Lise ve yüksek öğrenim

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Se filmen

Videoen består av 14 klipp som viser aktiviteter og hendelser på videregående skole og universitet/høyskole. Først ser vi ulike arbeidsmåter som blir brukt på videregående: klasseromsundervisning, gruppearbeid, jobbe sammen to og to og plenumsdiskusjon. Så ser vi klipp fra yrkesfaglig utdanning, fra en kjemilab og fra en kunsttime. I den siste delen av filmen ser vi klipp fra universitetet/høyskole: selvstendig arbeid på biblioteket, kollokviegruppe og en forelesning.

Forslag til spørsmål

Hva kan man lære av å gå på videregående, utover det faglige?
Synes du videregående burde vært obligatorisk, slik som grunnskolen er? Hvorfor? Hvorfor ikke?
Hva er det viktig at elevene lærer seg på videregående? Hvilke fag synes du alle videregående skoler burde ha?

Hva kan man lære av å studere, utover det faglige?
Noen ganger får studentene karakterer på skriftlige eller muntlige eksamener. Andre ganger får studenter karakter på gruppeoppgaver eller individuelle oppgaver. Hva mener du er den beste måten å vurdere studentene på? Hvorfor?

Snakk sammen

Samfunnet I Norge blir mer og mer spesialisert, og teknologiske løsninger tar over manuelle arbeidsoppgaver. Dessuten blir de fleste forbruksvarene vi kjøper i Norge, produsert i andre land. Arbeidsplassene som finnes i Norge, krever derfor en annen type kompetanse enn tidligere. Videregående skole er regnet som nødvendig for å lykkes i arbeidslivet.

De viktigste næringsveiene i Norge nå og i nær fremtid er trolig innenfor tjenesteytende næringer, handel og teknologi. Dette er næringsveier som krever spesiell fagkunnskap og kompetanse. Hva betyr det for deltakerne i gruppa?

Snakk gjerne om Lånekassens betydning for at alle skal ha mulighet til å ta en høyere utdanning. Snakk om lån generelt. Er det et problem for noen av deltakerne å betale renter ut fra religiøs eller kulturell bakgrunn? Hvordan håndtere dette i et vestlig samfunn? Snakk også om forskjellen på lån og stipend.

Tips til undervisninga

Sjå filmen

Videoen inneheld 14 klipp som viser aktivitetar og hendingar frå den vidaregåande skulen og universitet/høgskular. Først ser vi ulike arbeidsmåtar som blir brukte på vidaregåande: klasseromsundervisning, gruppearbeid, jobbe saman i par og plenumsdiskusjon. Så ser vi klipp frå yrkesfagleg utdanning, frå ein kjemilab og frå ein kunsttime. I den siste delen av filmen ser vi klipp frå universitet/høgskule: sjølvstendig arbeid på biblioteket, kollokviegruppe og ei førelesing.

Framlegg til spørsmål

Utanom det faglege, kva kan ein lære av å gå på vidaregåande?
Synest du at vidaregåande burde vore obligatorisk slik grunnskulen er? Kvifor? Kvifor ikkje?
Kva er det viktig at elevane lærer seg på vidaregåande? Kva for fag tykkjer du at alle vidaregåande skular burde ha?

Utanom det faglege, kva kan ein lære av å studere?
Nokre gonger får studentane karakterar på skriftlege eller munnlege eksamenar. Andre gonger får studentane karakter på gruppeoppgåver eller individuelle oppgåver. Kva meiner du er den beste måten å vurdere studentane på? Kvifor?

Snakk saman

Det norske samfunnet blir meir og meir spesialisert, og teknologiske løysingar tek over manuelle arbeidsoppgåver. Dessutan blir dei fleste forbruksvarene vi kjøper i Noreg, produserte i andre land. Arbeidsplassane som finst i Noreg, krev difor ein annan type kompetanse enn før. Vidaregåande utdanning er rekna for naudsynt for å lukkast i arbeidslivet.

Truleg vil dei viktigaste næringsvegane i Noreg no og i den nære framtida vere innanfor tenesteytande næringar, handel og teknologi. Desse næringsvegane krev spesiell fagkunnskap og kompetanse. Kva har dette å seie for deltakarane i gruppa?

Snakk gjerne om kor viktig Lånekassen er for at det skal vere mogleg for alle å ta høgare utdanning. Snakk om lån generelt. Er det deltakarar i gruppa som ut frå religiøs eller kulturell bakgrunn har eit problem med å betale renter? Korleis kan ein handtere dette i eit vestleg samfunn? Snakk òg om skilnaden mellom lån og stipend.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

samtale om sentrale verdier som det norske skole- og utdanningssystemet bygger på, og hva som forventes av foreldre i samarbeidet mellom skole og hjem
gi eksempler på barn, unge og voksnes rettigheter, plikter og muligheter i det norske utdanningssystemet, og hvordan utdanning kan finansieres
gi eksempler på hva skattefinansiert velferd innebærer

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse
Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking
Video

Filmi seyret

Lise

Çoğu meslekte liseden veya yüksek öğrenimden mezun olmak gerekir. Bu nedenle çoğu kişi eğitimine ilköğretimden sonra da devam etmeyi seçmektedir.

  • 16 ile 25 yaş arasındaki öğrencilerin liseye gitme hakkı vardır.
  • Devlet liseleri ücretsizdir.
  • Öğrenciler, yüksek öğrenime hazırlık ve mesleki eğitim alanları arasında seçim yaparlar.
  • Öğrencilerin 1 Mart'tan önce liseye başvurmaları gerekir, ve başvuruyu internet üzerinden yaparlar.
  • Öğrencilerin hangi liseye başlayabileceğini 10. sınıfta alınan notlar belirler.
  • Bazı özel liseler mevcuttur. Özel bir okulda bir katkı payı ödemeniz gerekmektedir.

Mesleki eğitim alanı: Öğrenciler uygulamalı bir eğitim alırlar ve eğitim tamamlandığında mesleki eğitim belgesi alırlar. Uygulamalı eğitime örnek olarak marangoz, kuaför, sağlık çalışanı ve oto tamircisi gösterilebilir.

Yüksek öğrenime hazırlık alanı: Öğrenciler teorik bir eğitim alırlar. Yüksek öğrenime hazırık programından diploması olan öğrenciler, üniversiteye ve yüksekokula kabul edilmek için başvurabilirler.

İnternet

En ung kvinne i rørleggeruniform og med skiftenøkkel i hånda står ved et rørsystem og skrur. Bildet illustrerer en elev som går yrkesfaglig utdanning. Foto
GettyImages
Elever sitter i et klasserom og har gruppearbeid. De har PC-er og skriveblokker. Bildet illustrerer elever som går studiespesialiserende studieretning. Foto
GettyImages

Kaynak: SSB (Norveç İstatistik Kurumu)

Yükseköğrenim

GettyImages

Modern bir refah toplumu, yüksek istihdama, teknolojiye, üretime ve yeniliğe bağlıdır. Bu nedenle Norveç'in yüksek eğitimli bir nüfusa ihtiyacı vardır. Kamu sektörü, başka hususların yanında herkese eşit bir eğitim olanağı sunarak buna katkıda bulunur.

Norveç'teki tüm yetişkinlerin yaklaşık yüzde otuzbeşi yüksek öğrenim görmüştür. Giderek daha fazla genç yükseköğrenim almakta olup Norveç'teki eğitim seviyesi sürekli artmaktadır. Günümüz öğrencilerinin yaklaşık yüzde altmışını kadınlar oluşturur ve kadınlar erkeklerden biraz daha yüksek eğitim düzeyine sahiptir. Ebeveynleri göçmen olup kendileri Norveç doğumlu olanlar, yükseköğretimde genel nüfusa göre daha büyük orana sahiptir.

Liseden yüksek eğitim hakkı (studiekompetanse) edinen herkes, öğrenim görmek için yüksekokullara ve üniversitelere başvuruda bulunabilir.

  • Üniversiteler ve devlete ait yüksekokulları ücretsizdir, ancak öğrenciler kitapların parasını kendileri ödemek zorundadır.
  • Samordna opptak (yüksek öğrenime koordineli kabul dairesi), yüksekokullara ve üniversitelere kabul işlemlerini yönetmektedir. Başvuru sürelerine dair bilgiler internet sitesinde mevcuttur.

Lånekassen (Kredi fonu)

Sedler, norske penger. Illustrasjonsfoto.
GettyImages

Üniversiteler ve yüksekokullar ücretsiz olsa da, öğrenim alırken diğer harcamalar için kişinin paraya ihtiyacı olur. Bu nedenle kira, yiyecek ve diğer gerekli şeyleri ödemek için öğrenciler yaygın olarak Lånekassen'dan borç para alırlar. Lånekassen, Norveç'teki lise ve yükseköğrenim öğrencilerine ve tahsili yurt dışında yapan Norveçli öğrencilere burs ve kredi sağlar. Bu sayede cinsiyet, yaş, sosyal durum ve ailenin maddi durumu ne olursa olsun, isteyen herkes yükseköğrenim görme imkanına sahip olur. Yetişkinler de ilköğretim ve lise için burs ve/veya kredi başvurusunda bulunabilirler.

Krediler, eğitiminizi tamamladığınızda aylık geri ödemeler şeklinde geri ödenmelidir. Burs ise geri ödenmez, ancak bunun koşulu genellikle eğitiminizi tamamlamış ve sınavı geçmiş olmanızdır.

Birlikte konuşun

  • Tüm gençlerin lise eğitimi alma hakkı vardır. Bu,
    toplum ve çalışma hayatındaki beklentiler hakkında ne anlatıyor?
  • Norveç toplumunda giderek daha fazla insan yükseköğrenim görüyor. Bu,
    Norveç'te çalışanlara yönelik beklentiler ve iş fırsatları hakkında
    ne anlatıyor?
  • Lånekassen 1947'de kurulmuştur. Herkesin, nasıl bir geçmişi olursa olsun,
    yükseköğrenim görmesini mümkün kılmayı amaçlıyordu. Lånekassen hem
    bir banka hem de refah devletinin önemli bir parçasıdır. Bu uygulama hakkında ne düşünüyorsun?
AdobeStock
AdobeStock

Doğru cevabı seç

Mesleki eğitim alanı nedir?

Doğru cevabı seç

Norveç'te özel liseler var mı?

Doğru cevabı seç

Norveç'te kaç yetişkinin yüksek öğrenimi var?

Doğru mu yanlış mı seç

İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Devlet liselerinde bir kesinti ödemeniz gerekir.
Yükseköğrenime hazırlık alanı teorik bir eğitimdir.
Çoğu kişi liseye gitmeyi seçmektedir.
Uygulamalı eğitim örneği olarak marangoz, kuaför, sağlık çalışanı ve oto tamircisi gösterilebilir.
Mesleki eğitim alanı teorik bir eğitimdir.

Doğru mu yanlış mı seç

İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Günümüz öğrencilerinin yaklaşık yüzde 60'ı kadındır.
Ebeveynleri göçmen olup kendileri Norveç doğumlu olanlar, yükseköğretimde genel nüfusa göre daha büyük orana sahiptir.
Krediler, eğitim tamamlandıktan sonra geri ödenmek zorundadır.
Yetişkinler ilköğretim okulu ve lise eğitimi için burs ve/veya kredi başvurusunda bulunamazlar.
Lånekassen 1974 yılında kurulmuştur.

Doğru resmi seç

Hangi resim teorik eğitimi göstermektedir?

Resmi tıkla

Öğrencilerin hangi yaşta liseye gitme hakkı vardır?

choice-image