Samiler

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Læreren kan gjerne finne fram stoff om ulike urbefolkninger/nasjonale minoriteter rundt om i verden og snakke om hvor ulikt disse har blitt behandlet. Dersom det finnes en urbefolkning i deltakernes hjemland, kan man sammenlikne.

Utforsk

Utforsk kartet med samenes utbredelse sammen.

Bok

«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021

Tips til undervisninga

Læraren kan gjerne finne fram til litt stoff om urfolk/nasjonale minoritetar rundt om i verda og snakke om kor ulikt desse gruppene har blitt handsama. Dersom det finst urfolk i heimlanda til deltakarane, kan ein samanlikne.

Bok

«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på mangfold i Norge med vekt på ulike familieformer, levesett, boformer og folkegrupper, inkludert det samiske urfolket

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking

Samiler

Samiler (Laponlar), Norveç'in yerli halkıdır. Samiler dört ülkede yaşamaktadır: Norveç, İsveç, Finlandiya ve Rusya. Samiler, Norveç'teki en eski topluluktur ve farklı Sami dilleri vardır. Sami dilleri Norveççeden tamamen farklıdır. Sadece Norveççe konuşan birinin Sami dilini anlaması mümkün değildir. Hemen hemen tüm Norveç Samileri bugün Norveççe konuşmaktadır. Birçoğu Samice de konuşmaktadır.

Samisk reinflokk. Snøskuter. Foto
NTB/Øyvind Nordahl Næss Samiler geleneksel olarak avlanarak, tuzakçılıkla ve balık tutarak yaşamışlardır ve birçok Sami hâlâ ren geyiği sahibidir. Samilerin çoğu artık diğer Norveçliler gibi yaşamaktadır, ancak kültür ve geleneklerine de sahip çıkmaktadırlar.

Sami Günü 6 Şubat'tır. Bu günde Sami bayrağı ülkenin dört bir yanına çekilir. Samilerin kofte (bir çeşit hırka) diye adlandırılan halk kıyafetleri vardır. Samiler hâlâ özel günlerde, örneğin düğünlerde, bu hırkayı giyerler. Bazı insanlar bu hırkayı günlük hayatta da kullanır.

Yaklaşık yüz elli yıl önce, Norveçliler Samileri "Norveçli" yapmaya çalışmıştır. Çocukları Norveç okuluna gitmek zorundaydı ve Sami dilini öğrenmelerine izin verilmiyordu. 1959'da Sami dilinin okulda kullanılmasına tekrar izin verildi. 1902 tarihli bir yasa, yalnızca Norveççe konuşabilen, okuyabilen ve yazabilen Norveç vatandaşlarının arazi satın alabileceğini söylüyordu. Bu yasa 1965 yılına kadar uygulandı. Bugünkü durum ise tamamen farklıdır. 1989 yılında Sami Parlamentosu açıldı. Sami Parlamentosu, özellikle kültür ve eğitim bağlamında, Norveç'teki Samilerin hakları için çalışmaktadır. Sami Parlamentosu seçimleri her dört yılda bir yapılır.

Denis Caviglia Sami Parlamentosu

Birlikte konuşun

  • Senin ülkende yerli halk var mı? Onların hayat durumları nasıl?
  • Farklı azınlık gruplarının durumu hakkında konuşun.
Utstyr laget av reinskinn. Foto.
GettyImages

Doğru cevabı seç

Samiler hangi ülkelerde yaşamaktadır?

Doğru cevabı seç

Samiler geçimini geleneksel olarak nasıl sağlamıştır?

Doğru cevabı seç

1902 tarihli bir yasa, yalnızca Norveççe konuşabilen, okuyabilen ve yazabilen Norveç vatandaşlarının arazi satın alabileceğini söylüyordu. Bu kanun ne zaman yürürlükten kaldırılmıştır?

Doğru mu yanlış mı seç

İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Samilerin ulusal bayramı 6 Şubat'tır.
Norveççeyi anlayan kişi, Sami dilini de anlar.
Samilerin halk kostümüne ''bunad'' denir.
Daha önce Sami çocukları Norveç okullarına gitmek zorundaydı ve Samice öğrenmelerine izin verilmiyordu.
Sami Parlamentosu, Norveç'teki Samilerin hakları için çalışmaktadır.

Doğru mu yanlış mı seç

İddiaları oku. Hangisi doğru? Hangisi yanlış?

Samiler, Norveç'teki en eski topluluktur.
Çok az Sami Norveççe konuşabilmektedir.
Birçok Sami'nin ren geyiği vardır.
1959'a kadar okulda Sami dilinin kullanılmasına izin verilmiyordu.
Sami Parlamentosu seçimleri her iki yılda bir yapılır.