Arsimimi i të rriturve

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Det er godt mulig at du som lærer her vil få spørsmål om den enkelte deltakers situasjon. Det har du ikke mulighet eller anledning til å bruke tid på i undervisningen. Hvis du vet hvor deltakerne dine kan få råd og veiledning om akkurat sin situasjon, kan du henvise dem videre.

Snakk sammen

Kanskje noen deltakere opplever at det som veldig fremmed og «uverdig» å lære/gå på skole som voksen? I Norge er det vanlig å bygge på kompetansen gjennom hele yrkeslivet. Mange tar hele utdanninger som voksen eller videreutdanning/etterutdanning for å heve kompetansen sin mens man er i jobb. Dette skyldes både at arbeidslivet er i endring og at mennesker endrer seg i løpet av livet.

Tips til undervisninga

Det er godt mogleg at du som lærar her vil få spørsmål om situasjonen til einskilddeltakarar. Du har ikkje tid eller høve til å bruke undervisningstida på dette. Dersom du veit kvar deltakarane dine kan få råd og rettleiing om situasjonen sin, kan du vise dei vidare.

Snakk saman

Kanskje nokre av deltakarane opplever det som veldig framandt og «uverdig» å skulle lære/gå på skule som vaksen? I Noreg er det vanleg å byggje på kompetansen sin gjennom heile yrkeslivet. Mange tek heile utdanningar som vaksne eller tek vidare- og etterutdanning for å heve kompetansen sin medan dei er i jobb. Dette skuldast både at arbeidslivet er i endring og at menneske endrar seg i løpet av livet.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på barn, unge og voksnes rettigheter, plikter og muligheter i det norske utdanningssystemet, og hvordan utdanning kan finansieres

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

Arsimimi i të rriturve

Hånd som skriver. Skrivebord sett ovenfra med liten plante, laptop og notatblokk. Foto.
AdobeStock

Shoqëria po ndryshon vazhdimisht. Teknologjia e re ka pasoja për tregun e punës. Punonjësit duhet të jenë të azhurnuar dhe të mësojnë aftësi të reja. Të rriturit mund të marrin një arsim të ri, të përmirësojnë arsimin e tyre të mëparshëm ose të ndjekin lëndë të shkollës fillore ose të mesme të ulët për të përmbushur kërkesat e reja në vendin e punës. Shumë të rritur gjithashtu ndjekin arsim pas shkollor dhe të mëtejshëm paralelisht me punën e tyre. Ne mësojmë gjatë rrjedhës së jetës dhe kjo quhet të mësuarit gjatë gjithë jetës.

Arsimi fillor, i mesëm i ulët dhe i mesëm i lartë për të rriturit

Të rriturit kanë të drejtë të ndjekin arsimin fillor dhe të mesëm të ulët nëse nuk e kanë përfunduar një arsim të tillë. Arsimi fillor dhe i mesëm i ulët është falas për të rriturit. Bashkitë janë përgjegjëse për ofrimin e arsimit fillor dhe të mesëm të ulët edhe për të rriturit.

Të rriturit e moshës 25 vjeç e lart kanë të drejtën e arsimit të mesëm të lartë nëse nuk e kanë ndjekur këtë arsim më parë. Ju duhet të keni përfunduar arsimin fillor dhe të mesëm të ulët në Norvegji ose në një vend tjetër para se të filloni arsimin e mesëm të lartë. Autoritetet e qarkut janë përgjegjëse për këtë arsim. Arsimi i mesëm i lartë për të rriturit është falas brenda sistemit shkollor publik. Në dispozicion janë gjithashtu shumë shkolla private. Ato nuk janë pa pagesë.

Edhe pse shkollat janë falas, të rriturit kanë nevojë për para për të jetuar. Prandaj, shumë prej tyre mund të marrin një bursë dhe/ose të marrin hua nga Fondi Shtetëror i Kredisë për Arsim, ndërkohë që shkojnë në shkollë.

Njohja e arsimit të ndjekur jashtë vendit

Nëse keni kualifikime të marra në vende të tjera, mund të aplikoni për t'i njohur ato në Norvegji. Kjo bëhet përmes HK-dir. Personeli shëndetësor mund të aplikojë për autorizim nga Drejtoria e Shëndetësisë.

Flisni me një këshillues në shkollën tuaj ose me një konsulent refugjatësh për të marrë më shumë informacion në lidhje me mundësitë tuaja.

Vlerësimi i kompetencës paraprake

Ne mund të fitojmë aftësi si përmes arsimit ashtu edhe përmes përvojave të tjera. Mund të jetë e vështirë për ata që vijnë të rritur në Norvegji të dokumentojnë aftësitë e tyre duke paraqitur certifikata. Në vend të kësaj, ata mund të vlerësohen për përvojën e tyre të mësimit dhe punës. Kjo do të thotë që aftësitë e individit vlerësohen sipas kritereve të përcaktuara. Vlerësimi mund të rezultojë në kurse të shkurtuara studimi, pranim në programe studimore, përjashtim nga pjesë të caktuara të një programi studimi, një punë të re ose pagë më të lartë. Vlerësimi është i mundur për nivelin fillor dhe të mesëm të ulët, në lidhje me arsimin profesional dhe për një nivel të arsimit të lartë.

Diskutoni së bashku

  • Çfarë mendoni për konceptin e të mësuarit gjatë gjithë jetës?
  • Flisni së bashku se si ndikon zhvillimi shoqëror në nevojën e individit për njohuri dhe kompetenca të reja.
Hånd som skriver, nærbilde. Foto.
AdobeStock
Ung gutt sitter foran laptop sammen med eldre mann. Foto.
AdobeStock

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Kur kanë të drejtë të rriturit për arsim fillor dhe të mesëm të ulët falas?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Kush është përgjegjës për ofrimin e arsimit fillor dhe të mesëm të ulët për të rriturit?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Të rriturit që janë 25 vjeç e lart kanë të drejtë për arsim të mesëm të lartë nëse nuk e kanë kryer më parë. Çfarë lloj shkollimi ju nevojitet për të filluar këtë arsim?

Zgjidhni e saktë ose e gabuar

Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?

Të rriturit që janë 22 vjeç ose më shumë kanë të drejtën për arsim të mesëm të lartë nëse nuk e kanë kryer më parë.
Arsimi i mesëm i lartë për të rriturit është pa pagesë brenda sistemit publik shkollor.
Është e pazakontë të ndjekësh arsimin si i rritur.
Shumë prej tyre marrin bursa dhe/ose hua nga Fondi i Kredisë Shtetërore për Arsim ndërkohë që ndjekin shkollën.
Autoritetet e qarkut janë përgjegjëse për arsimin e mesëm të lartë.

Zgjidhni e saktë ose e gabuar

Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?

Ka shkolla private të mesme të larta. Këto shkolla janë pa pagesë.
Arsimi nga një vend tjetër nuk mund të miratohet në Norvegji.
Personeli shëndetësor mund të aplikojë për autorizim nga Drejtoria e Shëndetësisë.
Kompetenca e mëparshme është kompetencë që është e vështirë të dokumentohet.
Ne mësojmë gjatë rrjedhës së jetës dhe kjo quhet të mësuarit gjatë gjithë jetës.