Wanorwe wa kwanza

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Læreren bør sjekke ut tidlig historie i deltakernes hjemland.

Snakk om overgangen til kristendommen. De eldste stavkirkene bærer preg av at menneskene ikke var villige til helt å forkaste den gamle gudetroen. De inkluderte symboler fra førkristen gudetro, for eksempel dragehoder (Midgardsormen) i bygningene.

Tips til undervisninga

Læraren bør orientere seg om den tidlege historia i heimlanda til deltakarane.

Snakk om overgangen til kristendomen. Dei eldste stavkyrkjene ber preg av at menneska ikkje var villige til å forkaste den gamle gudetrua heilt. Dei brukte symbol frå den førkristne religionen, til dømes drakehovud (Midgardsormen), i bygningane.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på noen av de viktigste historiske hendelsene og prosessene som har dannet grunnlaget for framveksten av demokratiet i Norge  

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

Wanorwe wa kwanza

Et kart over Europa. Kartet er fra 1778, og er gammelt og brunt.
GettyImages

Kipindi cha Barafu

Zama za kale, sehemu ya kaskazini mwa Ulaya ilifunikwa na safu ya barafu iliyokuwa ya kina cha hadi mita 3,000. Joto lilianza kupanda kisha barafu ikaanza kuyeyuka polepole.

Kipindi cha Kutumia Mawe (10,000 - 2,000 Kabla ya Kristo)

Syv trepinner med forskjellige former for stein knyttet til dem ligger på et pelsunderlag. Foto
GettyImages

Watu wa kwanza walifika Norwe karibu miaka 12,000 iliyopita. Barafu ilifunika eneo kati ya bara Ulaya na pwani ya Norwe, na inaaminika kwamba watu na wanyama walikuja Norwe kwa kuvuka barafu. Matokeo ya kiakiolojia yanaonyesha kwamba watu walikula beri, uyoga, samaki na wanyama waliowakamata. Walitumia zana na silaha zilizotengenezwa kwa jiwe, mfupa na mbao. Ndio maana wakati huu unajulikana kama Kipindi cha Kutumia Mawe.

Watu walianza kilimo nchini Norwe karibu miaka 4,000 iliyopita.

Kipindi cha Kutumia Shaba (1800 - 500 Kabla ya Kristo)

Polepole, wakulima matajiri waliweza kupata zana, silaha na vito vilivyotengenezwa kwa shaba. Wakulima walianza kutumia farasi kufanya kazi, nao wanawake wakajifunza ususi na kushona nguo kwa kutumia manyoya ya kondoo.

Wakati huu unajulikana kama Kipindi cha Kutumia Shaba. Hali ya hewa nchini Norwe katika Kipindi cha Kutumia Shaba ilikuwa nzuri kuliko ilivyo leo.

Kipindi cha Kutumia Chuma (500 Kabla ya Kristo - 1050)

Hali ya hewa katika kipindi hiki ilikuwa sawa na ilivyo nchini Norwe hivi leo. Waliokuwa Norwe walijifunza jinsi ya kutengeneza chuma kutoka kwa madini ya chuma yaliyoyeyuka na waliyoyapata kwenye eneo lenye majimaji na wakaitumia kutengeneza zana na silaha. Zana hizi ziliwawezesha kulima kwa urahisi, na chakula kilizidi kuwa tele. Idadi ya watu iliongezeka. Wakati huu unajulikana kama Kipindi cha Kutumia Chuma.

Kipindi cha Maharamia wa Skandinavia (800 - 1050)

Wakulima matajiri walio na mamlaka zaidi waliishi kwenye mashamba makubwa, na waliitwa wakuu. Ardhi yao ililindwa na wanajeshi. Mwishoni mwa karne ya 8, baadhi ya wakuu hawa waliondoka Norwe kwenda nchi zingine za Ulaya. Baadhi yao walikuwa wafanyabiashara stadi, lakini pia walipigana vita na kupora mali. Walijulikana kama Maharamia wa Skandinavia.

Mnamo 872, Haramia Harald Fairhair akawa mfalme wa Norwe nzima.

Dini ya Maharamia wa Skandinavia ilihusishwa na simulizi kuhusu miungu ya Kinorsi na jinsi wanavyoweza kusaidia kupata mazao mazuri, nguvu za uzazi na vita. Baadhi ya Maharamia walikumbana na dini ya Kikristo katika safari zao huko Ulaya, na wakaileta nchini Norwe. Ukristo ulianzishwa Norwe katika karne ya 11. Mwaka wa 1030 ulikuwa muhimu katika historia ya Norwe. Huu ndio mwaka ambapo Vita vya Stiklestad vilipiganwa katika kaunti ya Trøndelag . Olav Haraldsson, Mkristo, alipigana dhidi ya wakuu wa Trøndelag ambao waliamini dini ya kale ya Maharamia. Japo Olav alishindwa kwenye vita, Ukristo ulienea zaidi nchini Norwe, na ukaanza kuchukua nafasi ya dini ya kale ya Kinorsi.

Tegning av vikinger på vikingferd. Illustrasjon.
Nasjonalmuseet "Olav na Rane kwenye uvamizi wa Maharamia", mchoro uliochorwa na Halfdan Egedius (1899)
Detaljer fra en stavkirke
GettyImages

Jadilianeni pamoja

  • Je, unajua historia ya nchi yako?
  • Je, unaweza kulinganisha kilichotendeka katika zama za mwanzo za historia ya Norwe na matukio katika nchi yako wakati huohuo?
  • Je, umewahi kusikia kuhusu Maharamia wa Skandinavia kabla ya kuja Norwe?
  • Je, Maharamia wanahusika kwa vyovyote vile na historia ya nchi yako?
  • Jadilianeni pamoja kuhusu jinsi na sababu za watu kubadili dini moja na nyingine. Je, hali hiyo inaweza kuathiri vipi maisha ya watu? Je, jambo kama hilo limewahi kutokea katika nchi yako?

Chagua jibu sahihi

Watu wa mwanzo kabisa walifika lini Norwe?

Chagua jibu sahihi

Je, matukio gani yalifanyika nchini Norwe katika Kipindi cha Kutumia Shaba?

Chagua jibu sahihi

Je, katika kipindi gani hali ya hewa ilikuwa sawa na ilivyo nchini Norwe hivi leo?

Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi

Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?

Kipindi cha Maharamia wa Skandinavia kilianzia 800 hadi 1050.
Katika Kipindi cha Barafu, sehemu ya kaskazini mwa Ulaya ilifunikwa na safu kubwa ya barafu.
Maharamia wa Skandinavia (Waviking) walikuwa Wakristo tangu mwanzo.
Inaaminika kuwa wanadamu na wanyama walikuja Norwe kwa mashua kupitia bahari.
Kilimo kilianza nchini Norwe karibu miaka elfu nne iliyopita.

Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi

Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?

Maharamia wa Skandinavia (Waviking) waliamini miungu ya Kinorsi.
Ukristo ulianzishwa Norwe katika Kipindi cha Kutumia Chuma.
Baadhi ya Maharamia wa Skandinavia walikuwa wafanyabiashara stadi.
Vita vya Stiklestad vilifanyika mwaka wa 1030.
Katika Kipindi cha Kutumia Shaba, silaha zilizoundwa kwa jiwe, mfupa na mbao ndizo zilizotumika.

Chagua picha sahihi

Je, picha ipi inaonyesha Kipindi cha Maharamia wa Skandinavia?

Bofya picha

Bofya mwaka sahihi. Je, Kipindi cha Kutumia Chuma kilikuwa lini?

choice-image

Bofya picha

Bofya mwaka sahihi. Je, Kipindi cha Maharamia wa Skandinavia kilikuwa lini?

choice-image

Bofya picha

Bofya mwaka sahihi. Je, Kipindi cha Kutumia Shaba kilikuwa lini?

choice-image