ኣታውታትን ወጻእታትን

ናብራ ኣብ ኖርወይ ክቡር እዩ። ኣብ መብዛሕትኡ ስድራቤታት ክልቲኦም ወለዲ ካብ ቤቶም ወጻኢ ደሞዝ ኣብ ዝኽፈሎ ስራሕ ይሰርሑ እዮም። ኣብ ገለ ስድራቤታት ቈልዑ ንኣሽቱ ከለዉ ኣደን/ወይ ኣቦን መጠን ስርሖም (ምሉእ ስራሕ ዘይኮነ) ክንክዩዎ ዕድል ኣሎዎም፣ ብዙሓት ድማ እቲ ቍጠባ ምእንቲ ክባጽሓሎም ናይ ምሉእ ግዜ ስራሕ ክህልዎም ኣለዎ። ክልቲኦም እቶም ዓበይቲ ኣባላት’ቲ ስድራቤት ቍጠባዊ ሓላፍነት ናይቲ ስድራቤት ኣሎዎም።

መብዛሕትኦም ኣብ ኖርወይ ዘለው ዓበይቲ ሰባት ኣብ ወርሒ ደሞዝ፡ ደገፍ ማሕበራዊ ውሕስነት ወይ ጡረታ ይቕበሉ እዮም። ብተወሳኺ ትሕቲ 18 ዓመት ዝዕድመኦም ቈልዑ ኣሎዉዎም እንተዀይኖም፡ ወርሓዊ ደገፍ ንቈልዑ ይረኽቡ እዮም። እቶም ንኣሽቱ ቈልዑ ዘሎውዎም እሞ ኸኣ ኣብ መውዓሊ ሕጻናት ዘይከዱ ምስ ዝኾኑ፡ እቶም ወለዲ ምሉእ ኣምሰያ ብጥረገንዘብ ሓገዝ ይውሃቦም።

ናይ ባንክ ቍጽሪ ሕሳብ

ኵላቶም ኣብ ኖርወይ ዝርከቡ ዓበይቲ ሰባት ናይ ገዛእ ርእሶም ናይ ባንክ ቍጽሪ ሕሳብ ኣሎዎም። ብዙሓት ቈልዑን መንእሰያትን’ውን ኣሎዎም። ደሞዝ፡ ማሕበራዊ ውሕስነት ወይ ጡረታ ክመጽኣና ኸሎ እቲ ገንዘብ ብቐጥታ ናብ ባንክ ሕሳብና እዩ ዝኣቱ። ኣብ ኖርወይ ናይ ባንክ ቍጽሪ ሕሳብ ንምኽፋት ናይ ኖርወይ ውልቃዊ መለለዪ ቍጽሪ ወይ ድማ ግዜያዊ መለለዩ ቍጽሪ ኖርወይ/ቍጽሪ ዱፍ የድልየካ።

ኔትባንክ

መብዛሕትኦም ዓበይቲ ኔትባንክ እዮም ዝጥቀሙ። እዚ ነቲ ናይ ባንክ ሕሳብና ብቐሊሉ ክንከታተሎ፡ ኣታዊታትናን ወጻኢታትናን ክንከታተል፡ ወጻእታትና ክንከፍልን የኽእለና። ናብ ኔትባንክና ብኮምፕዩተር፡ ታብሌት ወይ ስማርትፎን ጌርና ክንኣቱ ንኽእል። ኣብቲ ኔትባንክ ንምእታው ናይ ባንክ መለለዪ ባንክኢደ ወይ ናይ ባንክ ኩደብሪከ ክህልወካ ኣለዎ።

ለቓሕ ካብ ባንክ

ኣብ ኖርወይ ዓበይቲ ነገራት ከም መንበሪ ገዛን መኪናን ዝኣመሰለ ንምዕዳግ ካብ ባንክ ገንዘብ ምልቃሕ ልሙድ’ዩ። ገንዘብ ካብ ባንክ ክንልቃሕ ከለና ምስቲ ባንክ ውዕል ንኣቱ። ኣብ ወወርሒ ወይ ርብዒ ዓመት ክንደይ ክንከፍል ከም ዘለና ዝሕብር መደብ ኣከፋፍላ ዕዳ ድማ ይወሃበና። ነቲ ባንክ ኸኣ ወለድን ዕዳ ምጕዳል ክፍሊት ንኸፍሎ።

ባጀት

ሓደ ባጀት ናይ ዝተወሰነ እዋን ኣታውን ወጻእን የርኢ። ትካላትን ውልቀሰባትን ባጀት የዳልው እዮም። ብዙሓት ስድራቤታት ወርሓዊ ባጀት የዳልዉ እዮም። እዚ ኸኣ ኣታውታቶምን ወጻእታቶምን ብቐሊሉ ንምክትታል ይሕግዞም። እቶም ስድራቤታት ገንዘቦም ብኸመይ ክጥቀሙሉ ከም ዝደልዩ መደብ ከውጽኡ ይኽእሉ። እቲ ባጀት ኣብ ነፍስወከፍ ወርሒ ሓደ ዝተወሰነ መጠን ገንዘብ ዝቕመጥ ወይ ንዘይተሓስበ ወጻእታት ዝኸውን ክህልዎ ኣለዎ።

• ሓደ ተራ ስድራቤት ኣብ ኖርወይ እንታይ ኣታውን ወጻእን ኣሎዎ፧
• ዘይተሓስበ ወጻእታት እንታይ ክኸውን ይኽእል፧
• ዝበዝሐ ገንዘብ ኣብ ምንታይ ትጥቀመሉ፧
• ውሑድ ገንዘብ ንኸትጥቀም እንታይ ክትገብር ትኽእል፧

ስድራቤት በርግ ኣብ ሳሎን ብሓባር ኮፍ ኢሎም ኣለዉ። ኣደን ኣቦን ናይዛ ወርሒ’ዚኣ ኣታውታቶምን ወጻእታቶምን ዝሓዘ ባጀት ኣዳልዮም ኣለዉ። ኵሉ የድሊ ዝብሃል ወጻእታት ምስ ተሽፈነ ዳርጋ ኣርባዕተ ሽሕ ክሮነር ተሪፉዎም። ሕጂ ነዚ ገንዘብ’ዚ ኣብ ምንታይ ከም ዘውዕልዎ ይመያየጡ’ለዉ።

• እታ ኣደ ሓድሽ ካቦት ትደሊ ኣላ። እቲ ኣረጊት ዘይዘበናውን ምሕሙሕ እዩ።
• ኣቦ ነቲ ገንዘብ ክቝጥቦ እዩ ዝደሊ። ምናልባሽ ዘይተሓስበ ወጻእታት ይመጽኣና ይኸውን፧
• እቲ ወዲ ምስ ኣዕሩኽቱ ናብ ኵዕሶ እግሪ ልምምድ ክኸይድ’ዩ ዝደሊ። ስለዚ ሓድሽ ጫማ ናይ ኵዕሶ እግሪ’ውን የድልዮ ኣሎ።
• እታ ጓል ሓድሽ ናይ ቤትትምህርቲ ቦርሳ የድልያ’ሎ። ዓብያ ስለዝኾነት ድማ ዝያዳ ሓደስቲ ክዳውንቲ’ውን ከድልያ እዩ።

እዛ ስድራ ነቲ ዘሎዋ ገንዘብ ብኸመይ ከከም ኣድላይነቱ ቀዳምነት ሂባ ክትጥቀመሉ ከም ዘለዋ ብሓባር ተዘራረቡ።