دیني او نور فلسفي ارزښتونه

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Snakk sammen

Dette er et viktig tema i mange deltakergrupper. For mange vil det være vanskelig å forstå hvor liten plass religion har i mange menneskers liv. Men selv om religionen i seg selv har mindre plass i samfunnet nå enn tidligere, er verdiene som samfunnet styres etter, hentet fra verdier i den kristne tro samt i humanismen.

I Norge vil de fleste oppfatte religion og religiøs tilhørighet som en privatsak. Det vil derfor for mange være fremmed å vise sitt religiøse ståsted gjennom påkledning, hva man snakker om med mennesker en ikke kjenner så godt, osv.

Hva innebærer religionsfrihet? En ting er de juridiske rettighetene, en annen ting er hva som skjer i praksis. Hva hvis et familiemedlem gjør et valg som er helt ulikt det resten av familien står for?

Kåre

Selv om mange nordmenn ikke vil kalle seg personlig kristne, lever de fleste med kristne tradisjoner. Man feirer jul og tar påskeferie. Markeringer i livet (dåp, vigsel, begravelse) knyttes for mange til kirken.

For mange deltakere kan det være vanskelig å forstå hvordan tradisjoner forankret i religion holdes i hevd, samtidig som religionen i seg selv betyr lite for mange.

Tips til undervisninga

Snakk saman

Dette er eit viktig tema for mange deltakargrupper. Det vil vere vanskeleg for mange å forstå kor liten plass religion har i liva til mange menneske. Men sjølv om religionen i seg sjølv har mindre plass i samfunnet no enn tidlegare, er verdiane som samfunnet blir styrt etter, henta frå verdiar i den kristne trua og humanismen.

I Noreg vil folk flest oppfatte religion som ei privatsak. Det vil vere framandt for mange å vise kva religion ein høyrer til gjennom påkleding, kva ein snakkar med menneske ein ikkje kjenner så godt om, osv.

Kva inneber religionsfridom? Dei juridiske rettane er ein ting, men kva som skjer i praksis er ein annan. Kva om ein familiemedlem gjer eit val som er heilt ulikt det resten av familien står for?

Kåre

Sjølv om mange nordmenn ikkje vil kalle seg «personleg kristne», lever dei fleste med kristne tradisjonar. Ein feirar jul og tek påskeferie. Mange markerer overgangane i livet (dåp, vigsel, gravferd) i kyrkja.

For mange deltakarar kan det vere vanskeleg å forstå korleis tradisjonar med røter i religion blir haldne i hevd samstundes som religionen i seg sjølv tyder svært lite for mange.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

samtale om ulike tradisjoner og syn på religion i det norske samfunnet og endringer på disse områdene over tid

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

دیني او نور فلسفي ارزښتونه

GettyImages

ناروې یو ګڼ کلتوريزه او سيکولر ټولنه ده. یوه بې دینه یا سیکولر ټولنه پدې معنی ده چې د دیني انګېرنو پربنسټ نه ده. دا دواړه په خصوصي اشخاصو باندې پلي کیږي او کله چې د هیواد قوانین وضع کیږي. د دین یا مذهب په اړه په انګېرونو یا افکارو په ناروې کې د تېرو څو نسلونو په اوږدو کې خورا لوی بدلون موندلی. دین د خلکو ژوند تر یوې اندازې پورې اداره کولو لپاره کارول کېده. نن صبا، ډیری نارویجیان د دین یا مذهب پروړاندې خورا نرم چلند لري، که څه هم ډیری خلک د مهمو پیښو لکه د زوکړې، د عيسوي عقيدې د تصديق کولو، ودونو او جنازو پرمهال کلیسا ته ځي.

En hvit kirke i snøen. Det er mørkt utenfor. Foto
GettyImages په ناروې کې کلیسا

تر 2012 پورې، پروټیسټانټیزم د ناروې دولتي مذهب و، او د ناروې په نامه کلیسا د ناروې دولتي کلیسا وه. تر 1845 پورې هم، دا د نارویجیانو لپاره د قانون خلاف عمل و چې دولتي کلیسا پریږدي، او په ناروې کې د غیر عیسوي مذهبي ټولنو رامینځته کېدل تر 1850 پورې یو غیر قانوني عمل ګڼل کېده. ناروې پدې توګه نور دولتي کلیسا یا رسمي مذهب نلري. لیکن د ناروې اکثریت خلک اوس هم د ناورې د کلیسا غړي دي. پاتې نور خلک مختلف مذاهب او دینونه لري، او یا هم په هېڅ مذهبي ټولنه پورې تړاو نه لري.

په ناروې کې د مذهب بشپړه ازادي شتون لري. د دې معنی دا ده چې تاسو کولی شئ د ځورونې یا سزا له ویرې پرته خپل دیني ارښتونه ولمانځئ. دا د دې معنی هم لري چې هر سړی د دین غوره کولو په برخه کې آزادي لري. همدارنګه، لکه څنګه چې خورا مهمه ده، د دې مانا دا هم ده چې هر سړی د دین نه لرلو آزادي هم لري.

دیني او د نورو عقيدو هر ډول ټولنې کولی شي د مرکزي حکومت او ښاروالۍ څخه مالي ملاتړ ترلاسه کړي. راجستر شوې مذهبي ټولنې او د مختلفو عقیدو ټولنې د دولت له آدرسه په هماغه اندازه امتیازات ترلاسه کوي کوم یې چې د کلیسا پیروان ترلاسه کوي.

En stor moské. Rundt moskeen er fem tårn. I bakgrunnen kan vi se havet.
GettyImages په ترکیه کې جومات
Et tempel med flere etasjer. Rundt tempelet er det trært. Det er mørkt utenfor. Foto
GettyImages په چین کې د بودا عبادتځایونه.
Et høyt tempel med mange detaljer i arkitekturen. Rundt er det skog, og det er lyst ute.
GettyImages په هند کې د هندوانو عبادتځایونه.
En synagoge med et tårn på hver side. Utenfor er det lyst. Foran synagogen er et trafikklys. Synagogen er i byen. Foto
GettyImages د چک په جمهوریت کې د یهودانو کلیساګانې.

یو بل سره مباحثه وکړئ

  • نن ورځ په ناروې کې دین د خلکو په ژوند څه اغیزه کوي؟ په نورو هیوادونو کې چې تاسو ترې خبر یاست وضعیت څه ډول دی؟
  • آیا بې دینه یا سیکولر اوسېدل یوه مثبته که منفي نقطه ده؟
  • په نننۍ ګڼ کلتوریزه ناروې کې مختلف مذهبونه څنګه څنګ په څنګ ژوند کوي؟
  • ځینې وخت د مختلفو دیني/مذهبي ډلو ترمینځ مخالفت شتون لري. په ناروې کې او نړیواله کچه د نن ورځې وضعیت څه ډول دی؟
  • ایا دا مهمه او سمه ده چې په خپل لباس، زیوراتو او چلند کې خپل مذهبي دریځ څرګند کړئ؟

په کار کې، د غرمې د ډوډۍ د وقفې پرمهال Kåre د خپل هغه عیسویت په اړه توضیحات ورکوي کوم چې یوه ورځ مخکې یې درلود. "ډلې په ښکلي ډول سندرې وویلې، او کاهن یوه په زړه پورې خطبه ورکړه! زه واقعيا ډېر متاثره شوم." د هغه همکار وویل، "زه نه پوهیدم چې تاسو مذهبي یاست؟" 'نه زه نه یم. مګر لاهم د شاوخوا، دود او وحدت په اړه یو څه شتون لري."

  • که څه هم نن ورځ د ډیرو نارویژیانو لپاره مذهب لږ مهم دی، ډیری یې په کلیسا کې واده کول غوره کوي، خپل ماشومان هلته بپتسمه کوي او داسې نور. د مذهب او دود ترمینځ په اړیکې بحث وکړئ.
Et barn i dåpskjole ved døpefonten. Foto
GettyImages

سم ځواب انتخاب کړئ

دا څه معنی لري چې یوه ټولنه سیکولر وي؟

سم ځواب انتخاب کړئ

ډیری نارویژیان مذهب سره کوم ډول اړیکې لري؟

سم ځواب انتخاب کړئ

تر 2012 پورې په ناروې کې د دولت دین څه و؟

صحیح او غلط انتخاب کړئ

جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟

ناروې یوه ګڼ کلتوريزه ټولنه ده.
د مذهب په اړه د نارویجیانو نظرونه د تیرو سلو کلونو په موده کې یو شان دي.
د 2012 دمخه، د یوه ناروېجي لپاره دا غیر قانوني عمل و چې د دولت د کلیسا سره رابطه قطع کړي.
ناروې دولتي کلیسا یا رسمي مذهب نلري.
په ناروې کې شاوخوا اوه سلنه خلک د ناروې د کلیسا غړي دي.

صحیح او غلط انتخاب کړئ

جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟

په ناروې کې بشپړه د مذهب ازادي ده.
مذهبي او د هر ډول عقیدو لرونکې ټولنې کولی شي له مرکزي حکومت او ښاروالیو څخه مالي ملاتړ ترلاسه کړي.
د ناروې کلیسا هر غړی د نورو مذهبي ټولنو یا د مختلو عقیدوي ټولنو په پرتله ډیرې پیسې ترلاسه کوي.
په ناروې کې هيڅوک په خپل مذهب باندې د عمل کولو له امله نه شي ځورول کیدی یا مجازات کیدی نشي.
نن ورځ، دین د خلکو په ژوند هغومره اغېز نه لري لکه څومره چې په تیرو وختونو کې و.