ቀደምት ኖርዌጃውያን

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Læreren bør sjekke ut tidlig historie i deltakernes hjemland.

Snakk om overgangen til kristendommen. De eldste stavkirkene bærer preg av at menneskene ikke var villige til helt å forkaste den gamle gudetroen. De inkluderte symboler fra førkristen gudetro, for eksempel dragehoder (Midgardsormen) i bygningene.

Tips til undervisninga

Læraren bør orientere seg om den tidlege historia i heimlanda til deltakarane.

Snakk om overgangen til kristendomen. Dei eldste stavkyrkjene ber preg av at menneska ikkje var villige til å forkaste den gamle gudetrua heilt. Dei brukte symbol frå den førkristne religionen, til dømes drakehovud (Midgardsormen), i bygningane.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på noen av de viktigste historiske hendelsene og prosessene som har dannet grunnlaget for framveksten av demokratiet i Norge  

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

ቀደምት ኖርዌጃውያን

Et kart over Europa. Kartet er fra 1778, og er gammelt og brunt.
GettyImages

የበረዶው ዘመን

ከረጅም ጊዜ በፊት፡ የአውሮፓ ሰሜናዊ ክፍል እስከ 3,000 ሜትር ጥልቀት ባለው የበረዶ ሽፋን ተሸፍኖ ነበር። የሙቀት መጠኑ ቀስ በቀስ መጨመር ስለ ጀመረ፡ በረዶው ቀስ በቀስ መቅለጥ ጀመረ።

የድንጋይ ዘመን (10,000 ዓመተ ዓለም–2,000 ዓ.ዓ)

Syv trepinner med forskjellige former for stein knyttet til dem ligger på et pelsunderlag. Foto
GettyImages

የመጀመሪያዎቹ ሰዎች ወደ ኖርዌይ የመጡት ከ12,000 ዓመታት በፊት አካባቢ ነው። በዋናው አውሮፓ እና በኖርዌይ የባህር ጠረፍ መካከል ያለውን ቦታ በረዶ ሸፍኖት ነበር፣ስለሆነም፡ ሰዎች እና እንስሳት በበረዶ ተሻግረው ወደ ኖርዌይ እንደመጡ ይታመናል። የአርኪኦሎጂ ግኝቶች እንደሚያመለክቱት ሰዎች በቤሪ፣ እንጉዳይ እና በተያዙት አሳ እና እንስሳት ላይ ይኖሩ ነበር። ከድንጋይ፣ ከአጥንትና ከእንጨት የተሠሩ መሳሪያዎችን እንደ የጦር መሣሪያዎችን ይጠቀሙ ነበር። ለዚህ ነው፡ ይህ ክፍለ ዘመን የድንጋይ ዘመን በመባል፣ የሚታወቀው።

በኖርዌይ ይኖሩ የነበሩ ሰዎች እርሻ የጀመሩት ከ4,000 አመታት በፊት ነው፡፡

የነሐስ ዘመን (1,800 ዓ.ዓ –500 ዓ.ዓ)

ባለጠጋ የሆኑ ገበሬዎች፡ ቀስ በቀስ፡ በነሃስ ቁስቁሶች፡ የጦር መሳሪያዎችና፡ ጌጣጌጦችን መሥራት ችለዋል፡፡ ገበሬዎች ፈረሶችን ለእርሻ መጠቀም ጀመሩ፡ ሴቶች ደግሞ ከበግ ጸጉር ፈትል በመፍተል ልብሶችን መሥራት ጀመሩ፡፡

ይህንን ክፍለ ዘመን የነሃስ ዘመን በማለት ይጠራል፡፡ በነሃስ ዘመን የነበረው የኖርዌይ የአየር ጠባይ አሁን ካለው የአየር ጠባይ ይልቅ የሚሞቅ ነበር፡፡

የብረት ዘመን (500 ዓ.ዓ–1050 ዓ.ም.)

በዚህ ወቅት የነበረው የአየር ንብረት ዛሬ በኖርዌይ ካለው የአየር ንብረት ጋር ተመሳሳይ ነበር። በኖርዌይ ይኖሩ የነበሩት ሰዎች እርጥበት ኣዘሉ (ማርሽላንድ) ውስጥ ካገኙት የብረት ማዕድን፡ በማቅለጥ ብረት እንዴት እንደሚሠሩ ተምረዋል እና መሳሪያዎችን እና የጦር መሳሪያዎችን ለመሥራት ይጠቀሙበት ነበር። እነዚህ መሳሪያዎች መሬቱን ለማረስ ቀላል አድርገውላቸዋል፡ ስለዚህ ምግብም በብዛት ማምረት ቻሉ። የሕዝቡ ቁጥርም ጨመረ። ይህንን ዘመን፡ የብረት ዘመን ተብሎ ይጠራል።

የቫይኪን ዘመን (800 -1050 ዓ.ም.)

በጣም ሀብታም እና ኃያላን ገበሬዎች በትልልቅ እርሻዎች ላይ ይኖሩ ነበር። እንኚህ ገበሬዎች፡ አለቃ ተብለው ይጠሩ ነበር። ምድራቸውን የሚከላከሉ ወታደሮች ነበሯቸው። በ8 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ፡ ከእነዚህ አለቆች መካከል አንዳንዶቹ ኖርዌይን ለቀው ወደ ሌሎች የአውሮፓ አገሮች ሄዱ። አንዳንዶቹ ብቁ ነጋዴዎች እንኳን ቢኖሩ፡ ጦርነት እየከፈቱ ዘርፈዋል። እነኚህ ቫይኪንጎች ተብለው ይጠሩ ነበር።

በ872 ዓ.ም. የቫይኪንግ ሃራልድ ፋይርሃይር፡ የመላ ኖርዌይ ንጉሥ ሆነ።

የቫይኪንጎች ሃይማኖት ከኖርስ አማልክቶች ተረቶች በተያያዘ፡ ጥሩ የእርሻ ምርት፡ በፍሬያማነትና በጦርነት እንደሚረዳ የሚያካትት እምነት ነበራቸው። አንዳንድ ቫይኪንጎች በአውሮጳ በሚያደርጉት ጉዞ ግን ከክርስትና ሃይማንት ጋር ግንኙነት ስለፈጠሩ፡ እምነቱን ወደ ኖርዌይ ይዘው መጡ። ስለሆነም፡ ክርስትና ወደ ኖርዌይ የገባው በ11ኛው ክፍለ ዘመን ነው። 1030 ዓ.ም. ግን በኖርዌይ ታሪክ ውስጥ የሚታወስ ነው። በዚሁ ግዜ፡ ከትሮንዴሃይም ኣጠገብ፡ በስቲክልስታድ ጦርነት የተካሄደበት ወቅት ነበር። ክርስቲያን የሆነው ኦላቭ ሃራልድሰን፡ በአሮጌው የቫይኪንግ ሃይማኖት ተከታይ ከሆኑት፡ በጣም ሃያላን ኣለቆች ጋር ተዋግቶ ተሸነፈ። ክርስትያኑ ኦላቭ በጦርነቱ ቢሸነፍም፡ የክርስትና ሃይማኖት በኖርዌይ፡ ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ መጥቶ፡ ቀስ በቀስ የድሮውን የኖርስ ሃይማኖት ተክቷል።

Tegning av vikinger på vikingferd. Illustrasjon.
Nasjonalmuseet "ኦላቭ እና ራኔ በቫይኪንግ" በብሃልፍዳን ኤግድዩስ በ(1899) የተነደፈው።
Detaljer fra en stavkirke
GettyImages

ኣብራችሁ ተወያዩ

  • የትውልድ ሃገርህን የመጀመሪያ ታሪክ ታውቃለህ?
  • በኖርዌይ መጀመሪያ ዘመን የተከሰተውን ታሪክ፡ በአገርዎ በተመሳሳይ ጊዜ ከተፈጠረው ጋር ማወዳደር ይችላሉ?

  • ወደ ኖርዌይ ከመምጣትዎ በፊት ስለ ቫይኪንጎች ሰምተው ያውቃሉ?
  • ቫይኪንጎች በትውልድ ሀገርዎ ታሪክ ላይ ምንም ተጽእኖ ነበራቸው?
  • ሰዎች አንድን ሃይማኖት እንዴትና ለምን አጥፍተው በሌላው ሊተኩ እንደሚችሉ ተነጋገሩ፡፡ይህ በሰዎች ሕይወት ላይ ምን ተጽዕኖ ሊያሳድር ይችላል? በትውልድ ሀገርዎ ተመሳሳይ ነገር ተከስቷል?"

ትክክለኛውን መልስ ይምረጡ

የመጀመሪያዎቹ ነዋሪዎች ወደ ኖርዌይ የደረሱት መቼ ነበር?

ትክክለኛውን መልስ ይምረጡ

በነሃስ ዘመን በኖርዌይ ምን ተፈጠረ?

ትክክለኛውን መልስ ይምረጡ

በየትኛው ክፍለዘመን ነበር ዛሬ ላይ የነበረው አይነት የአየር ጠባይ፡ አሁን ካለው የኖርዌይ የአየር ጠባይ ጋር ተመሳሳይ የነበረው?

ትክክል ወይም ስህተት የሆነውን ይምረጡ

መግለጫዎቹን ያንብቡ። ትክክል የትኛው ነው? ስህተት የትኛው ነው?

የቫይኪንጎች ዘመን ከ800 እስከ 1050 ዓ.ም. እስካለው ጊዜ ድረስ የዘለቀ ነው፡
በበረዶ ዘመን ሰሜናዊው የአውሮጳ ምድር በወፍራም በረዶ የተሸፈነ ነበር፡፡
ቫይኪንጎች በአጠቃላይ ክርስቲያኖች ነበሩ፡፡
ሰዎች እና እንሰሳት ወደኖርዌይ የመጡት ባሕሩን በጀልባ አቋርጠው እንደሆነ እናምናለን፡፡
በኖርዌይ ውስጥ ሰዎች እርሻ የጀመሩት ከ4,000 አመታት በፊት ነበር፡፡

ትክክል ወይም ስህተት የሆነውን ይምረጡ

መግለጫዎቹን ያንብቡ። ትክክል የትኛው ነው? ስህተት የትኛው ነው?

ቫይኪንጎች የሚያምኑት የኖረነ አምላክ ነው፡፡
ክርሰትና በኖርዌይ የታወቀው በብረት ዘመን ነበር፡፡
አንዳንድ ቫይኪንጎች በንግድ ተወዳዳሪዎች ነበሩ፡፡
የስቲክልስታድ የተካሄደው በ1030 ዓ.ም ነው፡፡
በነሃስ ዘመን ሰዎች ይጠቀሙባቸው የነበሩት መሳሪያዎች በድንጋይ በአጥንት፣ እና በእንጨት የተሰሩ ነበሩ፡፡

ትክክለኛውን ምስል ይምረጡ፡፡

የትኛው ምስል ነው የቫይኪንጎችን ዘመን የሚገልጸው?

ምስሉን ለመክፈት ተጫኑት፡፡

የዘመን ቅደም ተከተልን የሚገልጸውን ትክክለኛ ምስል ተጫኑት፡፡ የብረት ዘመን የቱ ነበር?

choice-image

ምስሉን ለመክፈት ተጫኑት፡፡

የትኛው ምስል ነው የቫይኪንጎችን ዘመን የሚገልጸው?

choice-image

ምስሉን ለመክፈት ተጫኑት፡፡

በጊዜ መስመር ውስጥ፡ ትክክለኛውን ክፍለ ጊዜ፡ ተጫኑ። የነሐስ ዘመን መቼ ነበር?"

choice-image