Các quyền lợi và bổn phận thuộc về dân chủ
Các quyền lợi và bổn phận thuộc về dân chủ
Người dân sống trong một thể chế dân chủ có cả tự do, trách nhiệm, quyền lợi và bổn phận. Trước hết chúng ta nhìn đến các quyền lợi quan trọng nhất.
Nhân quyền
Bản tuyên ngôn nhân quyền của Liên Hiệp Quốc được phê chuẩn vào năm 1948 và áp dụng cho tất cả mọi người trên toàn thế giới.
Bình đẳng
Mọi người có cùng quyền lợi và cơ hội như nhau, không phân biệt tuổi tác, dân tộc, khả năng chức năng, giới tính, tôn giáo và xu hướng tình dục.
Tự do ngôn luận
Tự do ngôn luận nghĩa là người ta có thể tự do bày tỏ ý kiến của mình, trong đó có chính trị và tôn giáo, người ta có thể tự do thảo luận với người khác và người ta có thể tự do viết về ý kiến của mình mà không bị trừng phạt vì điều này. Có một số luật đặt ra các giới hạn về quyền tự do ngôn luận. Thí dụ như: không được phép đưa ra những phát ngôn kỳ thị chủng tộc và hận thù, bằng lời nói hoặc bằng văn bản. Quyền tự do ngôn luận được áp dụng cho cả cá nhân lẫn đài phát thanh, truyền hình và báo chí.
Quyền bỏ phiếu
Ở một thể chế dân chủ, người dân được quyền bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử chính trị. Tuổi được quyền bỏ phiếu ở Na Uy hiện nay là 18 tuổi. Các cuộc bầu cử là kín. Điều này nghĩa là người khác không biết mỗi cá nhân đã bỏ phiếu cho ai, đảng nào. Bạn phải là công dân Na Uy mới được quyền bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử quốc hội. Để bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử công xã tỉnh và công xã địa phương, bạn phải cư ngụ ở Na Uy trong ba năm cuối trước cuộc bầu cử.
An toàn về pháp lý
An toàn về pháp lý nghĩa là không ai có thể bị kết án tù nếu không có phiên tòa xét xử trước đó. Một phiên tòa ở một quốc gia dân chủ nghĩa là các thẩm phán độc lập sẽ quyết định về người bị truy tố có tội hay không, và các thẩm phán độc lập sẽ quyết định hình phạt nếu người bị truy tố bị kết tội. Tất cả các bị cáo đều được quyền bào chữa.
Tự do tôn giáo và tín ngưỡng
Tự do tôn giáo và tín ngưỡng nghĩa là người ta được tự do lựa chọn tôn giáo hoặc nhân sinh quan mà họ muốn theo, và họ có thể tự do thực hành tôn giáo hoặc nhân sinh quan của mình. Nói cách khác, không ai có quyền ép buộc người khác gia nhập hoặc rút ra khỏi một nhóm tôn giáo hoặc cộng đoàn nào. Không ai bị lùng bắt hoặc trừng phạt vì tôn giáo của mình. Từ khi 15 tuổi, người ta được quyền tự ghi danh vào hoặc rời khỏi cộng đoàn hoặc cộng đồng nhân sinh quan, bất kể người khác nghĩ gì. Cũng quan trọng như việc mọi người được tự do lựa chọn tôn giáo/ nhân sinh quan, là chúng ta có cùng quyền tự do sẽ không thuộc về một tôn giáo hay nhân sinh quan nào.
Tự do lập hội
Tự do lập hội có nhiều ý nghĩa. Đây là một số điểm quan trọng nhất:
- Người ta được quyền trở thành thành viên của các đảng phái chính trị hoặc các nhóm lợi ích mà không có nguy cơ bị lùng bắt hoặc trừng phạt.
- Người ta được quyền trở thành thành viên của các tổ chức công đoàn mà không có nguy cơ bị lùng bắt hoặc trừng phạt. Trong một số hoàn cảnh nhất định, người ta cũng được quyền đình công.
- Người ta được quyền bày tỏ ý kiến của mình qua các cuộc biểu tình hợp pháp.
Trách nhiệm và bổn phận
Như chúng ta thấy, người dân trong một thể chế dân chủ có nhiều quyền lợi. Tự do và quyền lợi cũng đi kèm với trách nhiệm và bổn phận. Chúng ta phải tuân theo các luật lệ và quy tắc mà đa số đã quyết định. Chúng ta có quyền tìm cách thay đổi những điều mình không thích trong xã hội, nhưng chúng ta phải tuân theo các quy tắc về dân chủ. Xã hội Na Uy phần lớn dựa vào sự tin tưởng lẫn nhau. Điều này nghĩa là nhà cầm quyền tin tưởng vào việc người dân cung cấp thông tin chính xác và tuân theo các luật lệ và quy định, còn người dân tin tưởng rằng họ được sự đối xử đúng đắn, chẳng hạn như bởi cảnh sát và cơ quan bảo nhi.
Những gì có thể đe dọa nền dân chủ?
Những yếu tố này có thể là mối đe dọa đối với nền dân chủ:
Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp.
Sự tín nhiệm vào các chính trị gia bị suy giảm.
Tin tức sai sự thật và lời nói gây hận thù làm dừng cuộc tranh luận công khai.
Các cuộc khủng hoảng lớn cấp quốc gia khiến cần phải bỏ qua các tiến trình dân chủ.
Các luật và quy định áp dụng cho nhiều quốc gia được ưu tiên hơn các luật của một nước đã được thông qua dưới hình thức dân chủ.
Cùng thảo luận
- Sống trong một đất nước dân chủ thì thế nào?
- Sống trong một đất nước không có dân chủ thì thế nào?
- Thảo luận về những bổn phận mà bạn nghĩ là đi kèm với các quyền lợi trong một thể chế dân chủ.
- Bạn đã biết đến những quyền lợi và bổn phận nào thuộc về nền dân chủ?
- Thảo luận về lý do tại sao tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu thấp và sự tín nhiệm vào các chính trị gia bị suy giảm lại là mối đe dọa đối với nền dân chủ.
- Bằng cách nào mà sự tín nhiệm là một đặc điểm quan trọng của xã hội Na Uy? Bạn có những thí dụ về cách thể hiện điều này không?
Chọn câu trả lời đúng
Chúng ta có hoàn toàn tự do ngôn luận ở Na Uy không?
Chọn câu trả lời đúng
Tuổi được quyền bỏ phiếu ở Na Uy là bao nhiêu?
Chọn câu trả lời đúng
Ai được quyền bào chữa nếu bị truy tố về vi phạm hình luật?
Chọn đúng hay sai
Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?
Chọn đúng hay sai
Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?