سروشت و سامانە سروشتیەکان
ئهو فیلمه ببینه
سروشت و سامانە سروشتیەکان
لە ماوەی سەد ساڵی ڕابردوو، نۆروێژ بووبە یەکێک لە دەوڵەمەندترین وڵاتانی جیهان. بنەمای ئەو سامانە له دەوڵەمەندی سروشت و چلۆنایەتی فێربوونی خەڵکی نۆروێژ بۆ بەکارهێنانی ئەوان دایە. سەرچاوە سروشتیەکان لە نۆروێژ لە بنەڕەتدا ماسی و دارستان و نەوتن. سەرەڕای ئەوەش، ئاوێکی زۆر لە ڕووبارەکان و تاڤگەکاندایە کە بۆ دروستکردنی وزە و هێزی کارەبا بەکاردێت. لەم ساڵانەی دواییدا، هێزی کارەبا به بەکارهێنانی ئاشی هەوا، دەستی به بەرهەمهێنان کردوە.
لە نۆروێژ نەوت بۆ یەکەم جار لە کۆتاییەکانی ساڵی١٩٦٠ لە دەریای باکوور دۆزرایەوە. نەوت کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر ئابووری نۆروێژ هەبووە.
نۆروێژ چەندین کاڵا و بەرهەم لەسەر بنەمای سامانە سروشتیەکان هەناردە دەکات. کاڵایەکی گەورەی هەناردەکردن کانزایە، بەتایبەتی ئەلۆمینیۆم. پیشەسازی کانزا پێویستی بە وزە و هێزی کارەبای زۆرە و هێزی هایدرۆ وای کردووە کە بڕێکی زۆر لە کانزا بەرهەم بهێنرێت. ماسی هەروەها سەرچاوەیەکی سروشتی گرنگە لە نۆروێژ. ئێمە ماسی هەناردەی چەندین وڵات دەکەین و هەناردەکردن لە ساڵەوە بۆ ساڵ زیاتر دەبێت. لە نۆروێژ دارستانێکی زۆر هەیە. هەندێک لە تەختەکان بۆ کاری زیاتر دادەنرێن. تیمبەر، واتە دار، بۆ زۆر شتی وەکو دروستکردنی کاغەز و کەرەستەی بنەرەتی خانوو، بەکاردێت. هەندێک تەختە هەناردەی دەرەوە دەکرێن.
سروشت و چالاکیەکانی ناو سروشت
سروشت خۆی سامانە. گەشتیار لە هەموو جیهانەوە دێن بۆ بینینی فیۆردەکان و خۆری نیوەشەو. زۆر کەس کە لە نۆڕوێژ دەژین حەزیان لە پشوودان و هێنانی هێزی نوێ لە ناو سروشت دایە. لە هەر شوێنێکی نۆروێژ کە بژین، بۆ چونه ناو سروشت مەودایەکی کورتمان هەیە و هەموو کەس دەتوانێت بچێتە هەر شوێنێک کە بخوازێت. ئەمە بە مافی دهست وێڕاگەیشتنی گشتی ناودەبردرێت. لە دەرەوە (کەنار دەریا،زهلكاو، دارستان و چیا) دەتوانین بە پیاسە و لەسەر دارخلیسك لە هەموو شوێنێک سەفەر بکەین و لە هەر شوێنێک بمانەوێ جێگیر بین. ئێمە دەتوانین لە جێگای ئاوەڵاو له ژێر ئاسمانی کراوە شەو بەرینه سەر یا چادر هەڵدەین، بەڵام نابێت لە ١۵٠ مەتر لە ماڵان یان کۆتە و خانۆچكه نزیکتر بین. ئەگەر بمانەوێت زیاتر لە دوو ڕۆژ لە شوێنێک بمێنینەوە، دەبێت داوای مۆڵەت لە خاوەن زەویەکە بکەین.
کاتێک بووارەکانی حاوانەوەی گشتی، که مافی بوونمان لەوێ هەیە، بە کاردێنین، ئەرکیشی بۆ ئێمه تێدایه. نابێت زیان بە ئاژەڵ و سروشت بگەیەنین. ئێمە پێویستە شوێنی خۆمان خاوێن بکەینەوە و هیچ زبڵێک پاش خۆمان بەجێ نەهێڵین. هەروەها دەبێت لە داگیرساندنی ئاگر وریابین. لە نێوان ١۵ی نیسان و ١۵ی ئەیلول، داگیرساندنی ئاگر لە دارستان یا نزیک دارستان قەدەغەیە. ئێمە دەتوانین له خەڵوسی چووکی بۆ یەک جار بەکار هێنان کەڵک وەرگرین، بەڵام پێویستە وریا بیین.
له زۆربەی شوێنەکان دەتوانین توت، کارگ و گوڵ لێكهینهوە. زۆر لە نۆروێژییەکان دەچنە ماسی گرتن یا لە کاتی پشوو ڕاوە ماسی دەکەن. بۆ ماسی گرتن لە ڕووبار و ئاوەکاندا، وەک یاسا، پێویستە مۆڵەت و کارتی ڕاوەماسی بکڕی.
پێكهوه قسان بكهن
- سامانە سرووشتییەکانی وڵاتی تۆت کامانەن و چۆن بەکار دێن؟
- باس لە باشی و خراپەکانی بەرهەمهێنانی نەوت و هێزی با بکە.
- باس لە سەر مافی دهست وێڕاگهیشتنی گشتی بکە. ئایا یاسای هاوشێوە لەم وڵاتانەی تۆ دەیانناسی، هەیە؟
وهڵامی ڕاست ههڵبژێره
نۆڕوێژ چ شتێک زۆر هەناردە دەکات؟
وهڵامی ڕاست ههڵبژێره
ئێمە، بە مافی بوون له هەر شوێنێک لە سروشت کە بمانهەوێت، چی دەڵێن؟
وهڵامی ڕاست ههڵبژێره
لە کاتی هاتوچۆ لە سروشتدا چ ئەرکێکمان هەیە؟
ڕاست یا هەڵە ههڵیبژێره
ئهم ووتانه بخوێنهوه. كامهیان ڕاستن؟ كامهیان ههڵهن؟
ڕاست یا هەڵە ههڵیبژێره
ئهم ووتانه بخوێنهوه. كامهیان ڕاستن؟ كامهیان ههڵهن؟
له سهر ئهم وێنهیه كلیك بكه
لە شوێنی ڕاست لەسەر ئەم وێنەیە کلیک بکەن. لە ماوەی ١۵ی نیسان تا ١۵ی ئەیلول لە نێو یا له نزیک دارستان چی ناتوانین بکەین؟