Kazi ya hiari (dugnad)
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
De fleste deltakere vil kjenne til dugnad i en eller annen form. Dugnad i storfamilien eller i naboskapet er kanskje noe de har vært med på. Vil dugnad i f. eks. barnehagen eller i borettslaget oppleves like forpliktende og selvfølgelig? Hva skal til for at man skal føle seg forpliktet? Kan deltakelse i dugnad føre til at man knytter nye kontakter og får et større nettverk?
Se filmen
Videoen består av ti klipp som illustrerer dugnadsarbeid. De første seks klippene viser vanlige dugnadsoppgaver: barn og voksne som raker en hage, mennesker som plukker søppel og planter blomster, og et klipp fra et loppemarked. Deretter vises klipp av vafler med syltetøy og kaffe i pappkopper, som er typisk norsk dugnadsmat. Videoen avsluttes med to klipp av et par som maler bord sammen, og en gjeng som gir hverandre high fives etter å ha satt opp en vegg i fellesskap.
Forslag til spørsmål
Har dere dugnad, eller noe som ligner, i ditt hjemland?
Hva er positivt med dugnad?
Har du vært på dugnad? Hva gjorde dere?
Snakk sammen
Selv om dugnad i utgangspunktet er frivillig, vil de fleste føle seg forpliktet til å delta. Det blir også forventet at en deltar.
Vil det snakkes om de som ikke deltar? På hvilken måte? Hva om det er de samme som ikke stiller opp hver gang? Snakk om konsekvenser ved ikke å delta i et slikt fellesskap (snakk, utenforskap, manglende tilhørighet i lokalmiljøet, manglende integrering osv.)
Diskuter om disse konsekvensene også gjelder for andre arenaer (f. eks. oppmøte på foreldremøter, følge barn på fritidsaktiviteter, sosiale tilstelninger på jobb osv.)
Lenke
Tips til undervisninga
Dei fleste deltakarane vil kjenne til dugnad i ei eller anna form. Kanskje har dei vore med på dugnad i storfamilien eller nabolaget. Vil ein dugnad til dømes i barnehagen eller burettslaget kjennest like forpliktande og sjølvsagt? Kva skal til for at ein skal kjenne seg forplikta? Kan ein knyte nye kontaktar og få eit større nettverk ved å delta på dugnad?
Sjå filmen
Videoen er sett saman av ti klipp som illustrerer dugnadsarbeid. Dei første seks klippa viser vanlege dugnadsoppgåver: barn og vaksne som rakar ein hage, menneske som plukkar søppel og plantar blomstrar, og eit klipp frå ein loppemarknad. Deretter blir det vist klipp av vaflar med syltetøy og kaffi i pappkoppar, som er typisk norsk dugnadsmat. Videoen blir avslutta med to klipp av eit par som målar bord saman, og ein gjeng som gir kvarandre «high fives» etter å ha sett opp ein vegg i fellesskap.
Framlegg til spørsmål
Har de dugnad, eller noko som liknar, i heimlandet ditt?
Kva er positivt med dugnad?
Har du vore på dugnad? Kva gjorde de der?
Snakk saman
Sjølv om dugnad i utgangspunktet er frivillig, vil dei fleste kjenne seg forplikta til å delta. Det blir òg venta at ein deltek.
Blir det snakka om dei som ikkje deltek? På kva måte? Kva om det er dei same som ikkje stiller opp kvar gong? Snakk om konsekvensane ved å ikkje delta i ein slik fellesskap (snakk, utanforskap, mangel på tilhøyrsle i lokalmiljøet, manglande integrering o.a.)
Diskuter om desse konsekvensane òg gjeld for andre arenaer (til dømes å gå på foreldremøte, følgje barn på fritidsaktivitetar, vere med på sosiale samkomer på jobb, osv.).
Lenkje
Tazama filamu
Kazi ya hiari (dugnad)
"Dugnad" ni kazi ya kujitolea isiyo na malipo. "Dugnad" ni kazi inayohusisha juhudi za jamii. Ni aina ya kawaida ya kazi katika makundi na mashirika. Kwa mfano, katika shirika linalohusikana na makaazi, wakaaji mara nyingi hushiriki kwenye "dugnad" katika msimu wa machipuko ili makaazi yao yawe nadhifu baada ya msimu wa baridi. Ni kawaida katika shule nyingi za chekechea kwa wazazi kushirikiana pamoja katika "dugnad" mara moja au mara kadhaa kwa mwaka. Wanaweza kusafisha vitu vya watoto vya kuchezea au kukarabati maeneo ya nje shuleni.
Watoto wengi nchini Norwe hushiriki katika shughuli za burudani zilizopangwa, na nyingi yazo huendeshwa na wazazi kupitia dugnad. Kwa mfano, wazazi wanaweza kuandaa mauzo au hafla ya kitamaduni ili kukusanya pesa za kufadhili shirika.
"Dugnad" ni desturi ya zamani nchini Norwe. Jamii nyingi za wakulima ulimwenguni zina desturi kama hii.
Mwaka wa 2004, neno ‘dugnad’ lilifanywa kuwa neno la kitaifa nchini Norwe.
Jadilianeni pamoja
- Je, maoni yako ni yepi kuhusu "dugnad"? Je, tayari unafahamu kuhusu hili?
- Je, umewahi kualikwa kushiriki katika shughuli ya hiari (dugnad) nchini Norwe?
- Baadhi ya makundi na mashirika yana chaguo la kulipa kiasi fulani ili usishiriki kwenye "dugnad". Je, unachukulia vipi hilo?
Ni Jumatatu. Baba wawili wako kwenye shule ya chekechea kuchukua watoto wao. Wanazungumza kuhusu "dugnad" iliyofanyika wikendi iliyopita katika shule ya chekechea.
Henrik: Ninafurahi kukuona tena! Ilikuwa ya kusisimua kuona kazi tuliyofanya! Chumba kipya cha watoto kuchezea sasa ni kizuri sana!
Arne: Naam. Ni vyema kushirikiana hivyo pia. Lakini wazazi wa Truls hawajawahi kushiriki kwenye "dugnad".
Henrik: Nimegundua pia. Japo "dugnad" ni jambo la hiari, si vyema kukosa.
Arne: Naam. Nimegundua wakati mwingine huenda shughuli inayofanywa haikufai, lakini kukosa kila wakati ni vizuri kweli...?
Henrik: Aisee… na nina uhakika Truls angependa kutumia chumba cha kuchezea kama watoto wengine.
- Jadili hali inayozungumziwa hapa juu. Je, kwa nini Henrik na Arne wanachukulia mambo hivyo?
- Je, unadhani kipi kinaweza kutokea mtu anapokosa kujitokeza kwa ajili ya "dugnad"?
Chagua jibu sahihi
Je, "dugnad" ni nini?
Chagua jibu sahihi
Je, kawaida watu hufanya kazi zipi za kujitolea katika shule za chekechea?
Chagua jibu sahihi
Je, kawaida nani huandaa "dugnad"?
Chagua jibu sahihi
Je, kazi za hiari zipo Norwe pekee?
Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi
Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?
Chagua picha sahihi
Je, picha zipi zinaonyesha shughuli za kawaida za "dugnad"? Unaweza kuchagua zaidi ya jibu moja.