طبیعت او طبیعي سرچینې

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Se filmen

Videoen består av 20 klipp. Det første klippet viser en foss i en skog. Deretter vises ni klipp av hvordan naturen beriker Norge som nasjon: vi bruker vann til vannkraft, vind til vindkraft, vi fisker fisk og henter ut olje på oljeplattformer. De resterende ti klippene viser eksempler på hvordan naturen beriker livene våre: vi kan padle kajakk på vannet, sykle sykkeltur i fjellet, plukke sopp i skogen og gå tur med hunden ved et vakkert vann.

Forslag til spørsmål

Hvordan bruker du naturen i Norge? Hvordan brukte du naturen i hjemlandet ditt?
Hva er forskjellen på naturen i Norge og naturen i hjemlandet ditt?
Hvilke naturressurser har Norge? Hvilke naturressurser har hjemlandet ditt?
Hva synes du er viktig å tenke over når vi bruker naturen?
Hva liker du med å være i naturen? Hva liker du ikke?

Snakk sammen

Læreren må kjenne til naturressurser og bruken av disse i deltakernes hjemland.

Bruk av naturen er ulik fra land til land og fra kultur til kultur. Snakk gjerne om hvordan deltakerne er vant til å bruke naturen. Er det vanlig å gå på tur? Hvorfor? Hvorfor ikke? Snakk også om nordmenns forhold til naturen og hvor vanlig det er å gå tur på fritiden. Snakk gjerne om ordspråket «Det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær.» Er alle enige i dette?

Tips til undervisninga

Sjå filmen

Videoen er sett saman av 20 klipp. Det første klippet viser ein foss i ein skog. Så kjem ni klipp som viser korleis naturen gjer Noreg til ein rikare nasjon: vi brukar vatn til vasskraft, vind til vindkraft, vi fiskar, og vi utvinn olje på oljeplattformer. Dei siste ti klippa viser døme på korleis naturen gjer liva våre rikare: vi kan padle kajakk på vatnet, sykle på tur i fjellet, plukke sopp i skogen og gå ein tur med hunden ved eit vakkert vatn.

Framlegg til spørsmål

Korleis brukar du naturen i Noreg? Korleis brukte du naturen i heimlandet ditt?
Kva er skilnaden på naturen i Noreg og naturen i heimlandet ditt? Kva for naturressursar har Noreg?
Kva for naturressursar har heimlandet ditt? Kva synest du er viktig å tenkje over når vi brukar naturen?
Kva likar du med å vere i naturen? Kva likar du ikkje?

Snakk saman

Læraren må kjenne til kva naturressursar deltakarane sine heimland har og korleis desse ressursane blir brukte.

Det varierer frå land til land og frå kultur til kultur korleis ein brukar naturen. Snakk gjerne om korleis deltakarane er vane med å bruke naturen. Er det vanleg å gå på tur? Kvifor? Kvifor ikkje? Snakk òg om nordmenn sitt forhold til naturen og kor vanleg det er å gå tur i fritida. Snakk gjerne om ordspråket «Det finst ikkje dårleg vêr, berre dårlege klede.» Er alle samde i dette?

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

bruke kunnskap om hvilke konsekvenser bruk og misbruk av ressurser har for et bærekraftig miljø og samfunn

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Video

دا فلم وګورئ

طبیعت او طبیعي سرچینې

Et vannkraftverk. En stor demning ved en bred foss. Foto
GettyImages

ناروې په تېرو 100 کلونو کې په یو بډایه هېواد په توګه پېژندل شوې ده. دغه بډاینه د غني طبیعي زېرمو او له دغو زېرمو څخه د استفادې په څرنګوالي پورې تړاو لري. د ناروې په طبیعي زېرمو کې د ماهي نیونې صنعت په لومړۍ او په هغې پسې ځنګل او د تېلو صنعت په دوهمه او دریمه درجه کې راځي. همدارنګه د ناروې په سېندونو او ځړوبو کې هم ډېرې اوبه شتون لري چې د برېښنا په تولید کې ورڅخه استفاده کېږي. په دې وروستیو کې له بادي ژرندو څخه په استفادې سره هم برېښنا تولیدېږي.

تېل د لومړي ځل لپاره په ناروې کې په شمالي بحر کې د 1960 لسیزې په وروستیو کې وموندل شول. تېل د ناروې په اقتصاد کې ډېر ارزښت لري.

ناروې د طبیعي زېرمو ډیر توکي صادروي. فلزات مهم صادراتي محصولات دي، په ځانګړې توګه المونیم. د اوسپنې صنعت اغلبا بریښنا ته اړتیا لري، او د اوبو بریښنا دا زمینه مساعده کړې ده چې لوی مقدار فلزات تولید کړي. کبان هم په ناروې کې یوه مهمه طبیعي منبع ګڼل کېږي. موږ ډیری هیوادونو ته کب صادروو، او دا صادرات کال په کال زیاتیږي. ناروې ډیر ځنګلونه لري. ځینې ​​لرګي پروسس کیږي. له لرګیو څخه د نورو شیانو ترڅنګ د ودانیزو توکو په حیث هم کارول کېږي. ځینې لرګي بهر ته هم صادرېږي.

GettyImages
GettyImages

له کور څخه د باندې طبیعت او ژوند

طبیعت په خپله هم یوه سرچینه ده. سیلانیان د نړۍ له ګوټ ګوټ څخه د فجورډز او د نیمې شپې لمر لیدو لپاره راځي. ډیری خلک چې په ناروې کې ژوند کوي په طبیعت کې آرام کول او خپل د برقي وسائلو د بیټرۍ بیا چارچ کول خوښوي. کله چې په ناروې کې خلک ژوند کوي، هېڅ وخت له طبیعت څخه لرې نه پاتې کېږي او هر سړی کولای شي د خپلې خوښې ځای ته سفر وکړي. ډیر لیرې او هرڅوک کولی شي چیرې چې دوی وغواړي لاړ شي. دغه کار زمکې ته د لاسرسي د یوه عمومي حق په توګه پېژندل کېږي. په خلاص هیواد کې (ساحل، مرشلې، ځنګلونه او غرونه)، موږ کولی شو په پښو یا د سکی کولو په واسطه هر ځای ته لاړ شو او د دمې اخیستلو لپاره د خپلې خوښې وړ ځای کې دمه وکړو. تاسو کولی شئ شپه د ستورو لاندې تیره کړئ یا خیمه واچوئ، خو تاسو باید لږترلږه د نږدې کور یا خیمې/کابین څخه 150 متره لرې دېره شئ. که تاسو غواړئ په ورته ځای کې له دوو ورځو څخه زیات وخت تیر کړئ، نو باید د ځمکې د مالک اجازې ترلاسه کړئ.

د عامه لاسرسي حق کارول هم مکلفیتونه لري. تاسو باید څارویو ته زیان ونه رسوئ یا طبیعت خراب نه کړئ. تاسو باید له تفرېح وروسته اړونده سیمه پاکه کړئ او هیڅ کثافات هلته پرې نه ږدئ. تاسو باید د اور د د بلولو پرمهال هم له پوره پاملرنې کار واخلئ. د اپریل له 15مې څخه د سپتمبر تر 15مې پورې په ځنګل کې یا ځنګل ته نږدې د اور لګول منع دي. تاسو ته اجازه لرئ چې د استعمال وړ باربیکیو یا د کباب پخولو وسئل وکاروئ، خو تاسو باید ډیر محتاط و اوسئ.

تاسو کولی شئ په ډیرو ځایونو کې بیر، مشروم او ګلونه وخورئ. ډیری نارویژیان په خپل فارغ وخت کې کبان نیسي یا ښکار کوي. تاسو عموما اړتیا لرئ په سیندونو او جهيلونو کې کب نیولو لپاره د کب نیولو جواز واخلئ.

En elg står på en gresslette ved skogen og ser mot kamera. Foto
Utstrakt hånd med blåbær og molte. Foto
Kajakker og telt ved en fjord. Foto
Far og sønn fisker. Foto
GettyImages

یو بل سره مباحثه وکړئ

  • ستاسو هیواد کوم طبیعي زیرمې لري، او څنګه کارول کیږي؟
  • د تیلو د تولید او د باد د بریښنا د ګټو او زیانونو په اړه بحث وکړئ.
  • ځمکې ته د خلکو د لاسرسي حق په اړه خبرې وکړئ. آیا په هغو هیوادونو کې چې تاسو یې پیژنئ ورته حقوق شتون لري؟
VIndmøller og bølger ved kysten. Foto.
GettyImages

یو بل سره مباحثه وکړئ

ناروې کوم شیان په پراخه کچه صادروي؟

یو بل سره مباحثه وکړئ

موږ په آزاد طبیعت کې هر ځای ته د سفرکولو حق ته کومه کلمه کاروو؟

یو بل سره مباحثه وکړئ

په طبیعت کې د تګ پرمهال تاسو کومې دندې لرئ؟

صحیح او غلط انتخاب کړئ

جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟

په تیرو سلو کلونو کې ناروې د نړۍ یو له بډایه هیوادونو څخه شمیرل کیږي.
په ناروې کې لومړۍ درجه طبیعي زېرمې عبارت دي له: سمندري بوټو، سمندري جولبکونو او زغالو څخه.
په ناروې کې، په سیندونو او آبشارونو کې ډیرې اوبه شتون لري چې د بریښنا انرژي رامینځته کولو لپاره کارول کیدی شي.
په وروستیو کلونو کې، په ناروې کې له بادي توربینونو څخه پا استفادې سره بریښنا تولیدېږي.
موږ په پراخه کچه کب او المونیم واردوو.

صحیح او غلط انتخاب کړئ

جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟

ډیری سیلانیان چې ناروې ته راځي غواړي فجورډز او د نیمې شپې لمر وګوري.
کله چې تاسو په ناروې کې ژوند کوئ نو طبیعت ته د رسیدو لپاره معمولا اوږده لاره ده.
ساحلونه، مارشلینډ، ځنګلونه او غرونه د خلاص هیواد په نوم یادیږي.
موږ نشو کولی کور یا کوټخې ته 150 متره نیژدې د تفرېح لپاره خیمه ولګوو.
د اپریل له 15مې نیټې نه د سپټمبر تر 15مې پورې په ځنګل کې د اور لګول منع دي.

په انځور باندې کلېک وکړئ

په انځور کې په سم ځای کې کلیک وکړئ. موږ د اپریل له 15مې څخه د سپتمبر تر 15مې پورې په ځنګل کې یا ځنګل ته نږدې څه شی نشو کولی؟

choice-image