مردم سامی

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Læreren kan gjerne finne fram stoff om ulike urbefolkninger/nasjonale minoriteter rundt om i verden og snakke om hvor ulikt disse har blitt behandlet. Dersom det finnes en urbefolkning i deltakernes hjemland, kan man sammenlikne.

Utforsk

Utforsk kartet med samenes utbredelse sammen.

Bok

«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021

Tips til undervisninga

Læraren kan gjerne finne fram til litt stoff om urfolk/nasjonale minoritetar rundt om i verda og snakke om kor ulikt desse gruppene har blitt handsama. Dersom det finst urfolk i heimlanda til deltakarane, kan ein samanlikne.

Bok

«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på mangfold i Norge med vekt på ulike familieformer, levesett, boformer og folkegrupper, inkludert det samiske urfolket

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking

مردم سامی

مردم سامی (Sami) مردم بومی کشور ناروی هستند. مردم سامی در چهار کشور ناروی، سویدن، فنلند و روسیه زنده گی می کنند. مردم سامی قدیمی ترین گروپ جمعیتی در ناروی میباشند وچندین لسان سامی وجود دارد. لسان های سامی کاملا با لسان نارویژی تفاوت دارند. کسی که فقط نارویژی صحبت می کند نمی تواند لسان سامی را بفهمد. تقریباً تمام سامی های نارویژی امروزه به لسان نارویژی مسلط هستند. بسیاری از مردم نیز به لسان سامی صحبت می کنند.

Samisk reinflokk. Snøskuter. Foto
NTB/Øyvind Nordahl Næss مطابق عنعنات خود مردم سامی با شکار کردن، دام گذاشتن و ماهیگیری مخارج زنده گی خود را بدست می آورند، و بسیاری از آنها هنوز هم گوزن شمالی دارند. درحال حاضر بیشتر سامی ها مانند سایر نارویژی ها زنده گی می کنند، اما درعین حال به فرهنگ و سنت های خود نیز پابند میباشند.

۶ فبروری روز ملی سامی است. بیرق سامی آن روز در سرتاسر ناروی به اهتزاز در می آید. مردم سامی لباس های ملی دارند که کوفته (kofte) نامیده می شوند. مردم سامی هنوز این لباس را در سالگرد های خاصی مثل عروسی می پوشند. بعضی از مردم سامی این لباس ها را در زند گی روزمره خود نیز می پوشند.

در حدود یکصد و پنجا سال قبل نارویژی ها تلاش کردند که مردم سامی را "نارویژی سازی" کنند. اطفال سامی باید به مکاتب نارویژی می رفتند، و اجازه آموختن لسان سامی را نداشتند. در ۱۹۵۹، لسان سامی دوباره اجازه یافت تا بعنوان لسان تعلیمی در مکاتب استفاده شود. یک قانون مربوط سال ۱۹۰۲ بیان می کرد که تنها شهروندان نارویژی که توانایی صحبت کردن ،خواندن متن و نوشتن به لسان نارویژی را داشتند اجازه خرید زمین را داشتند. این قانون دقیقاً الی سال ۱۹۶۵ تطبیق می شد. در حال حاضر وضعیت بسیار متفاوت است. پارلمان سامی ها (Sametinget)، در ۱۹۸۹ افتتاح شد. پارلمان سامی برای بدست آوردن حقوق سامی ها به خصوص حقوق مربوط به کلتور و تحصیلات کار میکنند. اعضای پارلمان سامی هر چهار سال یکبارانتخاب می شوند.

Denis Caviglia پارلمان سامی های (Sametinget)

با هم صحبت کنید

  • آیا مردم بومی در وطن تان وجود دارد؟ وضیعت زنده گی آنها چگونه است؟
  • درباره وضیعت مردم اقلیت های مختلف صحبت کنید.
Utstyr laget av reinskinn. Foto.
GettyImages

جواب صحیح را انتخاب نمایید

مردم سامی در کدام کشورها زنده گی می کنند؟

جواب صحیح را انتخاب نمایید

مردم سامی به شکل عنعنه یي از کدام عواید مصارف زنده گی خود را تأمین میکردند؟

جواب صحیح را انتخاب نمایید

یک قانون مربوط سال ۱۹۰۲ بیان میکرد که تنها شهروندان نارويژی که می توانستند به لسان نارویژی صحبت کنند، متن را بخوانند و بنویسند، اجازه خرید زمین را داشتند. این قانون چه زمانی باطل شد؟

صحیح یا غلط را انتخاب کنید

عبارات را مطالعه نموده، کدام صحیح؟ و کدام غلط است؟

۶ فبوری روز ملی سامی ها است.
اگر لسان نارویژی را بفهمید، لسان سامی را نیز فهمیده متیوانید.
لباس ملی سامی ها بوناد (‌Bunad) نامیده می شود.
قبلاً اطفال سامی باید به مکاتب نارویژی می رفتند و اجازه نداشتند لسان سامی را بیاموزند.
پارلمان سامی برای بدست آوردن حقوق مردم سامی ها در ناروی فعالیت می کند.

صحیح یا غلط را انتخاب کنید

عبارات را مطالعه نموده، کدام صحیح؟ و کدام غلط است؟

سامی ها قدیمی ترین گروپ از مردم در ناروی میباشند.
تعداد کمی از سامی ها می توانند نارویژی صحبت کنند.
بسیاری از سامی ها گوزن شمالی دارند.
تا سال ۱۹۵۹ استفاده از لسان سامی در مکاتب ناروی اجازه نداشت.
انتخابات پارلمانی سامی ها هر دوسال یکبار برگزار میشود.