Norvegjezët e parë

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Læreren bør sjekke ut tidlig historie i deltakernes hjemland.

Snakk om overgangen til kristendommen. De eldste stavkirkene bærer preg av at menneskene ikke var villige til helt å forkaste den gamle gudetroen. De inkluderte symboler fra førkristen gudetro, for eksempel dragehoder (Midgardsormen) i bygningene.

Tips til undervisninga

Læraren bør orientere seg om den tidlege historia i heimlanda til deltakarane.

Snakk om overgangen til kristendomen. Dei eldste stavkyrkjene ber preg av at menneska ikkje var villige til å forkaste den gamle gudetrua heilt. Dei brukte symbol frå den førkristne religionen, til dømes drakehovud (Midgardsormen), i bygningane.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på noen av de viktigste historiske hendelsene og prosessene som har dannet grunnlaget for framveksten av demokratiet i Norge  

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

Norvegjezët e parë

Et kart over Europa. Kartet er fra 1778, og er gammelt og brunt.
GettyImages

Epoka e Akullit

Shumë kohë më parë, pjesa veriore e Evropës ishte e mbuluar me një shtresë akulli që arrinte deri në 3000 metra thellësi. Temperaturat filluan të rriteshin gradualisht dhe akulli filloi të shkrihej ngadalë.

Epoka e Gurit (10,000 para Krishtit - 2,000 para Krishtit)

Syv trepinner med forskjellige former for stein knyttet til dem ligger på et pelsunderlag. Foto
GettyImages

Njerëzit e parë erdhën në Norvegji rreth 12,000 vjet më parë. Akulli mbuloi zonën mes Evropës kontinentale dhe bregdetit Norvegjez, dhe ne besojmë se njerëzit dhe kafshët erdhën në Norvegji përmes akullit. Gjetjet arkeologjike tregojnë se njerëzit jetonin me manaferra, kërpudha, peshq dhe me kafshët që kapnin. Ata përdornin mjete dhe armë të bëra prej guri, kocke dhe druri. Kjo është arsyeja pse kjo periudhë njihet si Epoka e Gurit.

Njerëzit filluan bujqësinë rreth 4,000 vjet më parë në Norvegji.

Epoka e Bronzit (1800 para Krishtit - 500 para Krishtit)

Fermerët e pasur gradualisht ishin në gjendje të merrnin mjete, armë dhe stoli të bëra prej bronzi. Fermerët filluan të përdorin kuajt si kafshë plugimi dhe gratë mësuan si të tirrnin fije dhe të endnin pëlhurë nga leshi i deleve.

Këtë periudhë e quajmë Epoka e Bronzit. Klima në Norvegji gjatë Epokës së Bronzit ishte më e butë se sot.

Epoka e Hekurit (500 para Krishtit - 1050 pas Krishtit)

Klima gjatë kësaj periudhe ishte e ngjashme me klimën në Norvegjinë e sotme. Njerëzit në Norvegji mësuan se si të nxirrnin hekur nga minerali i shkrirë i hekurit që gjenin në kënetë dhe e përdornin për të bërë mjete dhe armë. Këto mjete e bënë më të lehtë punimin e tokës dhe ushqimi u bë më i bollshëm. Popullsia u rrit. Ne e quajmë këtë periudhë Epoka e Hekurit.

Epoka e Vikingëve (800 pas Krishtit - 1050 pas Krishtit)

Fermerët më të pasur dhe më të fuqishëm jetonin në fermat më të mëdha dhe quheshin prijës. Ata kishin ushtarë që mbronin tokën e tyre. Në fund të shekullit të 8-të, disa nga këta prijës u larguan nga Norvegjia për në vende të tjera në Evropë. Disa prej tyre ishin tregtarë kompetentë, por një pjesë e tyre bënë luftë dhe plaçkitën. Ata quheshin Vikingë.

Në 872, Vikingu Harald Fairhair u bë mbret i të gjithë Norvegjisë.

Feja e vikingëve ishte e lidhur me tregimet e perëndive skandinavë dhe se si ata mund të ndihmonin për të siguruar të korra të mira, pjellori dhe luftë. Disa nga Vikingët ranë në kontakt me Krishtërimin gjatë udhëtimeve të tyre në Evropë dhe e sollën besimin në Norvegji. Krishtërimi u prezantua në Norvegji në shekullin e 11-të. Viti 1030 ishte një vit i rëndësishëm në historinë e Norvegjisë. Ishte koha kur u zhvillua Beteja e Stiklestad në qarkun Trøndelag. një i krishterë, luftoi kundër prijësve të fuqishëm të Trøndelag, të cilët besonin në fenë e vjetër Vikinge. Megjithëse Olav humbi betejën, Krishtërimi fitoi gjithnjë e më shumë terren në Norvegji dhe gradualisht zëvendësoi fenë e vjetër Norvegjeze.

Tegning av vikinger på vikingferd. Illustrasjon.
Nasjonalmuseet "Olav dhe Rane në një bastisje vikingësh", një pikturë e Halfdan Egedius (1899)
Detaljer fra en stavkirke
GettyImages

Diskutoni së bashku

  • A e njihni historinë e hershme të vendit tuaj?
  • A mund të krahasoni atë që ndodhi në epokat e hershme të historisë norvegjeze me atë që ka ndodhur në vendin tuaj në po të njëjtën kohë?
  • Kishit dëgjuar për Vikingët para se të vinit në Norvegji?
  • A kanë pasur ndonjë ndikim në historinë e vendit tuaj vikingët?
  • Diskutoni së bashku se si dhe pse njerëzit mund të ndërrojnë një fe me një tjetër. Si mund të ndikojë kjo në jetën e njerëzve? A ka ndodhur diçka e ngjashme në vendin tuaj?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Kur erdhën njerëzit e parë në Norvegji?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Çfarë ndodhi në Norvegji gjatë Epokës së Bronzit?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Në cilën periudhë klima u bë e ngjashme me atë që njohim sot?

Zgjidhni e saktë ose e gabuar

Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?

Epoka e Vikingëve zgjati nga viti 800 pas Krishtit deri në vitin 1050 pas Krishtit.
Gjatë epokës së akullit, Evropa Veriore ishte e mbuluar nga një shtresë e trashë akulli.
Vikingët ishin të krishterë që nga fillimi.
Ne besojmë se njerëzit dhe kafshët erdhën në Norvegji me anë të detit me anije.
Rreth katër mijë vjet më parë, filloi bujqësia në Norvegji.

Zgjidhni e saktë ose e gabuar

Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?

Vikingët besonin tek perënditë e vjetra skandinave.
Krishtërimi u njoh në Norvegji gjatë Epokës së Hekurit.
Disa vikingë ishin tregtarë të zotë.
Beteja e Stiklestad u zhvillua në vitin 1030.
Në epokën e bronzit u përdorën armë prej guri, kocke dhe druri.

Zgjidhni imazhin e duhur.

Cili imazh ilustron Epokën e Vikingëve?

Klikoni mbi imazh

Klikoni në periudhën e duhur të kohës. Kur ishte Epoka e Hekurit?

choice-image

Klikoni mbi imazh

Klikoni në periudhën e duhur të kohës. Kur ishte Epoka e Vikingëve?

choice-image

Klikoni mbi imazh

Klikoni në periudhën e duhur të kohës. Kur ishte Epoka e Bronzit?

choice-image