Çağdaş Norveç
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Bruk det interaktive kartet til å snakke om hvilke land som er medlemmer av EU/EØS.
Utforskning
Snakk sammen
Trekk paralleller til deltakernes hjemland.
Norges distriktspolitikk har som målsetting at folk skal ha samme levekår uansett hvor i landet de bor. Samtidig ser vi at det er en fordel for ressursutnytting og effektivitet at folk bor tettere sammen. Kommunesammenslåinger er et eksempel på dette.
Stikkord til arbeiderbevegelsens og kvinnebevegelsens betydning: lover og regler som beskytter enkeltindividet, menneskers selvstendighet, muligheten til å leve i økonomisk trygghet, endringer i familiestruktur og familieliv
Norge er er ikke medlem av EU, men vi er medlem av EØS. Dette betyr i praksis at vi er en del av EU-systemet når det gjelder mange EU-lover og -avtaler.
Det er fremdeles en debatt i Norge om vi bør gå inn i EU og om vi bør trekke oss ut av EØS-samarbeidet. Ved to folkeavstemninger (1972 og 1994) stemte et knapt flertall av det norske folk nei til medlemsskap i EU.
Lenker
Tips til undervisninga
Bruk det interaktive kartet til å snakke om kva for land som er medlemar av EU/EØS.
Utforsking
Snakk saman
Dra parallellar til deltakarane sine heimland.
Distriktspolitikken i Noreg har som målsetjing at folk skal ha dei same levekåra uansett kvar i landet dei bur. Samstundes ser vi at det er ein fordel for ressursutnytting og effektivitet om folk bur tettare saman. Kommunesamanslåingar er eit døme på dette.
Stikkord til arbeidarrørsla og kvinnerørsla og kva desse rørslene har hatt å seie: lover og reglar som vernar einskildindividet, menneske sitt sjølvstende, moglegheita til å leve i økonomisk tryggleik, endringar i familiestruktur og familieliv
Noreg er ikkje medlem av EU, men vi er medlem av EØS. I praksis tyder dette at mange lover og avtalar i EU-systemet òg gjeld for oss.
Det blir framleis debattert i Noreg om vi bør gå inn i EU og om vi bør trekkje oss ut av EØS-samarbeidet. Vi har hatt to folkerøystingar om EU-medlemskap (i 1972 og 1994), og begge gongane stemde eit knapt fleirtal av det norske folket nei.
Çağdaş Norveç
Norveç bugün modern ve çok kültürlü bir ülkedir. Yaşam standardı yüksektir, modern teknoloji topluma damgasını vurmaktadır. Norveç ayrıca BM, NATO ve AEA dahil olmak üzere Norveç'in siyaseti üzerinde etkili olan uluslararası iş birliklerine de katılmaktadır.
Rastgele bir kişiye bugün Norveç toplumunda hangi değerlerin önemli olduğunu soracak olursak, muhtemelen en önemli değerlerden bazılarının eş değerlilik ve kişinin kendi hayatı hakkında karar verme özgürlüğü olduğunu duyarız.
Diğer çoğu ülke ve toplumda olduğu gibi, Norveç'te de birçok yasa vardır. Kanunlar büyük ölçüde insanlar arasındaki eş değerlilik ilkesine dayanmaktadır ve vatandaşlara birçok haklar tanımaktadır. Aşağıda, Norveç'i bugün bildiğimiz toplum haline getirmeye katkıda bulunan birkaç etkeni daha yakından inceleyeceğiz. Büyük halk hareketleri, çağdaş Norveç'in gelişimi için büyük önem taşımıştır. Özellikle de işçi hareketi ve kadın hareketi merkezi bir yer teşkil etmektedir.
İşçi hareketi
Norveç'teki işçi hareketinin kökleri 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır, ancak sanayide daha fazla istihdamın yaratıldığı 1880'lerden itibaren daha organize hale gelmiştir. 20. yüzyılın başından itibaren hareket daha fazla etkili olmuştur. İşçi hareketi, mücadelesiyle işçilere daha iyi koşullar verilmesini sağlamıştır, buna daha kısa çalışma günleri, iş yerinde daha iyi güvenlik koşulları, sağlık sigortası ve işsizlik durumunda mali destek de dahildir. BUgün tüm işçilerin aşağı yukarı yarısı bir sendikada örgütlüdür.
Kadın hareketi
Kadın hareketi toplumda kadın hakları ve kadın erkek eşitliği için mücadele etmiştir. Norveç'te kadın hareketi 1880'lerden itibaren aktif olmuştur, ve 1913 gibi erken bir tarihte Norveç'teki kadınlar oy kullanma hakkını elde etmişlerdir.
1970'lerde kadın mücadelesi yeniden ivme kazandı. 1978'de kürtaj yasası (kürtaj yasası) yürürlüğe girdi. Bu yasa, başka şeylerin yanı sıra kadına hamileliğin 13. haftasından önce kürtaj yapma hakkı vermektedir. Boşanma hakkı, doğum kontrolü hakkı, kürtaj kararını kendi verme hakkı ve kadının kendi bedeni üzerinde karar verme hakkı, kadın hareketi için önemli konular olmuştur.
Bugün kadınlar ve erkekler, eğitim ve çalışma, mülk edinme ve miras hakkı, ilaç ve sağlık konularında eşit haklara sahiptir. Bir kişinin cinsiyeti artık hangi haklara ve imkanlara sahip olduğunu tanımlamamaktadır. Bazıları yine de, bazı alanlarda tam eşitliğe sahip olmamız için yapılması gereken bazı işler olduğunu söyleyecektir.
Petrol
1960'larda, birçok şirket Norveç kıyılarında petrol ve gaz aramak istedi. 1967'de petrol ilk olarak Kuzey Denizi'nde bulundu ve o andan itibaren Norveç bir petrol ülkesi haline geldi. Bunun Norveç ekonomisi için önemi büyük oldu. TIpkı elli yıl önce hidrolik güç kaynağında olduğu gibi, petrol kaynakları da kamu mülkiyetinde tutuldu. Özel şirketlerin sınırlı alanlarda ve sınırlı süreliğine petrol arama, sondaj yapma ve petrol çıkarma haklarını satın almalarına izin verildi. Bugün toplumda petrol endüstrisi tartışılmaktadır. Bu endüstrinin doğa ve çevre üzerindeki etkileri konusunda mutabakat oluşmamıştır.
Birlikte konuşun
- 1850'den önce nüfusun yüzde on beşi şehirlerde yaşıyordu. Aşağı yukarı 1900'de nüfusun yüzde 35'i şehirlerde yaşıyordu, bugün ise nüfusun yaklaşık yüzde sekseni şehirlerde ve kasabalarda yaşıyor. Bildiğin başka ülkelerde de aynı gelişme oluyor mu?
- İnsanların kırsal alanlardan şehirlere taşınmasının olumlu ve olumsuz yönlerini tartışın.
- Çağdaş Norveç'in gelişimi için işçi hareketinin önemi hakkında konuşun. Bildiğiniz başka ülkelerde de benzer bir gelişme oldu mu?
- Çağdaş Norveç'in gelişimi için kadın hareketinin önemi hakkında konuşun. Bildiğiniz başka ülkelerde de benzer bir gelişme oldu mu?
- Norveç'te ve dünyanın başka yerlerinde kadın haklarının daha önce ve şimdi nasıl olduğu hakkında konuşun.
- AB üyesi olmamamızın Norveç'e bir etkisi var mı?
- 1960'ların sonlarında Kuzey Denizi'ndeki petrol ve gaz keşifleri, Norveç'i zengin bir ülke haline getirdi. Ancak ücretsiz okul, ücretsiz veya destekli sağlık hizmeti, daha kısa çalışma günleri, sağlık sigortası vb. haklar petrol bulunmadan önce gelmişti. Bu düzenlemelerin altında yatan değerler hakkında birlikte konuşun.
Doğru cevabı seç
Norveçli işçilerin yüzde kaçı bugün bir sendikada örgütlüdür?
Doğru cevabı seç
Kuzey Denizi'nde ne zaman petrol bulundu?
Doğru cevabı seç
1978 tarihli Kürtaj Yasası hangi hakkı tanımaktadır?
Doğru mu yanlış mı seç
İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?
Doğru mu yanlış mı seç
İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?