سامی خلک
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Læreren kan gjerne finne fram stoff om ulike urbefolkninger/nasjonale minoriteter rundt om i verden og snakke om hvor ulikt disse har blitt behandlet. Dersom det finnes en urbefolkning i deltakernes hjemland, kan man sammenlikne.
Utforsk
Utforsk kartet med samenes utbredelse sammen.
Bok
«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021
Lenker
- Film fra Redd Barna: Hvorfor feirer vi samenes nasjonaldag?, youtube.com
- Samer, regjeringen.no
- Om samisk språk, sprakrådet.no
- Om Sametinget, sametinget.no
- Joik fra Stjernekamp 2018 (Ella Marie Hætta Isaksen), youtube.com
- Antirasistisk senter: undertrykking av samer i norsk historie, aldrimer22juli.no
- Bøker om samisk historie og kultur, nlb.no
Tips til undervisninga
Læraren kan gjerne finne fram til litt stoff om urfolk/nasjonale minoritetar rundt om i verda og snakke om kor ulikt desse gruppene har blitt handsama. Dersom det finst urfolk i heimlanda til deltakarane, kan ein samanlikne.
Bok
«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021
Lenkjer
- Hvorfor feirer vi samenes nasjonaldag? Redd Barna, youtube.com
- Samar, regjeringen.no
- Om samisk språk, sprakradet.no
- Om Sametinget, sametinget.no
- Joik: Stjernekamp 2018 (Ella Marie Hætta Isaksen), lagd ut av NRK
- Undertrykking av samer i norsk historie, aldrimer22juli.no (Antirasistisk senter)
- Bøker om samisk historie og kultur, nlb.no
سامی خلک
سامی د ناروې اصلي خلک دي. سامی په څلورو هیوادونو کې ژوند کوي: لکه ناروې، سویډن، فنلینډ او روسیه. سامی په ناروې کې د ټولنې ترټولو پخوانۍ ډله ده، او ډیری سامی ژبې شتون لري. د سامی ژبې د نارویژی څخه په بشپړ ډول توپیر لري. یو څوک چې یوازې په نارویژي خبرې کوي په سامی نه پوهیږي. نږدې ټول نارویژي سامی نن ورځ په ناروې کې مسلکي دي. ډیری خلک په سامی ژبه هم خبرې کوي.
د سامی ملي ورځ د فبرورۍ په 6 مه ده. د سامی بیرغ په دې ورځ په ټوله ناروې کې ځوړند وي. سامی ملي پوښاک لري چې kofte ورته ویل کیږي. سامی لاهم دا پوښاک په ځانګړيو ورځو لکه ودونو کې اغوندي. ځینې سامی وګړي له دغو جامو څخه په عامو ورځو کې هم استفاده کوي.
نارویژیانو شاوخوا 150 کاله دمخه هڅه وکړه چې سامی وګړي "ناروېجي" کړي او د سامی ماشومان باید د ناروې ښوونځیو ته ولاړ شي، او دوی ته اجازه نه وه ورکړل شوې چې سامی ژبه زده کړي. په 1959 کې، سامی ژبې ته بیا اجازه ورکړل شوه چې په ښوونځیو کې د ژبې په توګه وکارول شي. یو قانون چې له 1902 څخه راپدېخوا تدوین شوی وایي چې یوازې د ناروې اتباع چې نارویژي خبرې کولی شي، لوستل او لیکل کولای شي. دا قانون تر 1965 پورې نافذ و. نن ورځ وضعیت خورا توپیر لري. د سامی پارلمان، Sametinget، په 1989 کې پرانیستل شو. د سامی پارلمان په ناروې کې د سامی حقونو د تضمین لپاره کار کوي، په ځانګړي توګه د کلتور او تعلیم په برخه کې. د دغه پارلمان غړي په هرو څلورو کلونو کې د سامی پارلمان ته ټاکل کیږي.
یو بل سره مباحثه وکړئ
- ایا ستاسو په هیواد کې داخلي خلک شتون لري؟ د دوی ژوند څه ډول دی؟
- د ټولنې د مختلفو لږکیو د وضعیت په اړه بحث وکړئ.
سم ځواب انتخاب کړئ
سامی وګړي په کومو هیوادونو کې ژوند کوي؟
سم ځواب انتخاب کړئ
سامی وګړي په دوديزه توګه له کوم شي څخه ژوند خپل ژوند تامینوي؟
سم ځواب انتخاب کړئ
د 1902 قانون وایي چې یوازې د ناروې اتباع چې په نارویژي ژبه خبرې، لیکل او لوستل کوي، کولای شي ځمکه یا ملکیت وپېري. قانون په څه وخت کې تعدیل شو؟
صحیح او غلط انتخاب کړئ
جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟
صحیح او غلط انتخاب کړئ
جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟