ገቢና ወጪ

በኖርዌይ ውስጥ ኑሮ ውድ ነው። በአብዛኛዎቹ ቤተሰቦች ውስጥ ያሉት ሁለቱም ወላጆች ከቤት ውጭ፡ ደመወዝ እየተከፈላቸው ስራ ይሰራሉ። አንዳንድ ቤተሰብ፡ ሕጻናት ልጆቻቸው እስኪያድጉ፡ ኣንዳቸው (ኣባት ወም እናት) የተቀነሰ የስራ ሰዓት መስራት ሲችሉ፣ ብዙዎች ኑሮኣቸውን ለሟሟላት፡ “የሙሉ ጊዜ ሥራዎችን” ይፈልጋሉ። በቤተሰብ ውስጥ ሁለቱም አዋቂዎች ለቤተሰቡ ፋይናንስ ተጠያቂ ናቸው።

በኖርዌይ የሚኖሩ አብዛኛዎቹ አዋቂ ሰዎች፡ በወር ኣንድ ግዜ፡ ክፍያ ይቀበላሉ። ይኸውም የማህበራዊ ደህንነት ክፍያ፣ ወይም ጡረታ ሊሆን ይችላል። በቤተሰቡ ውስጥ ከ18 አመት በታች የሆናቸው ልጆች ካሉ፡ ለልጆች ተብሎ የሚሰጠውን ድጎማ ይቀበላሉ። ልጆቻቸው ወደ መዋዕለ ሕጻናት ለማይሄዱ ወላጆች የእንክብካቤ ማድረጊያ ተጠቃሚ በመሆን የገንዘብ እርዳታ ይሰጣቸዋል።

የባንክ ሒሳብ

በኖርዌይ ውስጥ ያሉ ሁሉም አዋቂዎች የራሳቸው የባንክ ሂሳብ አላቸው። ብዙ ልጆች እና ወጣቶችም የባንክ ሂሳብ ኣላቸው። ደመወዝ፡ ማህበራዊ ዋስትና ወይም ጡረታ ሲቀበሉ ገንዘቡ በቀጥታ ወደ ባንክ ሂሳብዎ ይገባል። የባንክ ሂሳብ ለመክፈት የኖርዌይ የግል መታወቂያ ቁጥር (ዲ-ቁጥር) ያስፈልጋል።

የኢንተርነት ባንክ አገልግሎት

አብዛኛዎቹ አዋቂዎች በኢንተርነት ባንክ ይጠቀማሉ። ይህ የባንክ ሂሳብን እንቅስቃሴ በቀላሉ ለማየት፣ገቢዎችን እና ወጪዎችን ለመከታተል እና ወጪዎችን ለመክፈል ያስችላል። ኢንተርነት ባንክ በኮምፒተር፣ ታብሌት ወይም ስማርትፎን በኩል መግባት ይቻላል። ወደ ኢንተርነት ባንክ ለመግባት ግን የባንክ መለያ ወይም የባንክ ልዩ መለያ ቁጥር (BankID) በሞባይል ስልክዎ ላይ እንዲኖር ያስፈልጋል።

የባንክ ብድር

በኖርዌይ መኪና ወይንም ቤትን የመሳሰሉ ትልልቅ ነገሮችን ለመግዛት ከባንክ መበደር የተለመደ አሰራር ነው፡፡ ስንበደርም ከባንኩ ጋር የምንፈጽመው ስምምነት (ውል) ይኖራል፡፡ ክፍያችንን በየወሩ አሊያም በየሶስት ወሩ እስከ መቼ እና ምንያህል መክፈል እንዳለብን የሚያሳይ የክፍያ የጊዜ ሰሌዳ ይሰጠናል፡፡ በዚሁም፡ ለባንኩ ክፍያ ከነወለዱ እንከፍላለን።

በጀት

በጀት በአንድ በተወሰነ ጊዜ ውስጥ የሚከናወኑ ወጪና ገቢን ያመለክታል፡፡ ድርጅቶችም ሆኑ ግለሰቦች የራሳቸው የበጀት አሰራር አላቸው፡፡ ብዙ ቤተሰቦች የወር በጀት ይይዛሉ፡፡ ይህ ደግሞ ገቢና ወጪያቸውን በቀላሉ መመልከት እንዲችሉ ይረዳቸዋል፡፡ ቤተሰቦች ገንዘባቸውን በምን መንገድ ማውጣት እንዳለባቸው እቅድ ይነድፋሉ፡፡ በጀት ለቁጠባ እና ከእቅድ ውጪ ለሚገጥሙን አንዳንድ ወጪዎች የሚሆነንን ገንዘብ አጠቃሎ ይይዛል፡፡

• በኖርዌይ የሚኖር መደበኛ ቤተሰብ ምን ገቢና ወጪዎች ኣሉት?
• ምን አይነት ያልታሰቡ ወጪዎች ሊኖሩ ይችላሉ?
• ብዙ ገንዘብ የምታወጣው በምን ላይ ነው?
• ትንሽ ገንዘብ ለማውጣት ምን ማድረግ ትችላለህ?

የበርግ ቤተሰቦች በመኖሪያ ቤታቸው አንድ ክፍል ውስጥ ሰብሰብ ብለው ተቀምጠዋል፡፡ እናት እና አባትም የወሩን ገቢና ወጪ በጀት እየሰሩ ነበር። አስፈላጊ የሆኑ ክፍያዎች በሙሉ ተከፍለው አሁን እጃቸው ላይ 4,000 ክሮነር የሚሆን ተርፏል። እናም አሁን ይህንን ገንዘብ በምን ላይ ማዋል እንዳለባቸው እየተነጋገሩ ነው፡፡

• እናት አዲስ የክረምት ኮት ትፈልጋለች። ታደርገው የነበረው ኮት ጊዜው ያለፈበትና ያረጀ ነው።
• አባት ደግሞ ገንዘቡ ባንክ እንዲቀመጥ ይፈልጋል፡፡ ያልታሰበ ወጪ ሊከሰት ይችላል?
• ልጃቸው ደግሞ ከጓደኞቹ ጋር የእግር ኳስ ልምምድ ለማድረግ መሄድ ይፈልጋል፡፡ ለዚሁም አዲስ የእግር ኳስ ጫማ ያስፈልገዋል።
• ሴት ልጃቸው ደግሞ የትምህርት ቤት ቦርሳ ያስፈልጋታል። እሷም አድጋለች እና አዲስ ልብስ ትፈልጋለች።

ቤተሰቡ ገንዘቡን ለማውጣት ለምን ቅድሚያ መስጠት እንዳለበት አብራችሁ ተነጋገሩ።