Thời Trung Cổ và thời kỳ liên hiệp

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Snakk sammen

Læreren må kjenne til historien i deltakernes hjemland.

Når man snakker om svartedauden, vil det sannsynligvis være nærliggende å snakke om covid-19 og hvordan denne smitten har gått verden rundt. Man kan også snakke om samarbeid om vaksiner og tiltak på tvers av land.

Hent gjerne inn stoff fra leksjonen om religion og religionsfrihet.

Dersom det passer, kan man trekke paralleller til politikk og konflikter i deltakernes hjemland. Hvordan reagerer mennesker på at fremmede makter tar kontrollen i landet?

Tips til undervisninga

Snakk saman

Læraren må kjenne til historia til deltakarane sine heimland.

Når ein snakkar om svartedauden, vil det sannsynlegvis vere nærliggjande å snakke om covid-19 og korleis denne smitta har gått verda rundt. Ein kan òg snakke om samarbeid om vaksinar og ulike tiltak på tvers av land.

Hent gjerne inn stoff frå leksjonen om religion og religionsfridom.

Dersom det passar, kan ein dra parallellar til politikk og konfliktar i heimlanda til deltakarane. Korleis reagerer menneske på at framande makter tek kontrollen i landet?

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på noen av de viktigste historiske hendelsene og prosessene som har dannet grunnlaget for framveksten av demokratiet i Norge  

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

Thời Trung Cổ và thời kỳ liên hiệp

Olav den Hellige faller på slagmarken. Tegning.
H. Egedius

Ki-Tô giáo đến Na Uy

Ki-Tô giáo là tôn giáo phổ biến ở miền nam châu Âu từ lâu trước khi tôn giáo này đến Na Uy. Nhưng khi Olav Haraldsson bị giết trong trận chiến ở Stiklestad vào năm 1030, con trai của Olav đã được sự giúp đỡ của giáo hội để phong thánh cho cha của ông. Dần dần nhiều nông dân và lãnh chúa hùng mạnh đã trở thành các tín hữu Ki-Tô giáo. Khi những người có quyền thế cải đạo, thì càng ngày càng nhiều thường dân cũng theo như vậy. Chẳng bao lâu giáo hội có được rất nhiều quyền lực. Người ta phải nộp thuế cho giáo hội, và nhiều người cũng đã nhường đất lại cho giáo hội. Tôn giáo đã chiếm một vị trí lớn trong cuộc sống của thường dân.

Nạn dịch đen

En trapp i et trehus. En skummel kvinne som ser ond ut titter opp fra kjelleren. Hun symboliserer pesten. Tegning
Foto: Nasjonalmuseet/Morten Thorkildsen Bức tranh "Pesta ở cầu thang" do Theodor Kittelsen vẽ.

Dân số của Na Uy đã tăng từ 150.000 lên khoảng 400.000 trong những năm từ 1000 đến 1300 sau Công nguyên dù có nhiều tử vong và bệnh tật. Khoảng phân nửa trẻ em lìa trần trước khi tròn một tuổi, và nhiều phụ nữ chết khi sinh đẻ.

Vào giữa thế kỷ 14, một cơn đại dịch đã hoành hành. Đại dịch này được gọi là nạn dịch đen, vì những người bị nhiễm bệnh này bị nổi những mụn nước lớn, màu tím đen xanh trên cơ thể. Hầu hết những người bị nhiễm bệnh đều qua đời trong vòng vài ngày. Người ta ước tính có từ 75 triệu đến 200 triệu người đã chết trong đại dịch này trên toàn thế giới. Khoảng một nửa dân số đã chết ở châu Âu. Tại Na Uy, 1/3 dân số đã chết vì căn bệnh này.

Giáo hội, nhà vua và giới quý tộc có được quyền lực

Vào thời Trung cổ, hầu hết mọi người đều là nông dân. Vào thời Viking, hầu hết nông dân đã sở hữu trang trại và ruộng đất của mình, nhưng nay hầu hết nông dân phải nộp thuế cho giáo hội, nhà vua và giới quý tộc. Những người không có khả năng nộp thuế, phải nhượng đất. Bằng cách này, giáo hội, nhà vua và giới quý tộc ngày càng giàu có, trong khi thường dân lại ngày càng nghèo hơn.

Các thành phố đầu tiên ở Na Uy được thành lập vào thời điểm này. Lớn nhất là Bergen (Bjørgvin), Trondheim (Nidaros), Oslo, Stavanger và Tønsberg.

Liên hiệp

Trong thế kỷ 14, Đan Mạch ngày càng có nhiều ảnh hưởng đối với Na Uy, và từ năm 1397, Na Uy liên hiệp với Đan Mạch và Thụy Điển. Liên hiệp này chỉ có một vị vua chung. Dần dần Thụy Điển rút ra khỏi liên hiệp này, nhưng liên hiệp giữa Đan Mạch và Na Uy tồn tại mãi cho đến năm 1814. Chính trị được điều khiển từ Đan Mạch. København là trung tâm văn hóa của liên hiệp này, và người Na Uy đọc và viết tiếng Đan Mạch. Nông dân Na Uy nộp thuế cho nhà vua ở København, và người Na Uy đi qua København để học.

Đạo Tin lành

Martin Luther i hans fødeby, Eisleben i Tyskland. Han har på seg en kappe og holder en bok. Han ser bestemt ut i lufta. Foto
GettyImages Martin Luther

Năm 1517, một cuộc cách mạng tôn giáo khởi động. Tu sĩ người Đức Martin Luther đã phản đối quyền lực của giáo hội Công giáo. Martin Luther có thêm nhiều tín đồ. Họ được gọi là những người thệ phản vì họ phản đối. Nhiều vị vua ở Bắc Âu đã ủng hộ Martin Luther. Vua Đan Mạch cải sang đạo Tin lành. Đạo Tin lành là quốc giáo ở Na Uy mãi cho đến khi cơ chế quốc giáo được bãi bỏ vào năm 2012.

Cùng thảo luận

  • Lịch sử ở quê hương của bạn trong thời kỳ này là như thế nào?
  • Nạn dịch đen có tràn đến quê hương của bạn không?
  • Bạn có thể thấy một số điểm tương đồng nào so với thời đại của chúng ta không?
  • Tôn giáo đã có một vị trí lớn trong cuộc sống của con người. Giáo hội có nhiều quyền lực. Theo bạn nghĩ điều này đã tác động thế nào đến con người? Việc này hôm nay thế nào?
  • Theo bạn nghĩ sự liên hiệp với Đan Mạch đã tác động đến người dân Na Uy như thế nào và sự phát triển của xã hội Na Uy ra sao?
To åpne hender med et trekors. Foto.
GettyImages

Chọn câu trả lời đúng

Tỷ lệ dân số Na Uy đã tử vong do nạn dịch đen là bao nhiêu?

Chọn câu trả lời đúng

Na Uy gia nhập liên hiệp với Thụy Điển và Đan Mạch vào năm nào?

Chọn câu trả lời đúng

Tu sĩ người Đức Martin Luther đã phản đối điều gì vào đầu thế kỷ 16?

Chọn đúng hay sai

Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?

Nạn dịch đen hoành hành vào giữa thế kỷ 13.
Khoảng phân nửa dân số châu Âu đã chết trong nạn dịch đen.
Vào thời trung cổ, hầu hết nông dân phải nộp thuế cho giáo hội, nhà vua và giới quý tộc.
Liên hiệp với Đan Mạch kéo dài đến năm 1905.
Đạo Tin lành là quốc giáo ở Na Uy cho đến năm 2012.

Chọn đúng hay sai

Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?

Giáo hội nắm nhiều quyền lực ở Na Uy sau năm 1030.
Vào thời trung cổ, hầu hết mọi người là thợ săn và ngư dân.
Khoảng 1000 năm trước đây, có chừng phân nửa trẻ em lìa trần trước khi được một tuổi.
Vào thời trung cổ, Bergen được gọi là Bjørgvin. Trondheim tên là Nidaros.
Người Na Uy đọc và viết tiếng Đan Mạch khi Na Uy liên hiệp với Đan Mạch.