Kişisel ekonomi
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Snakk sammen
Eksempler på inntekter: lønn, barnetrygd, pensjon
Eksemplerpå utgifter: boutgifter, strøm, transport, mat, fritidsaktiviteter, klær, reparasjoner, møbler, reiser
For å spare kan man f. eks. redusere forbruket eller kjøpe klær, utstyr og møbler brukt. Barna kan arve klær. En kan spare på strømmen (slå av lyset, redusere innetemperatur), sykle eller gå istedenfor å bruke bil, handle på tilbud og handle matvarer planlagt og sjelden.
Lenker
Tips til undervisninga
Snakk saman
Døme på inntekter: løn, barnetrygd, pensjon
Døme på utgifter: buutgifter, straum, transport, mat, fritidsaktivitetar, klede, reparasjonar, møblar, reiser
For å spare pengar kan ein til dømes redusere forbruket eller kjøpe klede, utstyr og møblar brukt. Barna kan arve klede. Ein kan spare på straumen (slå av lyset, redusere innetemperaturen), sykle eller gå i staden for å bruke bil, handle på tilbod, planleggje matvareinnkjøp og handle matvarer sjeldan.
Kişisel ekonomi
Gelirler, banka hesabımıza gelen tüm paralardır (maaş, sosyal güvenlik ödeneği veya Nav'dan alınan diğer yardımlar, çocuk parası, çocuk bakım parası vb.).
Giderler, para harcadığımız her şeydir (ev kirası, faizler ve taksitler, yiyecek, giyecek, ulaşım, elektrik, internet, boş zaman etkinlikleri vb.).
Brüt maaş: Vergi öncesi maaş
Net maaş: Vergi sonrası maaş
Gelirler ve giderler
Norveç'te yaşamak ve oturmak pahalıdır. Ailelerin büyük çoğunluğunda, her iki ebeveyn de ev dışında ücretli bir işte çalışır. Bazı ailelerde, anne ve / veya baba, çocuklar küçükken biraz daha az çalışma saatine (yarı zamanlı işe) sahip olma imkanına sahipken, birçoğunun geçimini sağlamak için tam zamanlı işlere sahip olması gerekir. Ailedeki her iki yetişkin de ailenin maddi durumundan sorumludur.
Norveç'teki çoğu yetişkin ayda bir kez maaş, sosyal güvenlik ödeneği veya emekli maaşı alır. 18 yaşından küçük çocuklarınız varsa, aileye ayrıca çocuk parası ödenir. Anaokuluna gitmeyen küçük çocuklar için ebeveynlere tam çocuk bakım parası verilir.
Çocuk parası (barnetrygd): Norveç'te yaşayan 18 yaşından küçük tüm çocuklar için verilen maddi destektir. Çocuk sahibi olmanın getirdiği masrafların karşılanmasına yardımcı olacaktır.
Çocuk bakım parası (kontantstøtte): Anaokuluna gitmeyen bir ile iki yaş arasındaki tüm çocuklar için verilen maddi destektir. Anaokuluna yarı zamanlı gidilmesi, çocuk bakım parasını azaltır.
Nav'ın internet sitesinde çocuk parası ve çocuk bakım parası hakkında daha fazla bilgi bulabilirsin.
Banka hesabı
Norveç'teki tüm yetişkinlerin kendi banka hesapları vardır. Birçok çocuk ve gencin de banka hesabı vardır. Bir maaş, sosyal güvenlik ödeneği veya emekli maaşı aldığımızda bu para doğrudan banka hesabımıza girer. Norveç'te banka hesabı açtırmak için bir Norveç kimlik numarasına veya D-numarasına ihtiyacın vardır.
İnternet bankacılığı
Yetişkinlerin büyük çoğunluğu internet bankacılığı kullanmaktadır. Bu şekilde kolayca banka hesabımıza göz atabilir, gelir ve giderleri takip edebilir ve faturaları ödeyebiliriz. İnternet bankacılığına bir bilgisayar, tablet veya akıllı telefondan erişebiliriz. İnternet bankacılığına giriş yapman için, kod çipli bir Banka Kimliğin (BankID) veya cep telefonunda Banka Kimliğin (BankID på mobil) olmak zorundadır.
Banka kredisi
Norveç'te, ev ve araba gibi daha büyük şeyleri satın almak için bankadan kredi çekilmesi yaygındır. Kredi çektiğimizde, banka ile bir anlaşma yaparız. Her ay veya üç ayda bir ne kadar geri ödememiz gerektiğini gösteren bir geri ödeme planımız olur. Bankaya hem taksit hem de faiz öderiz.
Taksitler: Kredi borcunun kendisi için yapılan ödeme, yani borcun kısmi geri ödemesi.
Faiz: Bankaya faiz öderiz. Faiz, kredi çekmenin fiyatıdır. Faiz oranları, sahip olduğumuz borcun yüzdesi olarak hesaplanır.
Genellikle her ay veya üç ayda bir taksit ve faiz öderiz.
Bütçe
Bir bütçe, belirli bir döneme dair gelir ve giderleri gösterir. Hem şirketler hem de bireyler bütçe hazırlarlar. Birçok aile aylık bütçeler hazırlar. Bu şekilde gelir ve giderleri takip etmek daha kolay olur. Aile parasını nasıl harcayacağını planlayabilir. Bütçe, tasarruflar veya öngörülemeyen giderler için her ay belli bir miktar içermelidir.
Birlikte konuşun
- Norveç'teki sıradan bir ailenin ne gibi gelir ve giderleri vardır?
- Öngörülemeyen giderler neler olabilir?
- Parayı en çok neye harcıyorsun?
- Daha az para harcamak için ne yapabilirsin?
Berg ailesi oturma odasında birlikte oturuyor. Anne ve baba bu ay için gelir ve giderlerden oluşan bir bütçe oluşturmuşlar. Gerekli tüm masraflar karşılandığında, geriye yaklaşık dört bin kron kalıyor. Şimdi bu parayı neye harcayacaklarını tartışıyorlar.
- Anne yeni bir manto istiyor. Eskisi artık moda değil ve yıpranmış.
- Baba parayı tasarruf etmek istiyor. Belki öngörülemeyen bazı masraflar çıkabilir?
- Oğulları arkadaşlarıyla futbol antrenmanına gitmek istiyor. Bu nedenle de yeni futbol ayakkabılarına ihtiyacı var.
- Kızlarının yeni bir okul çantasına ihtiyacı var. O artık büyüdü ve daha fazla yeni giysiye de ihtiyacı var.
Ailenin paranın kullanımına nasıl öncelik vermesi gerektiği hakkında birlikte konuşun.
Doğru cevabı seç
Gelir nedir?
Doğru cevabı seç
Brüt maaş nedir
Doğru cevabı seç
Bütçe nedir?
Doğru mu yanlış mı seç
İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?
Doğru cevabı seç
İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?