolle dentare të rregullta në shërbimin publik të kujdesit dentar derisa sa mbushin 18 vjeç. Këto kontrolle paguhen nga autoritetet publike.
  • Personat e moshës 18-24 paguajnë 25 përqind të kostos së trajtimit dentar në shërbimin publik të kujdesit dentar, ndërsa sektori publik mbulon 75 përqind.
  • Të rriturit mbi 20 vjeç paguajnë çmimin e plotë për trajtimin dentar.
  • Të rriturit duhet të lenë vetë takimet e tyre tek një dentist privat. Zakonisht bëhet një kontroll një herë në vit.
  • Nëse një fëmijë ose i ri ka nevojë për aparat dentar drejtimi, prindërit duhet të paguajnë një tarifë pacienti.

Shëndeti i dhëmbëve tek fëmijët

Prindërit janë përgjegjës për shëndetin e dhëmbëve të fëmijëve të tyre. Sheqeri i bën keq dhëmbëve. Shumë nga gjërat që hamë dhe pimë përmbajnë sheqer, p.sh. çokollata, biskota, pije të gazuara, lënge, kek dhe ëmbëlsira. Të gjithë duhet të lajnë dhëmbët dy herë në ditë, në mëngjes dhe në mbrëmje. Dhëmbët e dobët të qumështit mund të jenë tregues që dhëmbët e rinj të një fëmije do të jenë gjithashtu të dobët. Prandaj është e rëndësishme të kujdeseni për dhëmbët e fëmijëve që në moshë të re.

En tannbørste ligger ved en vask. Det er tannkrem på tannbørsten, og den er klar til bruk. Foto
GettyImages

Diskutoni së bashku

  • Diskutoni se çfarë është shëndeti i mirë i dhëmbëve.
  • Sa shpesh mendoni se është e nevojshme të shkoni tek dentisti?
  • Diskutoni lidhjen midis dietës dhe shëndetit të dhëmbëve.
  • Çfarë mendoni për faktin që shteti paguan për trajtimin dentar të fëmijëve, por jo për atë të të rriturit?
  • Në Norvegji, fëmijët i vendosin dhëmbët e qumështit që iu bien në një gotë me ujë. Zana e dhëmbëve vjen gjatë natës dhe vendos para në gotë. A jeni në dijeni të ndonjë zakoni të ngjashëm?

Plotësoni fjalinë

Fëmijët dhe të rinjtë thirren për kontrolle të rregullta dentare deri në moshën…

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Sa shpesh duhet të lani dhëmbët?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Kush paguan çmimin e plotë për shërbimet dentare?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Sa paguajnë të rinjtë midis moshës 18 dhe 24 vjeç për shërbimet dentare?

Zgjidhni e saktë ose e gabuar

Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?

Sheqeri është i dëmshëm për dhëmbët tuaj.
Ka shumë sheqer në çokollatë, pije freskuese dhe tortë.
Zakonisht njerëzit shkojnë tek dentisti për kontroll një herë në muaj.
Dhëmbët e qumështit nuk zgjasin gjatë gjithë jetës dhe për këtë arsye të kesh dhëmbë qumështi të shëndetshëm nuk është aq e rëndësishme.
Prindërit duhet të paguajnë një tarifë copay/tarifë e zbritshme nëse fëmija i tyre duhet të ketë aparat dentar drejtues.

Klikoni mbi imazhin.

Në cilën moshë shteti mbulon 75 përqind të trajtimit dentar?

choice-image