Shteti i mirëqenies
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Snakk sammen
Start med å snakke om hva mennesker trenger og hva som må være på plass for at vi skal leve gode liv (mat, bolig, helse, familie, jobb, utdanning, penger osv.).
Definer velferd: vel = bra, god og ferd = reise Velferd betyr en god reise gjennom livet.
Hvilke behov blir dekket av velferdsgoder i det norske samfunnet?
Hvordan finansieres velferdsgodene i Norge? Se på sammenhengen mellom skatt, avgifter og velferdsgoder.
Utforsk
Mange av velferdsordningene (sykepenger, dagpenger, sosialhjelp, alderspensjon, uførepensjon, barnetrygd o.a.) blir fovaltet av Nav, som til sammen forvalter en tredjedel av statsbudsjettet.
Lover og regler avgjør hvordan Nav disponerer midlene til de ulike velferdsordningene. Det er ikke slik at hver enkelt saksbehandler tar avgjørelser etter sitt eget hode.
Lenker
Tips til undervisninga
Snakk saman
Start med å snakke om kva menneske treng og kva som må vere på plass for at vi skal leve gode liv (mat, bustad, helse, familie, jobb, utdanning, pengar osv.).
Definer velferd: vel = bra, god og ferd = reise. Velferd tyder ei god reise gjennom livet.
Kva behov blir dekte av velferdsgode i det norske samfunnet?
Korleis blir dei norske velferdsgoda finansierte? Sjå på samanhengen mellom skatt, avgifter og velferdsgode.
Utforsk
Mange av velferdsordningane (sjukepengar, dagpengar, sosialhjelp, alderspensjon, uførepensjon, barnetrygd o.a.) blir forvalta av Nav, som til saman forvaltar ein tredel av statsbudsjettet.
Lover og reglar avgjer korleis Nav disponerer midlane til dei ulike velferdsordningane. Det er ikkje slik at kvar einskild sakshandsamar tek avgjerder etter sitt eige hovud.
Shteti i mirëqenies
Norvegjia është një shoqëri e mirëqenies e ndërtuar rreth idesë së barazisë. Kjo do të thotë që të gjithë janë njësoj të rëndësishëm dhe se të gjithë duhet të kenë mundësinë për të jetuar një jetë të mirë. Qeveria qendrore dhe bashkitë janë kryesisht përgjegjëse për sigurimin e përfitimeve të mirëqenies. Ne e quajmë Norvegjinë një shtet social.
Sigurisht që shteti i mirëqenies nuk është një çështje. Shteti norvegjez i mirëqenies është ndërtuar përfitim pas përfitimi gjatë 100 viteve. Të gjitha skemat e përfitimeve kushtojnë shumë para. Politikanët vendosin se cilat skema përfitimi do të implementohen. Ato mund të ndryshojnë në përputhje me partitë që janë në pushtet dhe me gjendjen financiare të shoqërisë.
Një shtet i mirëqenies varet nga numri sa më i madh i njerëzve që punojnë dhe paguajnë taksa. Shumica e njerëzve gjithashtu preferojnë të mbështesin veten dhe të jenë të pavarur. Sidoqoftë, shteti i mirëqenies mund të sigurojë ndihmë financiare për ata që kanë nevojë.
Shembuj të skemave të mirëqenies:
- pagesa për sëmundjet
- përfitimet për papunësinë
- përfitimet e prezantimit
- arsimi falas
- kujdes spitalor falas
- përfitimet për fëmijët
Përdorimi i sistemit të mirëqenies bazohet kryesisht në besim. Qeveria qendrore dhe njerëzit i besojnë njëri-tjetrit. Njerëzit i besojnë qeverisë qendrore që t'i ndihmojë kur është e nevojshme dhe qeveria qendrore u beson njerëzve që të mos abuzojnë me sistemin e mirëqenies.
NAV (Administrata Norvegjeze e Punës dhe Mirëqenies)
Çdo bashki në Norvegji ka një zyrë NAV. Zyra NAV ju hyn në ndihmë nëse keni nevojë të kualifikoheni për të gjetur punë ose nëse keni nevojë për ndihmë financiare gjatë periudhave të sëmundjes ose periudhave të tjera të vështira të jetës. Përveç kësaj, NAV është përgjegjëse për të gjitha përfitimet e Sigurimeve Kombëtare në Norvegji. NAV, ndër të tjera është gjithashtu përgjegjëse për përfitimet e sigurimeve shoqërore, përfitimet për papunësinë, përfitimet e sëmundjes, pensionet, përfitimet për fëmijët dhe skemën e përfitimit të parave në dorë për kujdes.
NAV administron afërsisht një të tretën e buxhetit kombëtar dhe ka rreth 22,000 punonjës.
Shoqëria e mirëqenies krijon vende pune
Një shoqëri e mirëqenies ka nevojë për shumë punonjës. Sot, afërsisht 30 përqind e të punësuarve me pagë në Norvegji punojnë në sektorin publik. Shoqëria norvegjeze e mirëqenies ka nevojë për shumë lloje të ndryshme grupe profesionesh që të funksionojë.
Shembujt përfshijnë:
- mësuesit, stafin e zyrës, pastruesit dhe stafin tjetër të shkollës
- mjekët, infermierët, punonjësit e kujdesit shëndetësor, personelin e zyrës, pastruesit dhe anëtarët e tjerë të stafit në spitale dhe në shtëpitë e pleqve
- punonjësit e çështjes, stafin e zyrës dhe personeli tjetër i NAV
Diskutoni së bashku
- Çfarë është barazia? Çfarë është mirëqenia? Çfarë është një jetë e mirë?
- Diskutoni sistemin e mirëqenies në shoqërinë norvegjeze.
- Flisni për rëndësinë e NAV për shtetin norvegjez të mirëqenies.
- NAV administron një të tretën e buxhetit kombëtar të Norvegjisë. Çfarë tregon kjo për shtetin norvegjez të mirëqenies? Nga vijnë këto para?
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Kush e ka përgjegjësinë kryesore për të ofruar përfitimin e mirëqenies për popullatën në Norvegji?
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Cilët janë shembujt e skemave të mirëqenies? Janë të mundshme disa përgjigje.
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Cilat janë detyrat e NAV-së? Janë disa përgjigje të sakta.
Zgjidhni e saktë ose e gabuar
Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?
Zgjidhni e saktë ose e gabuar
Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?
Zgjidhni imazhin e saktë
Cilat profesione kemi në sektorin publik?