ชีวิตในนอร์เวย์

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Sammenlikn gjerne fakta i denne leksjonen med tilsvarende fakta fra deltakernes hjemland om mulig.

Når man er ny i Norge kan mye føles fremmed og rart. Alle som blir boende i et nytt land og i en ny kultur vil oppleve at de endrer seg over tid og tilpasser seg det nye livet. I en familie kan familiemedlemmene endre seg i ulikt tempo og endre seg på ulike ting. Noen lærer språket fort, andre bruker lengre tid. Barna får kanskje fort venner og tar til seg kultur og vaner som kan virke fremmed for foreldrene. Man må regne med at holdninger og synspunkter blir utfordret. Det man til nå har sett på som selvfølgeligheter og sannheter kan bli satt på prøve. Etter en tid reiser man kanskje tilbake til hjemlandet og føler seg fremmed der.

Dersom læreren har egen erfaring med migrasjon, vil læreren selv vite hvilke temaer man bør ta opp i gruppa når det gjelder dette.

Se filmen

Videoen består av 28 klipp som viser vanlige store og små hendelser i et norsk liv fra fødsel til pensjonisttilværelse. Filmen går i kronologisk rekkefølge. Et barn blir født, og vi ser åtte klipp som illustrerer barndom: fra barnet som lærer seg å gå til barnet som er i barnehagen, på barneskolen og på fotballtrening med venner. Deretter ser vi fem klipp som viser tenårene og studenttiden, før vi ser ti klipp fra voksenlivet, som blant annet viser middag med venner, giftemål, fjelltur, og å bli forelder. Filmen avsluttes med fem klipp som viser alderdom og pensjonisttilværelse, som gåtur i skogen, sjakk med barnebarn og en eldre kvinne som strikker.

Forslag til spørsmål

Hva er vanlige, store øyeblikk i et norsk liv? Er de annerledes enn de vanlige, store øyeblikkene i hjemlandet ditt?
Hva tror du er typisk for en norsk barndom?
Hva tror du er vanlige ting for tenåringer å gjøre på fritiden i Norge?
Hva tror du foreldrerollen innebærer i Norge? Er det likt som i ditt eget hjemland?
Hva tror du norske pensjonister bruker tiden sin på? Hva vil du gjøre når du blir pensjonist?

Småbarnstid

Snakk sammen

Grunner til at mange barn i Norge er i barnehagen kan være at begge foreldrene er på jobb, at de andre barna også er i barnehagen, forberedelse til skolegang, å lære å ta hensyn til andre eller å være del av et fellesskap. Barna lærer begreper, utvikler fantasi og kreativitet, de går på turer og lærer om naturen, og utvikler motorikk gjennom lek og andre aktiviteter.

Gjennom å være sammen med andre, både voksne og barn, og å bruke det norske språket, vil det skje en naturlig språkutvikling. For barn som ikke snakker norsk hjemme, er barnehagen kanskje det første stedet de møter og lærer norsk. Barna møter og utvikler språket gjennom å bli lest for, høre historier osv.

Kontantstøtten er et politisk tema som er under stadig debatt. Noen politiske partier ønsker å fjerne kontantstøtten da de mener at den motiverer foreldrene tilå holde barna hjemme fra barnehagen. Andre partier mener at kontantstøtten gir foreldrene mulighet til å velge om en av foreldrene skal være hjemme med barnet eller om barnet skal gå i barnehagen. Foreldrene kan velge det som er bra for familien.
Hva tenker deltakerne om dette?

Om barnetrygd: Alle foreldre mottar barnetrygd fram til barnet fyller 18 år. Barnetrygden er lik for alle, uavhengig av familiens inntekt.

Skolealder og ungdomstid

Snakk sammen

Da mange familier har det slik at begge foreldrene er i fullt arbeid, er det godt å ha et sted der de yngre skolebarna (1.– 4. klasse) kan være før og etter skoletid.

Til læreren: Sjekk gjerne hvilke fritidstilbud som finnes i kommunen/nærmiljøet dersom du har deltakere med barn dette kan være aktuelt for. Hvilke aktivitetstilbud finnes for voksne?

Myndig = juridisk voksen. En myndig person er ansvarlig for sine handlinger og valg. En myndig person kan låne penger i banken, stemme ved valg, kjøpe alkohol, kjøre bil.

Snakk gjerne om Lånekassens betydning for at alle skal ha mulighet til å ta en høyere utdanning. Snakk også om lån generelt. Er det et problem for noen av deltakerne å betale renter ut fra religiøs eller kulturell bakgrunn? Hvordan håndtere dette i et vestlig samfunn? Snakk også om forskjellen på lån og stipend.

Voksenliv og pensjonisttilværelse

Snakk sammen

En pensjon beregnes ut fra tidligere inntekt. En bruttopensjon vil uansett være vesentlig lavere enn den bruttolønnen en hadde da en gikk av med pensjon. Men lavere skatt, mindre reiseutgifter og lignende vil kanskje gjøre at forskjellen mellom netto utbetalt lønn og utbetalt pensjon ikke er like stor.

Læreren kjenner til deltakernes hjemland og bakgrunn. I mange land mottar ikke eldre mennesker pensjon i det hele tatt, men er avhengige av oppsparte midler og/eller familien. Det kan også være store variasjoner i folkehelse fra land til land. I Norge vil en for eksempel kunne finne mange spreke pensjonister som lever aktive liv. I andre land vil kanskje mennesker i denne aldersgruppen fremstå som mye eldre og med dårligere helse.

Tips til undervisninga

Samanlikn gjerne fakta i denne leksjonen med tilsvarande fakta frå heimlanda til deltakarane dersom det let seg gjere.

Det er mykje som kan kjennest framandt og rart når ein er ny i Noreg. Alle som buset seg i eit nytt land og ein ny kultur, vil oppleve at dei endrar seg over tid og tilpassar seg det nye livet. Dei ulike medlemane av ein familie kan endre seg i ulikt tempo og på ulike måtar. Nokre lærer språket fort, medan andre treng meir tid. Kanskje får barna fort vener og tek til seg ein kultur og vanar som kan verke framande for foreldra. Ein må rekne med at ein kan få haldningane og synspunkta sine utfordra. Det ein til no har halde for sjølvsagt og sant, kan bli sett på prøve. Etter ei tid reiser ein kanskje attende til heimlandet og kjenner seg framand der.

Dersom læraren sjølv har erfaring med migrasjon, vil han/ho vite kva for tema ein bør ta opp i gruppa når det gjeld dette.

Sjå filmen

Videoen er sett saman av 28 klipp som viser store og små hendingar i eit vanleg norsk liv frå fødsel til pensjonisttilvære. Filmen går i kronologisk rekkefølgje: eit barn blir fødd, og vi ser åtte klipp som illustrerer barndomen frå barnet lærer seg å gå til barnet er i barnehagen, på barneskulen og på fotballtrening med vener. Deretter ser vi fem klipp som viser tenåra og studietida, før vi ser ti klipp frå vaksenlivet, som mellom anna viser middag med vener, giftarmål, fjelltur, og det å bli forelder. Filmen blir avslutta med fem klipp som viser alderdom og pensjonisttilvære, som å gå tur i skogen, spele sjakk med barnebarn og ei eldre kvinne som strikkar.

Framlegg til spørsmål

Kva for store augeblinkar inneheld eit vanleg norsk liv? Er dei annleis enn dei store augeblinkane i eit vanleg liv i heimlandet ditt?
Kva trur du er typisk for ein norsk barndom?
Kva trur du det er vanleg for tenåringar å gjere på fritida i Noreg?
Kva trur du foreldrerolla inneber i Noreg? Er dette likt foreldrerolla i ditt eige heimland?
Kva trur du norske pensjonistar brukar tida si på? Kva vil du gjere når du blir pensjonist?

Småbarnstid

Snakk saman

Grunnane til at mange barn i Norge er i barnehagen kan vere at begge foreldra er på jobb, at alle dei andre barna òg er i barnehagen, som førebuing til skulegang, for å lære å ta omsyn til andre og for å vere del av ein fellesskap. Barna lærer omgrep og utviklar fantasien og kreativiteten sin, går på tur og lærer om naturen, og dei utviklar motorikken sin gjennom leik og andre aktivitetar.

Barna vil heilt naturleg utvikle seg språkleg ved å vere saman med andre, både vaksne og barn, og bruke det norske språket. For barn som ikkje snakkar norsk heime, er kanskje barnehagen den første staden der dei møter og lærer norsk. Barna møter og utviklar språket ved å bli lesne for, høyre historier, osv.

Kontantstøtta er eit politisk tema som det stendig er debatt om. Nokre politiske parti ønskjer å fjerne kontantstøtta fordi dei meiner at ho motiverer foreldre til å halde barna sine heime frå barnehagen. Andre parti meiner at kontantstøtta gjev foreldre moglegheita til å velje om ein av foreldra skal vere heime med barnet eller om barnet skal gå i barnehagen. Foreldra kan velje det som er bra for familien.
Kva tenkjer deltakarane om dette?

Om barnetrygd: Alle foreldre får barnetrygd fram til barnet fyller 18 år. Barnetrygda er lik for alle, uansett kor stor inntekta til familien er.

Skulealder og ungdomstid

Snakk saman

Sidan mange familiar har det slik at begge foreldra er i fullt arbeid, er det godt å ha ein stad der dei yngste skulebarna (1.– 4. klasse) kan vere før og etter skulen.

Til læraren: Sjekk gjerne kva for fritidstilbod som finst i kommunen/nærmiljøet dersom du har deltakarar med barn som dette kan vere aktuelt for. Kva for aktivitetstilbod finst for vaksne?

Myndig = juridisk vaksen. Ein person som er myndig, er ansvarleg for sine eigne handlingar og val. Ein myndig person kan låne pengar i banken, stemme ved val, kjøpe alkohol og køyre bil.

Snakk gjerne om kor viktig Lånekassen er for at alle skal ha moglegheita til å ta høgare utdanning. Snakk òg om lån generelt. Er det deltakarar i gruppa som ut frå religiøs eller kulturell bakgrunn har eit problem med å betale renter? Korleis kan ein handtere dette i eit vestleg samfunn? Snakk òg om skilnaden mellom lån og stipend.

Vaksenliv og pensjonisttilvære

Snakk saman

Ein pensjon blir rekna ut på grunnlag av tidlegare inntekt. Ein bruttopensjon vil uansett vere vesentleg mindre enn bruttoløna ein hadde då ein gjekk av med pensjon, men lågare skatt, mindre reiseutgifter og liknande vil kanskje gjere at forskjellen mellom netto utbetalt løn og pensjonen ein får utbetalt, ikkje er like stor.

Læraren kjenner til kva land og bakgrunn deltakarane kjem frå. I mange land får ikkje eldre menneske pensjon i det heile teke, men er avhengige av sparepengar og/eller familien. Folkehelsa kan òg variere mykje frå land til land. I Noreg har vi til dømes mange spreke pensjonistar som lever aktive liv. I andre land vil kanskje menneske i denne aldersgruppa verke mykje eldre og ha dårlegare helse.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

bruke kunnskap om personvern og opphavsrett, samt retten en selv og andre har til privatliv
gi eksempler på hva skattefinansiert velferd innebærer
gi eksempler på barn, unge og voksnes rettigheter, plikter og muligheter i det norske utdanningssystemet, og hvordan utdanning kan finansieres
gi eksempler på hvordan offentlige etater, som for eksempel barnehage, skole og barnevern, kan støtte familier
gi eksempler på viktige lover, regler og verdier som omhandler barn og unges rettigheter og rettsvern

Kjerneelement

Individ og fellesskap
Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Video

ดูวิดีโอ

ชีวิตกับเยาวชน

GettyImages
  • มีความคล้ายและความแตกต่างใดบ้างระหว่างชีวิตของคนที่อาศัยอยู่ในประเทศบ้านเกิดของท่านกับชีวิตของชาวนอร์เวย์ในประเทศนอร์เวย์?
  • การอาศัยอยู่ในนอร์เวย์จะส่งผลอย่างไรต่อชีวิตของท่าน? อาจจะมีสิ่งใดเปลี่ยนแปลงบ้าง?

ผู้คนในนอร์เวย์มีชีวิตที่แตกต่างกันออกไป ไม่มีใครที่มีชีวิตเหมือนกัน อย่างไรก็ตาม เราสามารถบอกท่านได้หลายอย่างเกี่ยวกับชีวิตของผู้คนในนอร์เวย์

  • ในทุกๆปีจะมีเด็กกว่า 50,000 คนเกิดในนอร์เวย์ ผู้หญิงหนึ่งคนจะมีลูกเฉลี่ย 1.4 คน (2023)
  • โดยเฉลี่ยแล้ว ผู้หญิงชาวนอร์เวย์จะคลอดลูกคนแรกเมื่ออายุ 30 ปี
  • ปกติแล้วเด็กชายในนอร์เวย์จะไม่ขลิบ อย่างไรก็ตาม การขลิบในเด็กผู้หญิงเป็นเรื่องต้องห้ามอย่างเด็ดขาด การขลิบอวัยวะเพศเด็กหญิงหรือการมีส่วนร่วมในกิจกรรมนี้จะมีโทษจำคุกสูงสุดถึง 15 ปี นอกจากนี้ยังอาจถูกเนรเทศออกนอกประเทศได้อีกด้วย
  • ถ้าพ่อแม่ได้รับค่าจ้างจากการจ้างงานทั้งคู่ ทั้งสองจะมีสิทธิ์รับสวัสดิการสำหรับพ่อแม่ได้รวมสูงสุดถึง 61 สัปดาห์เพื่อเลี้ยงลูก (1.7.2024) ท่าน ท่านสามารถอ่านรายละเอียดเกี่ยวกับสวัสดิการจากการเลี้ยงบุตรได้จากเว็บไซต์หน่วยงานแรงงานและสวัสดิการ (NAV)

โรงเรียนอนุบาล, เงินอุดหนุนการดูแลเด็กและเงินสวัสดิการเด็ก

พ่อแม่จ่ายส่วนหนึ่งของค่าเล่าเรียนของลูกเวลาเข้าเรียนอนุบาล พ่อแม่ที่มีลูกอายุหนึ่งแต่ไม่ถึงสองปีจะได้รับเงินอุดหนุนการดูแลเด็กถ้าลูกไม่เข้าเรียนในโรงเรียนอนุบาล นอกจากนี้ พ่อแม่ยังได้รับเงินสวัสดิการเด็กสำหรับลูกทุกคนจนกว่าลูกจะอายุครบ 18 ปี

อินเทอร์เน็ต

อภิปรายร่วมกัน

  • ทำไมเด็กหลายคนในนอร์เวย์จึงเข้าเรียนในโรงเรียนอนุบาล?
  • ให้อภิปรายเกี่ยวกับโรงเรียนอนุบาลและพัฒนาการทางภาษา
  • ทำไมครอบครัวที่มีเยาวชนจึงรับเงินอุดหนุนการดูแลเด็ก (kontantstøtte) และเงินสวัสดิการเด็ก?

อายุวัยเรียนและวัยรุ่น

ในนอร์เวย์ เด็กจะเข้าเรียนในชั้นประถมศึกษา (ชั้นปีที่ 1 ถึง 7) และชั้นมัธยมต้น (ชั้นปีที่ 8 ถึง 10) นอกจากนี้ มากกว่าร้อยละ 70 ของเด็กชั้นปีที่ 1 ถึง 4 จะเข้าเรียนในชั้นเรียนกิจกรรม (SFO) ซึ่งจะมาก่อนและหลังเวลาเรียนในชั้นเรียนปกติ (2023/2024) ชั้นเรียนกิจกรรมนี้เป็นบริการแบบไม่บังคับ พ่อแม่ไม่ต้องจ่ายค่าเล่าเรียนสำหรับชั้นเรียนปกติ แต่ต้องจ่ายหากต้องการให้ลูกเรียนในชั้นเรียนกิจกรรมนี้

เด็กหลายคนในนอร์เวย์เข้าร่วมในกิจกรรมเวลาว่างเหล่านี้หนึ่งหรือหลายกิจกรรม กิจกรรมหลายอย่างจัดขึ้นโดยพ่อแม่เองแบบสมัครใจ พ่อแม่ไม่ได้รับค่าจ้างจากการจัดกิจกรรมเหล่านี้

วัยรุ่นเกือบทุกคนจะเริ่มเรียนในชั้นมัธยมปลายหลังจากจบชั้นมัธยมต้นแล้ว ราวครึ่งหนึ่งจะเลือกเรียนในหลักสูตรการศึกษาทั่วไป ส่วนที่เหลืออีกครึ่งจะเลือกเรียนในหลักสูตรอาชีวศึกษา เกือบร้อยละ 80 ของนักเรียนชั้นมัธยมปลายจะเรียนจบการศึกษา

อายุสำหรับการบรรลุนิติภาวะของนอร์เวย์คือ 18 ปี เมื่ออายุครบ ก็จะมีสิทธิ์ตัดสินใจได้ด้วยตัวเอง คนที่อายุบรรลุนิติภาวะแล้วจะสามารถออกเสียงเลือกตั้งและสอบใบขับขี่ได้ เยาวชนเกือบทุกคนจะออกจากบ้านเพื่อไปเรียนในมหาวิทยาลัยหรือวิทยาลัย หรือเริ่มทำงานเมื่ออายุราวยี่สิบปี คนที่เลือกเรียนต่อส่วนใหญ่จะกู้เงินเพื่อการศึกษาและทำงานไปพร้อมๆกับเรียน นักศึกษาหลายคนเป็นหนี้เงินกู้มากกว่า NOK 300,000 เมื่อจบการศึกษา

Jenter spiller fotball med en pappa som trenger. Foto
Ung gutt kjører bil. Foto
GettyImages

อภิปรายร่วมกัน

  • ประโยชน์ของชั้นเรียนกิจกรรมคืออะไร?
  • ท่านและครอบครัวของท่านอยากเข้าร่วมชั้นเรียนกิจกรรมแบบใดในนอร์เวย์?
  • การบรรลุนิติภาวะหมายถึงอะไร?
  • ท่านรู้ไหมว่าประเทศอื่นอายุเท่าใดจึงจะบรรลุนิติภาวะ?
  • ท่านคิดอย่างไรเกี่ยวกับระบบเงินกู้เพื่อการศึกษา?

ชีวิตผู้ใหญ่และการเกษียณ

GettyImages

โดยเฉลี่ยในนอร์เวย์ คนจะแต่งงานครั้งแรกเมื่ออายุระหว่างสามสิบถึงสี่สิบปี ทั้งเพศชายและหญิง เกือบทุกคู่จะอาศัยอยู่ด้วยกันระยะหนึ่งก่อนแต่งงาน เป็นเรื่องปกติที่ทั้งชายและหญิงจะทำงานนอกบ้าน และจะช่วยกันทำงานบ้าน อย่างไรก็ตาม ในแต่ละสัปดาห์ ผู้หญิงจะใช้เวลาทำงานบ้านนานกว่าผู้ชายอย่างมีนัยสำคัญ เป็นเรื่องปกติที่คนจะกู้เงินจากธนาคารเพื่อซื้อบ้านสักหลังและรถยนต์สักคัน โดยเฉลี่ยแล้ว ครอบครัวธรรมดาที่มีลูกจะมีหนี้สินมากกว่า 2 ล้านโครน

ในนอร์เวย์คนจะเกษียณเมื่ออายุได้ 67 ปีทั้งชายและหญิง หลายคนมีทางเลือกที่จะเกษียณพร้อมรับบำนาญก่อนอายุดังกล่าว ส่วนบางคนก็เลือกที่จะทำงานจนถึงอายุ 70 ปี บำนาญคือเงินที่ท่านจะได้รับเมื่อเกษียณ ค่าจ้างที่ท่านได้รับตอนที่ยังทำงานจะเป็นตัวกำหนดว่าท่านจะได้รับบำนาญมากน้อยแค่ไหน คนที่ไม่ได้ทำงานแบบได้ค่าจ้าง เช่น ภรรยาผู้ดูแลบ้าน ก็จะได้รับบำนาญเมื่ออายุ 67 ปีเช่นกัน

To kvinner i 70-årene er på tur i skogen. De ler og er gode venner. Begge har på seg sekker med turutstyr og holder vannflasker i henda. Bildet illustrerer et aktivt pensjonistliv. Foto
GettyImages

ผู้สูงอายุหลายคนในนอร์เวย์ใช้ชีวิตอย่างกระฉับกระเฉง พวกเขามีส่วนร่วมในองค์กรต่างๆ และใช้เวลาอย่างมากกับครอบครัวและเพื่อนๆ ผู้สูงอายุมักจะมีฐานะทางการเงินค่อนข้างดี หลายคนจ่ายหนี้สินหมดแล้วและไม่จำเป็นต้องเลี้ยงดูลูกอีกแล้ว

ผู้รับบำนาญสูงอายุเกือบทุกคนจะใช้ชีวิตอยู่ในบ้านของตัวเองได้โดยไม่ต้องได้รับความช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่ท้องถิ่น มีผู้รับบำนาญสูงอายุเพียงส่วนน้อยที่จะรับบริการดูแลสุขภาพในบ้านและ/หรือรับความช่วยเหลือในการทำกิจกรรมประจำวัน

เกือบทุกคนที่เสียชีวิตในนอร์เวย์จะยังคงถูกฝังอยู่ในสุสาน แต่มีคนจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆที่ใช้วิธีการเผา สุสานบางแห่งมีพื้นที่พิเศษสำหรับแต่ละศาสนา ถ้าผู้ตายมีคู่สมรสและลูก พวกเขาก็จะได้รับมรดกของผู้ตาย หญิงและชายจะมีสิทธิ์ในมรดกอย่างเท่าเทียมกัน การจัดการมรดกจะต้องเป็นไปตามกฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง ท่านสามารถเขียนพินัยกรรมเพื่อแบ่งส่วนหนึ่งของกองมรดกได้

Eldre kvinner holder i kaffekopp. Smiler. Foto
Gravsteder foran kirke. Foto.
AdobeStock

อภิปรายร่วมกัน

  • อภิปรายเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างค่าจ้างและบำนาญ
  • การเป็นผู้รับบำนาญในนอร์เวย์นั้นเป็นเช่นไรเมื่อเทียบกับในประเทศอื่นที่ท่านทราบ?
  • ท่านมีความเห็นอย่างไรเมื่อสุสานบางแห่งมีพื้นที่พิเศษสำหรับแต่ละศาสนา?
GettyImages
GettyImages

เลือกคำตอบที่ถูกต้อง

ในแต่ละปีมีเด็กเกิดกี่คนในประเทศนอร์เวย์?

เลือกคำตอบที่ถูกต้อง

โดยเฉลี่ยแล้ว ผู้หญิงชาวนอร์เวย์มีลูกคนแรกเมื่ออายุได้เท่าไหร่?

เลือกคำตอบที่ถูกต้อง

ชาวนอร์เวย์จะเกษียณเมื่ออายุกี่ปี?

เลือกคำตอบที่ถูกต้อง

เลือกข้อถูกหรือผิด

อ่านข้อความต่อไปนี้ ข้อใดถูกต้อง? ข้อใดผิด?

เป็นเรื่องปกติถ้าจะกู้เงินธนาคารมาเพื่อซื้อบ้านสักหลังและรถสักคัน
มีนักศึกษาในมหาวิทยาลัยของนอร์เวย์เพียงไม่กี่คนที่ทำงานไปด้วยระหว่างเรียน
ระดับการศึกษาพื้นฐาน (grunnskole) แบ่งออกเป็นระดับชั้นประถมศึกษา (ชั้นปีที่ 1-7) และระดับชั้นมัธยมต้น (ชั้นปี 8-10)
พ่อแม่จะได้รับเงินสวัสดิการเด็กเฉพาะเด็กที่อายุระหว่าง 0 ถึง 10 ปีเท่านั้น
ผู้สูงอายุหลายคนในนอร์เวย์ใช้ชีวิตอย่างกระฉับกระเฉง

คลิกที่ภาพ

คลิกที่คนที่ถูกต้องในรูปภาพ อายุของการบรรลุนิติภาวะของนอร์เวย์คือกี่ปี?

choice-image