Norveç'te Demokrasi
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Utforsk den interaktive illustrasjonen av maktfordelingsprinsippet.
Se filmen
Videoen består av 14 klipp. Det første klippet viser et digitalt kart over Norge, før vi ser slottet og Stortinget. Deretter vises et klipp fra en juridisk avtale som inngås, og vi ser et klipp med flagg fra forskjellige nasjoner i verden, før vi ser et nytt klipp av Stortinget. De neste åtte klippene viser eksempler på velferdsstaten og hva politikerne jobber for: skoler, sykehus, vannkraft og veier.
Forslag til spørsmål
Hva mener du Norge burde bruke mer penger på? Hva mener du Norge burde bruke mindre penger på?
Hva er positivt med at skoler og sykehus er gratis? Finnes det noe negativt?
Hvem burde bestemme hva man lærer om på skolen? Hva bør de som bestemmer tenke på?
Snakk sammen
Folket velger politikere som bestemmer ting som igjen påvirker hverdagen til folket. Hvilke partier flertallet stemmer på, får betydning for politikken i Norge og dermed folks hverdag.
Vi er alle med på å påvirke små og store saker både lokalt og nasjonalt gjennom stemmene våre. Alt er politikk: barnehagepriser, ordninger hos Nav, skatter og avgifter osv.
Lenker
Tips til undervisninga
Utforsk den interaktive illustrasjonen av maktfordelingsprinsippet.
Sjå filmen
Videoen er sett saman av 14 klipp. Det første klippet viser eit digitalt kart over Noreg, før vi ser Slottet og Stortinget. Deretter ser vi inngåing av ein juridisk avtale og flagg frå forskjellige nasjonar i verda, før vi ser eit nytt klipp av Stortinget. Dei neste åtte klippa viser døme på velferdsstaten og kva politikarane jobbar for: skular, sjukehus, vasskraft og vegar.
Framlegg til spørsmål
Kva meiner du Noreg burde bruke meir pengar på? Kva meiner du Noreg burde bruke mindre pengar på?
Kva er positivt med at skular og sjukehus er gratis? Finst det noko negativt?
Kven burde bestemme kva ein lærer om på skulen? Kva bør dei som bestemmer tenkje på?
Snakk saman
Folket vel politikarar som avgjer ulike ting, og desse avgjerdene påverkar så kvardagen til folket. Kva for parti fleirtalet stemmer på, har mykje å seie for politikken i Noreg og såleis for folk sin kvardag.
Vi er alle med på å påverke store og små saker, både på det lokale og det nasjonale nivået, gjennom stemmene våre. Alt er politikk: barnehageprisar, ordningane til Nav, skattar og avgifter osv.
Filmi seyret
Norveç'te Demokrasi
Devlet, il belediyeleri ve belediyeler
- Norveç'te 15 il ve 356 belediye bulunmaktadır (1.1.2024).
- İller ve belediyeler hem coğrafi alanlardır hem de idari birimlerdir.
- Birçok şeyin kararını devlet vermesine rağmen, hem il belediyeleri hem de belediyelerin pek çok konuda kendi kararını verme hakkı vardır.
- Devlet, il belediyeleri ve belediyeler için çerçeveyi belirler.
- Devlet tüm ülke için karar verirken, il belediyeleri ve belediyeler sadece yerel düzeyde karar verebilir.
Devletin bazı sorumluluk alanları şunlardır
- dış politika
- hastane
- yasalar
- okul müfredatları
İl belediyelerinin bazı sorumluluk alanları şunlardır
- lise öğretimi
- il yolları
Belediyelerin bazı sorumluluk alanları şunlardır
- ilköğretim okulları
- anaokulları
- yaşlı bakımı
- çöp taşıma, su ve kanalizasyon
- belediye yolları
Siyasi ve idari yönetim
Devlet, il belediyeleri ve belediyeler halkın seçtiği politikacılar tarafından yönetilir. Bu, politikacıların farklı konuları tartıştığı ve hangi alanlarda hangi politikanın uygulanması gerektiğine karar verdiği anlamına gelmektedir. Ancak politikayı uygulamaya koyanlar bürokratlardır - devlet, il belediyesi ve belediye çalışanlarıdır.
Örnekler:
- Okul müfredatlarını politikacılar belirler. Öğretmenler bu planlara göre eğitim verirler.
- Sosyal yardımların ödenmesine ilişkin kuralları politikacılar belirler. Nav çalışanları bu kurallara uymak zorundadır.
Stortinget (Norveç Parlamentosu)
Norveç'in ulusal meclisine Stortinget denir. Stortinget'de, halk tarafından dört yıllığına seçilen 169 vekil vardır. Stortinget'nin vekilleri çeşitli siyasi partileri temsil etmektedir. Stortinget, Norveç'in en üst düzey devlet organıdır.
Stortinget'nin en önemli görevleri şunlardır:
- yeni yasalar çıkarmak ve eski yasaları değiştirmek
- devlet bütçesini onaylamak
- hükûmeti ve devlet idaresini kontrol etmek
- siyasi konuları ve büyük projeleri tartışmak
Norveç'te demokrasi şeffaftır. İsteyen herkes Stortinget'de bulunabilir ve politikacıların çeşitli konuları tartışmasını dinleyebilir. Ancak, kamuoyunun Stortinget'de farklı konular hakkında söz alma veya yorum yapma hakkı yoktur. Birçok konu açık oturumda görüşülmek üzere Stortinget'e gönderilir. Bu durumda uzman çevreler ve sıradan insanlar de söz alabilirler.
Hükûmet
Stortinget seçimlerinden sonra, bir veya daha fazla parti yeni bir hükûmet kurar. Hükûmet, bakanlardan (her bakanlığın siyasi lideri) ve başbakandan oluşur. Hükûmetin görevlerinden biri yeni kanun teklifleri ve kanunlarda değişiklik teklifleri getirmektir, ancak kanunları ve yasa değişikliklerini Stortinget onaylar. Hükûmet, Stortinget tarafından kabul edilen hususların pratikte uygulanmasını sağlamak zorundadır. Hükûmet ayrıca her yıl devlet bütçesi önerisi getirir.
Bakanlar Kurulu
Hükûmet her Cuma kral ile bir toplantı yapar. Bu toplantıda bakanlar çeşitli siyasi meseleler hakkında krala bilgi verirler. Bu toplantılara Bakanlar Kurulu denir. Kralın siyasi gücü çok azdır, ancak bu toplantılar yine de önemlidir.
Kuvvetler ayrılığı ilkesi
Kuvvetler ayrılığı ilkesi, gücü üç bağımsız devlet organı arasında bölmektedir:
- yasaları belirleyen bir yasama organı - Stortinget.
- yasa önerileri getiren ve bunların tatbik edilip uygulanmasını sağlayan bir yürütme organı - hükûmet.
- davalarda Stortinget tarafından kabul edilen yasalara göre karar veren bir yargı organı - mahkemeler.
Güç, bu üç otorite arasında dağıtıldığında, hiçbiri tek başına çok fazla güç sahibi olmaz. Böylece demokrasi güvence altına alınmış olur.
Birlikte konuşun
- Bildiğiniz ülkelerin yönetim organları hakkında konuşun.
- Norveç'te gücün nasıl dağıtıldığını tartışın.
- Bir refah toplumunda devletin, il belediyesinin ve belediyenin görevlerini tartışın.
- Yaşadığın toplumu nasıl etkileyebilirsin?
- Sence yerel meseleleri etkilemek ulusal meseleleri etkilemekten daha mı kolaydır? Neden öyle veya neden öyle değil?
Doğru cevabı seç
Bu seçeneklerin hangileri devletin sorumluluk alanındadır?
Doğru cevabı seç
Norveç ulusal meclisinin adı nedir?
Doğru cevabı seç
Bakan nedir?
Doğru mu yanlış mı seç
İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?
Doğru mu yanlış mı seç
İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?