Aile planlaması, gebelik ve çocukların takibi

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Mer om helsesstasjonene

  • Helsestasjonene gir tilbud til barn mellom null og fem år, og deres foresatte.
  • På helsestasjonen sjekker man hvordan barnet utvikler seg, om det vokser som det skal og legger på seg som normalt, om syn og hørsel fungerer bra, og om barnet lærer å forstå og snakke. Hvis det er problemer med barnets utvikling, vil helsestasjonen sørge for hjelp og veiledning.
  • Babyer blir oftere innkalt til helsestasjonen enn eldre barn.
  • Dersom et barn er sykt, går man til fastlegen, ikke til helsestasjonen.

Mer om skolehelsetjenesten

  • Skolehelsetjenesten er et tilbud til barn og ungdom i skolealder.
  • Skolehelsetjenesten samarbeider med hjemmene og skolen. De foretar helseundersøkelser, gir vaksiner og henviser videre i helsesystemet ved behov.
  • Barna kan snakke med helsesykepleieren i skolehelsetjenesten hvis det er noe de lurer på om helse.
  • På samme måte som på helsestasjonen, blir barna kalt inn til skolehelsetjenesten med jevne mellomrom.
  • Mange kommuner har egne helsestasjoner for ungdom.

Mer om vaksiner

  • Alle barn og unge som bor i Norge, får tilbud om vaksinasjon mot alvorlige sykdommer. Vaksinene beskytter mot sykdommene på en enkel, effektiv og ufarlig måte.
  • Vaksinasjon er frivillig, men myndighetene i Norge anbefaler sterkt at foreldre sier ja til å vaksinere barna. Helsepersonell kan ikke vaksinere barna uten foreldrenes samtykke.
  • Vaksinene i barnevaksinasjonsprogrammet er gratis.

Tips til undervisninga

Meir om helsestasjonane

  • Helsestasjonane gjev helsetilbod til barn opp til fem år og deira føresette.
  • På helsestasjonen blir det sjekka korleis barnet utviklar seg, om det veks som det skal og legg på seg normalt, om det ser og høyrer godt, og om barnet lærer seg å forstå og snakke. Helsestasjonen vil sørgje for hjelp og rettleiing i tilfelle problem med barnet si utvikling.
  • Babyar blir kalla inn til helsestasjonen oftare enn eldre barn.
  • Dersom eit barn er sjukt, går ein til fastlegen, ikkje til helsestasjonen.

Meir om skulehelsetenesta

  • Skulehelsetenesta er eit tilbod til barn og ungdom i skulealder.
  • Skulehelsetenesta samarbeider med heimen og skulen. Dei gjer helseundersøkingar, gjev vaksinar og viser elevane vidare i helsesystemet når det trengst.
  • Barna kan snakke med helsesjukepleiaren i skulehelsetenesta dersom dei lurer på noko som har med helse å gjere.
  • På same måten som helsestasjonane kallar skulehelsetenesta inn barna med jamne mellomrom.
  • Mange kommunar har eigne helsestasjonar for ungdom.

Meir om vaksinar

  • Alle barn og unge som bur i Noreg, får tilbod om å bli vaksinerte mot alvorlege sjukdomar. Vaksinane vernar dei mot sjukdomane på ein enkel, effektiv og ufarleg måte.
  • Vaksinasjon er frivillig, men styresmaktene i Noreg tilrår sterkt at foreldra seier ja til å vaksinere barna. Helsepersonell kan ikkje vaksinere barn utan samtykke frå foreldra.
  • Vaksinane i barnevaksinasjonsprogrammet er gratis.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

bruke kunnskap om det norske helsevesenet til å få tilgang til ulike helsetjenester
samtale om familieplanlegging, prevensjonsmidler og abort, forståelse og respekt knyttet til seksuell identitet og kjønnsuttrykk, samt grensesetting og lovverk knyttet til dette

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

Aile planlaması

En kvinne sjekker resultatet på graviditetstesten hun har tatt. Foto
GettyImages

Aile planlaması

Norveç'te politikacılar, çiftleri daha fazla çocuk sahibi olmaya nasıl teşvik edebileceklerini tartışıyorlar. Bazı ülkelerde kadınlar, sahip olmalarına izin verilen çocuk sayısı konusunda yetkililerin katı kısıtlamalar getirdiğine şahit olabilmektedir. Bazı diğer ülkelerde ise doğum oranı kadın başına ortalama beş çocuktur.

Aile planlaması, kadının ne zaman hamile kalabileceğini ve kaç çocuk sahibi olacaklarını çiftlerin kendilerinin planlayabilmeleri anlamına gelir. Pratikte aile planlaması, istenmeyen gebeliklerin önlenmesi anlamına gelir. Çeşitli doğum kontrol yöntemleri bunu mümkün kılmaktadır.

Bazı yaygın doğum kontrol yöntemleri:

  • Doğum kontrol hapları östrojen ve gestojen/progesteron hormonlarını içeren haplardır. Haplar ovülasyonu (yumurtalamayı) engeller.
  • Doğum kontrol çubuğu, derinin altına yerleştirilen küçük bir plastik çubuktur. Gestojen hormonunu içerir ve her gün az miktarda salgılar. Hormon ovülasyonu engeller. Doğum kontrol çubuğu bir doktor tarafından takılmalı ve çıkarılmalıdır.
  • Spiral (RİA), bir doktor tarafından kadının rahmine yerleştirilir. Spiral sperm hücrelerinin hareket etmesini engeller ve olası bir döllenmiş yumurtanın rahim duvarına yapışmasını engel olur.
  • Prezervatifler, cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşmasına karşı koruma sağlayan tek doğum kontrol yöntemidir. Ayrıca erkekler tarafından kullanılan tek doğum kontrol yöntemidir. İstenmeyen gebeliklere karşı güvenliği artırmak için sperm öldürücü kremin prezervatif ile birlikte kullanılması tavsiye edilir. Sperm öldürücü krem tek başına yeterli değildir.

Gebelik kontrolü ve doğum

Norveç'teki hamile kadınların ücretsiz gebelik kontrolü hakkı vardır. Gebelik kontrollerini sağlık ocağı veya aile doktoru gerçekleştirir. Kontroller isteğe bağlıdır. Amaç, hamilelikte, doğum sırasında ve doğum sonrasında anne ve çocuğun sağlığını korumaktır. Norveç'te hamilelik döneminde sekiz ila on iki kez kontrole gidilmesi tavsiye edilir. Çoğu kadın hastanede doğum yapar ve bu ücretsizdir.

Sağlık kontrolü ve aşılar

Norveç'te yaşayan tüm çocuk ve gençlere düzenli sağlık kontrolleri sunulmaktadır. Bebeklikten çocuklar okula başlayana kadar bu sağlık kontrolleri sağlık ocağında yapılmaktadır. Çocuklar okula başladıktan sonra bu kontroller okul sağlık hizmetlerine aittir. Çoğu belediyede gençler için de sağlık ocakları bulunmaktadır. Norveç'te yaşayan tüm çocuklara ve gençlere ciddi hastalıklara karşı aşılanma olanağı sunulmaktadır. Aşılar basit, etkili ve zararsız bir şekilde hastalıklara karşı koruma sağlar. Sağlık ocaklarında ve okul sağlık hizmetinde verilen hizmetler ücretsizdir.

Çocuk hastaysa, çocuğu muayene edecek ve ihtiyaç halinde tedavi edecek olan kişi aile doktorudur.

Gravid på ultralydundersøkelse. Foto
Spedbarn på helsestasjonen. Foto
GettyImages

Kürtaj

Norveç'te, Gebeliği Sonlandırma Yasası (Kürtaj Yasası), hamileliğin ilk 12 haftasında yapılması halinde hamileliği sona erdirme kararını kadının kendisinin verebileceğini belirtmektedir. Kadın, kürtaj yapmak istediğine dair ve kürtajın tıbbi yönleri ve kürtaj alternatifleri hakkında daha fazla bilgi edinme imkanı hakkında bilgi sahibi olduğuna ilişkin bir form doldurup teslim etmek zorundadır. Kürtaj Yasası ayrıca kadının hamileliğinin 12. haftasından sonra kürtaj istemesi durumunda ne olacağını da düzenlemektedir.

Birlikte konuşun

  • İyi bildiğin ülkelerde aile planlamasına nasıl bakılmaktadır? Doğum kontrol yöntemleri kullanmak yaygın mıdır?
  • Gebelik kontrolü neden kadın için ücretsiz olacak kadar önemli kabul edilmektedir?
  • Ebeveynlerin sağlık ocaklarının sunduğu hizmetlerden yararlanması neden önemlidir?
  • Norveç'te çoğu çocuğun bir dizi hastalığa karşı aşılanmış olması hakkında ne düşünüyorsun?
  • Çocuklar için aşılama programı neden ücretsizdir?

Bu iddiayı tartışın:

  • Kürtaj Yasası, kadınların kendi kaderini tayin hakkı ile fetüsün yasal koruması arasında bir uzlaşmadır.
GettyImages
GettyImages

Doğru cevabı seç

Norveçli kadınlar ortalama kaç çocuk doğuruyor?

Doğru cevabı seç

Aile planlaması ne demektir? Birden fazla doğru cevap vardır.

Doğru cevabı seç

Sağlık ocağının görevi nedir?

Doğru mu yanlış mı seç

İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Doğum kontrol hapları, cildin altına yerleştirilen küçük plastik bir çubuktur.
Spiral (RİA), bir doktor tarafından kadının rahmine yerleştirilir.
Prezervatifler, cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşmasına karşı koruma sağlayan tek doğum kontrol yöntemidir.
Hamilelik kontrolleri, muayene başına 100 ila 300 kron tutmaktadır.
Norveç'te hamilelik döneminde 8 ila 12 kez hamilelik kontrolüne gidilmesi önerilmektedir.

Doğru mu yanlış mı seç

İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Norveç'teki çocuklara ve gençlere düzenli sağlık kontrolleri sunulmaktadır.
Tüm çocuklara ve gençlere ciddi hastalıklara karşı ücretsiz aşı sunulmaktadır.
Aşı isteğe bağlıdır, ancak şiddetle tavsiye edilir.
Hamilelik kontrolleri zorunludur.
Çocukların merak ettiği herhangi bir şey varsa, okul sağlık hizmetindeki sağlık hemşiresi ile görüşebilirler.