جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Snakk sammen
Stikkord til spørsmålet om lover for arbeiderne: arbeiderbevegelsen, fagforeninger, fokus på menneskerettigheter og menneskeverd
Det finnes internasjonale avtaler for hva som er lov og ikke lov i krigføring, bl. a. behandling av krigsfanger. Ha gjerne fokus på hvordan et land kan bygges opp etter en krig med vekt på oppbyggingen av Norge etter andre verdenskrig.
I noen kriger kjemper man ikke bare mot en ytre fiende. Det kan være interne konflikter som fører til krigshandlinger (borgerkrig). Læreren kjenner til gruppen sin og må ta kunnskap om deltakernes bakgrunn med når undervisningen planlegges. Det kan sitte deltakere som representerer ulike sider i klasserommet.
Kjenner deltakerne til «Quisling» som begrep i ulike språk? I så tilfelle, snakk om opprinnelsen til begrepet.
Podkast
Lenker
- Norsk vannkraftshistorie på 5 minutter, regjeringen.no
- Om 8-timersdagen, snl.no
- Kvinners stemmerett, stortinget.no
- Norge 1914–1900, norgeshistorie.no
- Norge under 2. verdenskrigen, norgeshistorie.no
- Norge under 2. verdenskrig, snl.no
- Tvangsevakuering og overvintring i Nord-Norge, norgeshistorie.no
- De norske jødenes skjebne, hlsenteret.no
Tips til undervisninga
Snakk saman
Stikkord til spørsmålet om lover for arbeidarar: arbeidarrørsla, fagforeiningar, fokus på menneskerettar og menneskeverd
Det finst internasjonale avtalar om kva som er lov og ikkje lov i krig, mellom anna når det gjeld korleis krigsfangar skal handsamast. Ha gjerne meir fokus på korleis eit land kan byggjast opp att etter krig, med vekt på oppbygginga av Noreg etter andre verdskrigen.
I nokre krigar kjempar ein ikkje berre mot ein ytre fiende. Interne konfliktar kan òg føre til krigshandlingar (borgarkrig). Læraren kjenner gruppa si og må ta omsyn til deltakarane sin bakgrunn når undervisninga blir planlagd. Det kan sitje deltakarar som representerer ulike sider i ein konflikt, i klasserommet.
Kjenner deltakarane til Quisling som eit omgrep i ulike språk? Dersom det er kjent, snakk om opphavet til omgrepet.
Podkast
Lenkjer
- Norsk vannkrafthistorie på 5 minutter, regjeringen.no
- Om åttetimarsdagen, snl.no
- Stemmerett for kvinner, stortinget.no
- Noreg 1914–1900, norgeshistorie.no
- Noreg under andre verdskrigen, norgeshistorie.no
- Norge under andre verdenskrig, snl.no
- Tvangsevakuering og overvintring i Nord-Noreg, norgeshistorie.no
- De norske jødenes skjebne, hlsenteret.no
جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم
ناروی در سال ۱۹۰۵ دوباره یک کشور مستقل شد و عصری جدید آغاز شد. در اوایل دهه ۱۹۰۰ جمعیت رشد کرد، مردم به شهرها مهاجرت کردند و صنعت انکشاف یافت.
ناروی آبشارهای زیادی دارد، و مردم در واخر قرن نزده برای تولید برق به استفاده از انرژی آب روی آوردند. فاریکه های بیشتری تأسیس شدند، و تقاضا برای کارگران افزایش یافت. مردم زیادی به شهرها نقل مکان کردند. یکتعداد از خانه ها برق بدست آوردند، جاده های شهر ها چراغان شد و در بعضی از شهر ها بس برقی فعال شد. انجن دیزلی در کشتی ها نصب شده که به آنها قابلیت سفر سریعتر و طولانی تر را داد. اولین موترها به ناروی وارد شدند.
قانونی مخصوص تضمین می کرد که تولید برق بتواند به شکل شخصی صورت بگیرد، اما خود انرژی آبی بخشی از بیت المال بود.
پارلمان ناروی در آن وقت زیاد مصروف بود. اتحادیه های صنفی در صدد ایجاد شرایط بهتر برای کارگران بودند و برای تغیر شرایط از فشار ها استفاده می کردند. پارلمان قوانین جدید زیادی را تصویب کرد. آنها تصمیم گرفتند که هیچ کسی نباید بیش از ده ساعت در روز کار کند. این مدت زمان کاری در سال ۱۹۱۹ به هشت ساعت کاهش پیدا کرد. تمام کارگران از حق دریافت معاش در ایام مریضی برخوردار شدند. این بدین معنی است که در زمان مریضی از دولت پول دریافت می کردند.
مردان بالای ۲۵ سال از سال ۱۸۹۸ حق رأی دادن در انتخابات پارلمان داشتند، و زنان بالای سن ۲۵ در سال ۱۹۱۳ این حق را بدست آوردند.
جنگ جهانی اول
در سال های ۱۹۱۴ – ۱۹۱۸ جنگ جهانی اول در اروپا شدت گرفت. ناروی در این جنگ دخیل نبود، اما عواقب بد اقتصادی آن بالای این کشور نیز احساس می شد. جنگ باعث کمبود موادی مانند حبوبات، قهوه و بوره شد، و خرید و فروش این مواد به شکل سهمیه مبدل گردید.
سال های بین جنگ
مدت بین جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم به نام سال های بین جنگ ها یاد می شود. مانند بیشتر نقاط جهان، در ناروی هم تقریبا تمام این دوره با بحران اقتصادی همراه بود. بسیاری از مردم بیکار بودند.
جنگ جهانی دوم
جنگ جهانی دوم با حمله آلمان بالای پولند در سپتمبر ۱۹۳۹ آغاز شد. ناروی در ۹ آپریل سال ۱۹۴۰ توسط قوای آلمانی به اشغال درآمد. قبل از تسلیم شدن ناروی، جنگ در آنجا تنها چند هفته ادامه داشت. پادشاه و دولتمردان به انگلستان فرار کردند و از آنجا به تلاش خود برای آزادی ناروی ادامه دادند. ناروی توسط دولت حامی آلمانی ها، بدون انتخابات و دموکراسی، به رهبری ویدکون Vidkun Quisling اداره می شد.
اگرچه درگیری مستقیم در مقابل آلمانی ها در خاک ناروی وجود نداشت، اما چند گروه مقاومت کارهای تخریب آمیز را در مقابل حکومت با چاپ نمودن روزنامه های غیرقانونی، شورش مدنی و مقاومت بدون خشونت علیه نیروهای اشغالگر آلمانی به راه انداختند. بسیاری از مردمی که در جنبش مقاومت فعال بودند ناچار به فرار از کشور شدند. حدود پنجا هزار نارویژی در طول جنگ به سویدن فرار کردند. بسیاری از آنها برای کمک به دیگران خطر زیادی را به جان گرفتند.
در ناروی شمالی، بسیاری از مردم کشته شدند و زمانی که نیروهای آلمانی این مناطق را تخلیه کردند، بخش اعظم ولایت فینمارک Finnmark و بخش شمالی ولایت ترومس Troms را با خاک یکسان کردند. بنا بر امر هیتلر، بیشتر ساختمان ها و زیر بنا ها به آتش کشیده شده و خاکستر شدند.
سرانجام، شروع شکست های هر چه بیشتر آلمان در خطوط مقدم فرا رسید، و در می ۱۹۴۵ آنها مجبور به تسلیم شدن گردیدند. بیش از ده هزار نارویژی در نتیجه جنگ کشته شدند.
قبل از جنگ تعداد افراد یهودی ناروی در حدود ۲۱۰۰ نفر بود. ۷۷۳ از آنها نفر به کمپ های کار اجباری اعزام شدند، و تنها ۳۸ نفر از آنجا زنده مانده و بعد از جنگ به ناروی بازگشتند.
با هم صحبت کنید
- به نظر شما چرا پارلمان قوانینی تصویب کرد که زنده گی را برای کارگران آسان تر می کرد؟
- جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم در کشور شما چطور گذشت؟
- درباره اینکه جنگ چه تاثیری بر جامعه و اشخاصی که در آن زنده گی می کنند دارد با یکدیگر گفتگو کنید. در زمان جنگ چگونه از حقوق بشر محافظت می گردد؟
جواب صحیح را انتخاب نمایید
چه زمانی زنان حق رأی دادن در ناروی را به دست آوردند؟
جواب صحیح را انتخاب نمایید
دوره بین جنگ چه زمانی بود؟
جواب صحیح را انتخاب نمایید
قوای آلمانی چه زمانی ناروی را اشغال کردند؟
صحیح یا غلط را انتخاب کنید
عبارات را مطالعه نموده، کدام صحیح؟ و کدام غلط است؟
صحیح یا غلط را انتخاب کنید
عبارات را مطالعه نموده، کدام صحیح؟ و کدام غلط است؟
روی تصویر کلیک کنید
روی دورهٔ صحیح بر روی خط زمانی کلیک کنید. جنگ جهانی دوم چه زمانی بود؟