Người Sami

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Læreren kan gjerne finne fram stoff om ulike urbefolkninger/nasjonale minoriteter rundt om i verden og snakke om hvor ulikt disse har blitt behandlet. Dersom det finnes en urbefolkning i deltakernes hjemland, kan man sammenlikne.

Utforsk

Utforsk kartet med samenes utbredelse sammen.

Bok

«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021

Tips til undervisninga

Læraren kan gjerne finne fram til litt stoff om urfolk/nasjonale minoritetar rundt om i verda og snakke om kor ulikt desse gruppene har blitt handsama. Dersom det finst urfolk i heimlanda til deltakarane, kan ein samanlikne.

Bok

«Derfor må du vite at jeg er same» av Ella Marie Hætta Isaksen og Randi Helene Svendsen, Cappelen Damm 2021

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på mangfold i Norge med vekt på ulike familieformer, levesett, boformer og folkegrupper, inkludert det samiske urfolket

Kjerneelement

Demokratiforståelse og deltakelse

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking

Người Sami

Người Sami là thổ dân của Na Uy. Người Sami sống tại bốn quốc gia: Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan và Nga. Người Sami là nhóm dân cư lâu đời nhất ở Na Uy, và có nhiều ngôn ngữ Sami. Các ngôn ngữ Sami hoàn toàn khác với tiếng Na Uy. Một người chỉ nói tiếng Na Uy không thể hiểu được tiếng Sami. Ngày nay gần như tất cả những người Sami ở Na Uy đều nói tiếng Na Uy. Nhiều người cũng nói tiếng Sami.

Samisk reinflokk. Snøskuter. Foto
NTB/Øyvind Nordahl Næss Theo truyền thống, người Sami sống bằng săn bắn, đánh bẫy và đánh cá, nhiều người Sami vẫn sở hữu các đàn tuần lộc. Hiện nay hầu hết người Sami sống cùng một cách giống như những người Na Uy, nhưng họ cũng giữ gìn văn hóa và các truyền thống của mình.

Ngày quốc khánh của người Sami là 06.02. Ngày đó, lá cờ của người Sami được kéo lên trên toàn quốc. Người Sami có trang phục dân tộc gọi là kofte. Người Sami vẫn mặc kofte vào những dịp đặc biệt, chẳng hạn như khi có đám cưới. Một số người cũng mặc kofte trong sinh hoạt hàng ngày.

Cách đây khoảng 150 năm, người Na Uy đã tìm cách biến người Sami thành "người Na Uy". Trẻ em phải đi học tại các trường học Na Uy, và chúng không được học tiếng Sami. Năm 1959, chính quyền cho phép dùng tiếng Sami trở lại như ngôn ngữ ở trường học. Một đạo luật có từ năm 1902 nói rằng chỉ những công dân Na Uy biết nói, đọc, viết tiếng Na Uy mới có thể mua đất. Luật này được áp dụng mãi cho đến năm 1965. Hoàn cảnh ngày nay khác hẳn. Năm 1989, nghị viện của người Sami được khai mạc. Nghị viện của người Sami hoạt động cho các quyền lợi của người Sami ở Na Uy, đặc biệt liên quan đến văn hóa và giáo dục. Có cuộc bầu cử nghị viện của người Sami cứ bốn năm một lần.

Denis Caviglia Nghị viện của người Sami

Cùng thảo luận

  • Ở nước của bạn có thổ dân không? Hoàn cảnh cuộc sống của họ thế nào?
  • Thảo luận về hoàn cảnh của các dân tộc thiểu số khác nhau.
Utstyr laget av reinskinn. Foto.
GettyImages

Chọn câu trả lời đúng

Người Sami sống ở những quốc gia nào?

Chọn câu trả lời đúng

Người Sami có truyền thống sinh sống bằng gì?

Chọn câu trả lời đúng

Một đạo luật có từ năm 1902 nói rằng chỉ những công dân Na Uy biết nói, đọc, viết tiếng Na Uy mới có thể mua đất. Luật này được bãi bỏ khi nào?

Chọn đúng hay sai

Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?

Ngày quốc khánh của người Sami là 06.02.
Nếu ai hiểu tiếng Na Uy, thì người đó cũng hiểu tiếng Sami.
Trang phục dân tộc của người Sami được gọi là bunad.
Trước đây trẻ em người Sami phải đi học tại các trường học Na Uy, và chúng không được học tiếng Sami.
Nghị viện của người Sami hoạt động cho các quyền lợi của người Sami ở Na Uy

Chọn đúng hay sai

Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?

Người Sami là nhóm dân cư lâu đời nhất ở Na Uy.
Rất ít người Sami biết nói tiếng Na Uy.
Nhiều người Sami sở hữu các đàn tuần lộc.
Không được phép dùng tiếng Sami ở trường học trước năm 1959
Có cuộc bầu cử nghị viện của người Sami cứ hai năm một lần.