شخصي ماليات
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Snakk sammen
Eksempler på inntekter: lønn, barnetrygd, pensjon
Eksemplerpå utgifter: boutgifter, strøm, transport, mat, fritidsaktiviteter, klær, reparasjoner, møbler, reiser
For å spare kan man f. eks. redusere forbruket eller kjøpe klær, utstyr og møbler brukt. Barna kan arve klær. En kan spare på strømmen (slå av lyset, redusere innetemperatur), sykle eller gå istedenfor å bruke bil, handle på tilbud og handle matvarer planlagt og sjelden.
Lenker
Tips til undervisninga
Snakk saman
Døme på inntekter: løn, barnetrygd, pensjon
Døme på utgifter: buutgifter, straum, transport, mat, fritidsaktivitetar, klede, reparasjonar, møblar, reiser
For å spare pengar kan ein til dømes redusere forbruket eller kjøpe klede, utstyr og møblar brukt. Barna kan arve klede. Ein kan spare på straumen (slå av lyset, redusere innetemperaturen), sykle eller gå i staden for å bruke bil, handle på tilbod, planleggje matvareinnkjøp og handle matvarer sjeldan.
شخصي ماليات
عاید ټولې هغه پیسې دي چې ستاسو بانکي حساب ته ځي (لکه: تادیه، د ټولنیز امنیت تر عنوان لاندې امتیازات یا د Nav ادارې لخوا نورې امتیازات، د ماشومانو ګټې، "له والدینو نغدي ملاتړ"، او داسې نور).
مصارف هر هغه شي ته وایي چې موږ ورباندې پیسې لګوو (لکه: کرایه، بانکي سود او قسطونه، خواړه، جامې، ترانسپورت، برق، انټرنېټ، تفریحي فعالیتونه او داسې نور).
ناخالص معاش: تادیه/له مالیې مخکې معالش
خالص معاش: تادیه/له مالیې وروسته معالش
عوائد او مصارف
په ناروې کې ژوند کول ګران دي. په ډیری کورنیو کې دواړه والدین د کور څخه بهر معاش لرونکي دندې لري. په ځینو کورنیو کې، مور او/یا پلار د دې وړتیا لري چې د کار ساعتونه یو څه کم کړي پداسې حال کې چې د دوی ماشومان ځوان وي (د نیمه وخت کار)، پداسې حال کې چې ډیری خلک د کافي پيسو ګټلو لپاره د بشپړ وخت دندې ته اړتیا لري. په کورنۍ کې دواړه لویان د کورنۍ مالي چارو مسؤلیت پر غاړه لري.
په ناروې کې ډیری لویان په میاشت کې یو ځل معاش، ټولنیز امنیت یا تقاعد ترلاسه کوي. که چېرې په کورنۍ کې د 18 کالو څخه کم ماشومان شتون ولري، دوی د ماشوم ګټې هم ترلاسه کوي. والدین د کوچني ماشومانو لپاره بشپړ "نغدي ملاتړ" ترلاسه کوي څوک چې وړکتون ته نه ځي.
د ماشومام امتیازات: مالي ملاتړ د ټولو هغه ماشومانو لپاره دی چې عمرونه یې تر 18 کلونو ټیټ وي او په ناروې کې استوګنه کوي. د دې مرستې موخه دا ده چې د هغو کورنیو لګښتونه ورکړل شي چې ماشومان لري.
د والدینو لپاره "نغدي ملاتړ": مالي ملاتړ د ټولو هغو ماشومانو لپاره تادیه کېږي چې عمرونه یې د یوه دوه کلونو ترمنځ دي او وړکتون ته نه ځي. یو کم اندازه امتیازات د هغو ماشومانو لپاره تادیه کېږي چې د نیمې ورځې لپاره وړکتون ته ځي.
تاسو کولی شئ د Nav په ویب پاڼه کې د والدینو لپاره د ماشومانو د امتیازاتو او "نغدي مرستې" په اړه معلومات ترلاسه کړئ.
بانکي حساب
په ناروې کې ټول لویان خپل بانکي حساب لري. ډیری ماشومان او ځوانان هم حسابونه لري. کله چې موږ معاش، د ټولنیز امنیت امتیازات یا تقاعد ترلاسه کوو، پیسې مستقیما زموږ بانکي حساب ته ځي. تاسو د بانکي حساب خلاصولو لپاره د ناروې د شخصي هویت شمیرې یا د ناروې D-نمبر ته اړتیا لرئ.
آنلاین بانکداري
ډیری لویان آنلاین بانکداري کاروي. پدې سره تاسو کولای شئ په آسانه د خپل بانکي کتنه وکړئ، عاید او لګښتونو وګورئ او بیلونه تادیه کړئ. تاسو کولی شئ د خپل کمپیوټر، ټابلیټ یا ځیرک تلفون له لارې په آنلاین ډول بانکداري ته لاسرسی ومومئ. تاسو د لاګ اېن کېدو لپاره BankID (د هوئت پاڼه) یا په خپل ګرځنده تليفون کې BankID ته اړتیا لرئ.
بانکي پورونه
په ناروې کې، دا معمول دی چې له بانک څخه پیسې پور کړئ ترڅو لوی شیان لکه کور یا موټر وپیرئ. کله چې موږ پیسې پور کوو، موږ له بانک سره یو تړون لیکو. موږ ته د تادیې مهالویش راکړل کيږي چې ښیې موږ په میاشت یا هره ربع کې څومره پیسې باید بانک ته ورکړو. موږ بانک ته قسطونه او سود ورکوو.
قسطونه: هغه څه ته وایي چې موږ بېرته بانک ته پور شوی پیسې تادیه کوو، د بیلګې په توګه په پور تادیه.
بانکي سود/مفاد: موږ بانک ته سود ورکوو. ګټه د پور اخیستو لګښت دی. سود د پور د فیصدي له مخې محاسبه کیږي.
موږ معمولا هره میاشت یا هره ربع قسطونه او بانکي سود ورکوو.
بودیجه
بودیجه د یوې ټاکلې مودې لپاره عاید او لګښتونه ښیې. دواړه یعنې حقیقي اشخاص او حقوقي اشخاص لکه شرکتونه خپلې بوديجې ته طرحه جوړوي. ډیری کورنۍ هره میاشت بودیجه جوړوي. دا د عاید او لګښتونو عمومي کتنه اسانه کوي. د بودجوي طرحې له لارې کورنۍ کولی شي د خپل پیسو لګول مدیریت کړي. په بودیجه کې باید پیسې شاملې وي چې هره میاشت د سپمولو یا غیر متوقع لګښتونو لپاره ځانګړی کېدی شي.
یو بل سره مباحثه وکړئ
- په ناروې کې عادي کورنۍ کوم عاید او لګښتونه لري؟
- کوم موارد غیر متوقعه لګښتونه ګڼل کېږي؟
- تاسو په څه شی ډیرې پیسې مصرف کوئ؟
- تاسو د لږو پیسو مصرف کولو لپاره څه کولی شئ؟
د برګ کورنۍ د اوسیدو خونه کې سره ناست دي. مور او پلار خپلو د یوې میاشتې عایداتو او لګښتونو لپاره بودیجه ترتیب کړې. کله چې ټول اړین لګښتونه ورکړل شي، دوی سره شاوخوا 4،000 NOK پاتې کېږي. دوی اوس د هغه څه په اړه خبرې کوي چې دوی به دا پیسې څنګه مصرفوي.
- مور غواړي د ژمي لپاره یو نوی کوټ وپېري. د هغې زوړ کوټ له موډه لوېدلی او زوړ دی.
- پلار غواړي پیسې وسپموي. غیر متوقع لګښتونه هم ښائي رامينځته شي؟
- زوی غواړي د خپلو ملګرو سره د فوټبال تمرین ته لاړ شي. هغه د فوټبال نوي بوټانو ته هم اړتیا لري.
- لور د ښوونځي یوه نوي بکس ته اړتیا لري. هغه هم اوس لویه شوې ده او نویو جامو ته اړتیا لري.
په ګډه د دې په اړه بحث وکړئ چې کورنۍ څنګه کولای شي خپل د اړیا وړ پېرونو یا خریدارینو ته لومړیتوب ورکړي.
یو بل سره مباحثه وکړئ
عاید څه ته وایي؟
یو بل سره مباحثه وکړئ
ناخالص معاش/معاش څه ته وایي؟
یو بل سره مباحثه وکړئ
بودیجه څه ته وایي؟
صحیح او غلط انتخاب کړئ
جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟
صحیح او غلط انتخاب کړئ
جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟