Planifikimi familjar, shtatzënia dhe ndjekja e fëmijëve
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Mer om helsesstasjonene
- Helsestasjonene gir tilbud til barn mellom null og fem år, og deres foresatte.
- På helsestasjonen sjekker man hvordan barnet utvikler seg, om det vokser som det skal og legger på seg som normalt, om syn og hørsel fungerer bra, og om barnet lærer å forstå og snakke. Hvis det er problemer med barnets utvikling, vil helsestasjonen sørge for hjelp og veiledning.
- Babyer blir oftere innkalt til helsestasjonen enn eldre barn.
- Dersom et barn er sykt, går man til fastlegen, ikke til helsestasjonen.
Mer om skolehelsetjenesten
- Skolehelsetjenesten er et tilbud til barn og ungdom i skolealder.
- Skolehelsetjenesten samarbeider med hjemmene og skolen. De foretar helseundersøkelser, gir vaksiner og henviser videre i helsesystemet ved behov.
- Barna kan snakke med helsesykepleieren i skolehelsetjenesten hvis det er noe de lurer på om helse.
- På samme måte som på helsestasjonen, blir barna kalt inn til skolehelsetjenesten med jevne mellomrom.
- Mange kommuner har egne helsestasjoner for ungdom.
Mer om vaksiner
- Alle barn og unge som bor i Norge, får tilbud om vaksinasjon mot alvorlige sykdommer. Vaksinene beskytter mot sykdommene på en enkel, effektiv og ufarlig måte.
- Vaksinasjon er frivillig, men myndighetene i Norge anbefaler sterkt at foreldre sier ja til å vaksinere barna. Helsepersonell kan ikke vaksinere barna uten foreldrenes samtykke.
- Vaksinene i barnevaksinasjonsprogrammet er gratis.
Lenker
Tips til undervisninga
Meir om helsestasjonane
- Helsestasjonane gjev helsetilbod til barn opp til fem år og deira føresette.
- På helsestasjonen blir det sjekka korleis barnet utviklar seg, om det veks som det skal og legg på seg normalt, om det ser og høyrer godt, og om barnet lærer seg å forstå og snakke. Helsestasjonen vil sørgje for hjelp og rettleiing i tilfelle problem med barnet si utvikling.
- Babyar blir kalla inn til helsestasjonen oftare enn eldre barn.
- Dersom eit barn er sjukt, går ein til fastlegen, ikkje til helsestasjonen.
Meir om skulehelsetenesta
- Skulehelsetenesta er eit tilbod til barn og ungdom i skulealder.
- Skulehelsetenesta samarbeider med heimen og skulen. Dei gjer helseundersøkingar, gjev vaksinar og viser elevane vidare i helsesystemet når det trengst.
- Barna kan snakke med helsesjukepleiaren i skulehelsetenesta dersom dei lurer på noko som har med helse å gjere.
- På same måten som helsestasjonane kallar skulehelsetenesta inn barna med jamne mellomrom.
- Mange kommunar har eigne helsestasjonar for ungdom.
Meir om vaksinar
- Alle barn og unge som bur i Noreg, får tilbod om å bli vaksinerte mot alvorlege sjukdomar. Vaksinane vernar dei mot sjukdomane på ein enkel, effektiv og ufarleg måte.
- Vaksinasjon er frivillig, men styresmaktene i Noreg tilrår sterkt at foreldra seier ja til å vaksinere barna. Helsepersonell kan ikkje vaksinere barn utan samtykke frå foreldra.
- Vaksinane i barnevaksinasjonsprogrammet er gratis.
Planifikimi familjar
Planifikimi familjar
Politikanët në Norvegji po diskutojnë se si mund të inkurajojnë çiftet që të kenë më shumë fëmijë. Në disa vende, autoritetet vendosin kufij të rreptë për sa fëmijë lejohen të kenë gratë. Në vendet e tjera, niveli mesatar i lindjeve është pesë fëmijë për grua.
Planifikimi familjar do të thotë që një çift mund të planifikojë saktësisht kur duan që gruaja të mbetet shtatzënë dhe sa fëmijë duan të kenë. Në praktikë, planifikimi familjar nënkupton parandalimin e shtatzënive të padëshiruara. Llojet e ndryshme të kontraceptivëve mund ta parandalojnë këtë.
Disa lloje të zakonshme të kontraceptivëve:
- Pilulat kontraceptive janë pilula që përmbajnë hormonet estrogjen dhe gestagen/progesteron. Pilulat parandalojnë ovulimin.
- Një implant kontraceptiv është një shufër e vogël plastike që futet nën lëkurë. Ai përmban hormonin gestagen dhe lëshon një sasi të vogël çdo ditë. Hormoni parandalon ovulimin. Një implant kontraceptiv duhet të vendoset dhe të hiqet nga një mjek.
- Një spirale vendoset në mitrën e një gruaje nga një mjek. Spiralja pengon lëvizshmërinë e spermës dhe parandalon lidhjen e vezëve të fekonduara në murin e mitrës.
- Prezervativi është kontraceptivi i vetëm që ju mbron nga sëmundjet seksualisht të transmetueshme. Është gjithashtu kontraceptivi i vetëm që përdoret nga burrat. Rekomandohet përdorimi i një xheli spermicid së bashku me një prezervativin për të zvogëluar rrezikun e shtatzënive të padëshiruara. Vetëm xheli spermicid nuk është i mjaftueshëm.
Kontrollet e shtatzënisë dhe lindja e fëmijës
Gratë shtatzëna në Norvegji kanë të drejtë për kujdes falas gjatë shtatzënisë. Kontrollet kryhen në qendrat shëndetësore ose tek mjeku i familjes i gruas. Kontrollet janë vullnetare dhe kanë për qëllim të ruajnë shëndetin e nënës dhe fëmijës gjatë shtatzënisë, lindjes dhe pas lindjes. Në Norvegji, rekomandohen 8-12 takime gjatë shtatzënisë. Shumica e grave lindin në spital, që është pa pagesë.
Kontrolle shëndetësore dhe vaksinat
Të gjithë fëmijëve dhe të rinjve që jetojnë në Norvegji u ofrohen kontrolle të rregullta shëndetësore. Këto kontrolle bëhen në qendrat shëndetësore që nga lindja e fëmijëve deri kur ata fillojnë shkollën. Shërbimi shëndetësor i shkollës është përgjegjës për kontrollet shëndetësore të fëmijëve të moshës shkollore. Shumë bashki kanë gjithashtu qendra shëndetësore për të rinjtë. Të gjithë fëmijëve dhe të rinjve që jetojnë në Norvegji u ofrohet vaksinimi kundër sëmundjeve të rënda. Vaksinat ofrojnë mbrojtje të thjeshtë, efektive dhe të sigurt kundër sëmundjeve. Qendrat shëndetësore dhe shërbimi shëndetësor i shkollës janë pa pagesë.
Mjeku i familjes ekzaminon dhe më pas e trajton fëmijën nëse fëmija është i sëmurë.
Aborti
Në Norvegji, Akti në lidhje me Ndërprerjet e Shtatzënisë (Akti për Abortin) thotë se gratë mund të vendosin të ndërpresin një shtatzëni nëse kjo bëhet gjatë 12 javëve të para të shtatzënisë. Gruaja duhet të plotësojë dhe të dorëzojë një formular që konfirmon se ajo dëshiron të bëjë abort dhe se ka marrë informacion në lidhje me aspektet mjekësore të abortit dhe për mundësinë për të marrë më shumë informacion në lidhje me alternativat ndaj një aborti. Akti i Abortit gjithashtu rregullon atë që ndodh në rast se një grua dëshiron të ketë një abort pas javës së dymbëdhjetë të shtatzënisë.
Diskutoni së bashku
- Çfarë mendojnë njerëzit për planifikimin familjar në vendet që njihni? A është i zakonshëm përdorimi i kontraceptivëve?
- Pse kontrollet e shtatzënisë konsiderohen aq të rëndësishme saqë të jenë pa pagesë?
- Pse është e rëndësishme që prindërit të pranojnë ofertën e qendrave të shërbimit shëndetësor?
- Çfarë mendoni për faktin se shumica e fëmijëve në Norvegji vaksinohen kundër një sërë sëmundjesh?
- Pse programi i vaksinimit për fëmijët është falas?
Diskutoni pretendimin:
- Ligji për abortin është një kompromis mes të drejtës së grave për vetëvendosje dhe mbrojtjes ligjore të fetusit.
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Sa fëmijë lindin mesatarisht gratë norvegjeze?
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Çfarë do të thotë planifikim familjar? Janë disa përgjigje të sakta.
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Cila është detyra e një qendre shëndetësore?
Zgjidhni e saktë ose e gabuar
Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?
Zgjidhni e saktë ose e gabuar
Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?