สุขภาพและการใช้ชีวิต

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

En del sykdommer kan knyttes til kosthold og livsstil, eventuelt i tillegg til arvelighet. Eksempler er diabetes 2, lungekreft og hjerte- og karsykdommer.

Minn gjerne deltakerne på at de vil trenge et ekstra tilskudd av vitamin D i Norge (tran, trankapsler, e.l.).

Læreren må tilpasse undervisning om matvarer til deltakernes bakgrunn og kunnskap.

Se filmen

Videoen viser 15 klipp. De første tre klippene viser nordmenns møte med helsesektoren: en baby på kontroll hos legen, en lege som viser noe til en pasient på en iPad og en person som blir vaksinert. De neste seks klippene handler om mat: noen av klippene viser mennesker som kjøper og spiser sunn mat, mens noen av klippene viser mennesker som spiser usunt. De siste seks klippene viser ulike former for fysisk aktivitet, som gåtur, fotball, yoga og trening hjemme.

Forslag til spørsmål

Hva tenker du på når du hører uttrykket «god helse»? Tenkte du på god fysisk helse, god psykisk helse eller begge deler?
Hva er god fysisk helse? Hva er god psykisk helse? Henger det sammen?
Hva kan man gjøre for å få eller opprettholde god helse?
Hvilke råd ville du gitt til en venn som hadde lyst til å begynne å trene, men ikke visste hva eller hvordan?
Hva er den vanligste formen for fysisk aktivitet i ditt hjemland?

Snakk sammen

Endringer i livssituasjon og kosthold kan påvirke helsen. Dersom man opplever depresjon, tristhet eller stress, kan det føre til feil matvaner og påvirke både den psykiske og fysiske helsen. Stress kan også føre til hormonell ubalanse, noe som igjen kan gjøre helsen dårligere.

Familien Hansen

Prøv å ha fokus på hva foreldre kan gjøre i en slik situasjon. Kan de bruke/utvide nettverket i nærmiljøet? Kan de ta en piknik på en lekeplass i stedet for middag i leiligheten? Kan de ta med barna på en togtur? Gå i skogen? En tur på stranda? Invitere barnas venner hjem? Benytte ulike aktivitetstilbud for barn arrangert av kommunen eller frivillige?

Mehmet

Innspill til helsemessige konsekvenser for Mehmet: utenforskap, savn, Mehmet kan slutte å være fysisk aktiv.

Råd til foreldrene: Sjekke om det finnes det økonomiske ordninger som kan hjelpe foreldrene med betalingen, prioriteringer innad i familien og lignende.

Tips til undervisninga

Ein del sjukdomar kan knytast til kosthald og livsstil, og somme er dessutan arvelege. Diabetes 2, lungekreft og hjarte- og karsjukdomar er døme på slike sjukdomar.

Minn gjerne deltakarane på at dei kjem til å trenge ekstra tilskot av vitamin D i Noreg (tran, trankapslar e.l.).

Læraren må tilpasse undervisninga om matvarer etter bakgrunnen og kunnskapen til deltakarane.

Sjå filmen

Videoen er sett saman av 15 klipp. Dei første tre klippa viser nordmenn i møte med helsesektoren: ein baby på kontroll hos legen, ein lege som viser noko til ein pasient på ein iPad, og ein person som blir vaksinert. Dei neste seks klippa handlar om mat. Nokre av klippa viser menneske som kjøper og et sunn mat, medan nokre viser menneske som et usunt. Dei siste seks klippa viser ulike former for fysisk aktivitet, så som turgåing, fotball, yoga og trening heime.

Framlegg til spørsmål

Kva tenkjer du på når du høyrer uttrykket «god helse»? Tenkte du på god fysisk helse, god psykisk helse eller begge delar?
Kva er god fysisk helse? Kva er god psykisk helse? Heng dei to saman?
Kva kan ein gjere for å få eller halde ved like god helse?
Kva råd ville du gjeve til ein ven som har lyst til å trene, men ikkje veit kva eller korleis?
Kva er den vanlegaste forma for fysisk aktivitet i heimlandet ditt?

Snakk saman

Endringar i livssituasjon og kosthald kan påverke helsa. Dersom ein er plaga med depresjon eller er trist eller stressa, kan det føre til dårlege matvanar og påverke både den psykiske og den fysiske helsa. Stress kan òg føre til hormonell ubalanse, som igjen kan gje dårlegare helse.

Familien Hansen

Prøv å fokusere på kva foreldre kan gjere i ein slik situasjon. Kan dei bruke/utvide nettverket sitt i nærmiljøet? Kan dei ta ein piknik på ein leikeplass i staden for å ete middag i leilegheita? Kan dei ta med barna på ein togtur? Gå i skogen? Ta ein tur på stranda? Invitere venene til barna heim? Nytte ulike aktivitetstilbod som kommunen eller frivillige arrangerer for barn?

Mehmet

Innspel til helsemessige konsekvensar for Mehmet: utanforskap, sakn, Mehmet kan slutte å vere fysisk aktiv.

Råd til foreldra: Sjekk om det finst økonomiske ordningar som kan hjelpe foreldra med betalinga, prioriteringar i familien og liknande.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på hvordan fysisk og psykisk helse kan bli påvirket av livsstil og ulike hendelser, som for eksempel migrasjon

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking
Video

ดูวิดีโอ

สุขภาพและการใช้ชีวิต

Et eldre par går på tur i skogen. De balanserer på en trestokk som ligger på bakken. De ler og har det gøy. Foto
GettyImages

พัฒนาการในอดีต

ปัจจุบันประเทศนอร์เวย์มีมาตรฐานการใช้ชีวิตที่ดีเยี่ยม มียารักษาโรคร้ายแรงหลายโรค และรัฐสวัสดิการก็มีระบบเพื่อยืนยันว่าทุกคนจะได้รับความช่วยเหลือทางการแพทย์และยา เด็กสามารถรับการฉีดวัคซีนได้ฟรีหลายโรค นอร์เวย์ในอดีตนั้นหลายคนเสียชีวิตจากความเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้องกับความยากจน เช่น ภาวะขาดสารอาหารและวัณโรค มีหลายคนเสียชีวิตเพราะไม่มีการรักษา

Eldre kvinne padler kano. Foto
GettyImages

สถานการณ์สาธารณสุขในนอร์เวย์ดีขึ้นอย่างมากตลอดช่วง 100 ปีที่ผ่านมา เหตุผลหลักก็คือการพัฒนารัฐสวัสดิการที่เปิดโอกาสที่มากกว่าและดีกว่าในการใช้ชีวิตที่ดีและปลอดภัย คนในนอร์เวย์มีชีวิตที่ยืนยาวกว่าแต่ก่อน นอกจากนี้ คนชราหลายคนก็มีสุขภาพดีมากกว่าแต่ก่อนเช่นกัน สิ่งเหล่านี้ทำให้คนมีชีวิตที่ดี ยืนยาว และมีกระฉับกระเฉง

แต่ก็ไม่ได้หมายความว่านอร์เวย์จะเป็นสังคมที่ปราศจากโรค ตัวอย่างเช่น มีหลายคนต้องทุกข์ทรมานจากความผิดปกติด้านกล้ามเนื้อและกระดูก เบาหวานและโรคอ้วนก็มีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โรคหลอดเลือดหัวใจและมะเร็งนั้นเป็นสาเหตุสำคัญที่สุดของการเสียชีวิตในประเทศนอร์เวย์

การป้องกันปัญหาสุขภาพ

En blid kvinne jogger i skogen. Foto
GettyImages

สถานะทางสุขภาพมักจะเชื่อมโยงกับการใช้ชีวิตของเรา ซึ่งก็เป็นจริงสำหรับทั้งสุขภาพกายและจิตใจของเรา ถ้าเราทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพและมีความกระฉับกระเฉง เราจะมีโอกาสดีกว่าที่จะมีสุขภาพดีได้นานกว่า นอกจากนี้ คนสูบบุหรี่มีความเสี่ยงสูงกว่าที่จะเป็นมะเร็งและโรคหลอดเลือดหัวใจ

แม้ว่ารัฐสวัสดิการจะรับผิดชอบค่าใช้จ่ายส่วนใหญ่ในการดูแลสุขภาพของประชาชน แต่ก็มีหลายกรณีที่ขึ้นอยู่กับแต่ละคนว่าจะใช้ชีวิตและดูแลสุขภาพของตัวเองอย่างไร

สุขภาพจิตก็มีความสำคัญเช่นเดียวกับสุขภาพกาย เกือบทุกคนชอบการเข้าสังคมกับคนอื่นๆ ซึ่งอาจทำได้ด้วยการใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัว การมีเพื่อนหรือเพื่อนร่วมงานที่ดี การมีความคิดที่มีความสุข สงบสุขจากภายใน นอนหลับสนิท และการมีความสุขนั้นเป็นสิ่งสำคัญต่อสุขภาพของเรา ชาวนอร์เวย์มีสำนวนที่กล่าวว่า การหัวเราะดังๆช่วยให้อายุยืน

อาหาร

Salater, grønnsaker, frukt, grønn smoothie og grovt brød på et bord. Bildet viser sunn mat. Foto
Pizza, pommes fritt, godteri, popcorn, hamburger og øl på et bord. Bildet viser usunn mat. Foto
GettyImages
  • ให้อภิปรายความสัมพันธ์ระหว่างอาหารกับสุขภาพ
  • ตอนนี้ท่านทานอาหารแบบเดียวกับตอนก่อนที่ท่านจะย้ายมานอร์เวย์หรือเปล่า?
  • ภูมิอากาศกับอาหารมีความสัมพันธ์กันหรือไม่?
  • อาหารใดที่ท่านคิดว่าไม่ดีต่อสุขภาพ?
  • อาหารใดที่ท่านคิดว่าดีต่อสุขภาพ?

เจ้าหน้าที่สาธารณสุขหลายคนที่พบปะกับผู้อพยพเข้าเมืองรู้สึกกังวลกับสุขภาพของผู้อพยพ พวกเขากังวลก็เพราะพบเห็นผู้อพยพจำนวนมากกว่าชาวนอร์เวย์ที่มีปัญหาหลายอย่าง ตัวอย่างเช่น

  • เบาหวาน
  • โรคอ้วน
  • สุขภาพฟันไม่ดี
  • ภาวะขาดสารอาหาร โดยเฉพาะการขาดธาตุเหล็กและวิตามิน D
  • โรคซึมเศร้า

อภิปรายร่วมกัน

เบาหวาน – มะเร็ง – โรคหอบ – โรคอ้วน

ภูมิแพ้ – โรคหลอดเลือดหัวใจ

  • อภิปรายเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างการใช้ชีวิตกับโรคต่างๆเหล่านี้
  • โรคเหล่านี้พบได้ทั่วไปในประเทศที่ท่านรู้จักหรือไม่?
  • อภิปรายเกี่ยวกับสาเหตุที่ทำให้ผู้อพยพประสบปัญหาสุขภาพใหม่ๆที่ไม่เคยเป็นมาก่อนเข้ามายังประเทศนอร์เวย์
  • เราทำอะไรได้บ้างเพื่อดูแลสุขภาพของเราเอง?

ในฤดูร้อน ลูกสามคนของครอบครัวฮานเซ่นที่อายุเจ็ด เก้า และสิบเอ็ดขวบกำลังใช้เวลาในวันหยุดเรียนอยู่ที่บ้าน พวกเขาพบว่าวันเวลาช่างยาวนานและน่าเบื่อ ตอนนี้เพื่อนเกือบทุกคนของเด็กๆไม่อยู่ที่นี่หรือกำลังยุ่งกับเรื่องอื่นอยู่ พ่อกับแม่มาถึงบ้านก็เหนื่อยจากการทำงานและอยากพักผ่อนที่บ้านเวลาเลิกงาน ดังนั้นครอบครัวนี้จึงอยู่ในที่พักของตนเป็นเวลานาน

  • ท่านมีความเห็นอย่างไรเกี่ยวกับสถานการณ์ของครอบครัวนี้?
  • ท่านคิดว่าพ่อแม่ควรคิดถึงเรื่องใด?
  • สถานการณ์นี้ส่งผลต่อสุขภาพของเด็กและพ่อแม่อย่างไร?
  • สถานการณ์นี้ส่งผลต่อเรื่องอื่นๆเกี่ยวกับเด็กหรือไม่?
Tre barn kjeder seg. Foto
GettyImages

เมเม็ตเรียนอยู่ชั้นปีที่หก (ป.6) เขามีเพื่อนดีๆมากมายในห้องเรียน พวกเขาเล่นฟุตบอลระหว่างเวลาพักบ่อยๆ เพื่อนเกือบทุกคนของเขาก็เล่นในทีมฟุตบอลท้องถิ่นด้วย พวกเขาฝึกซ้อมสองวันต่อสัปดาห์ในตอนบ่าย เมเม็ตชอบเล่นให้ทีมนี้ แต่พ่อแม่ของเขาไม่ชอบเลย เพราะสิ้นเปลืองเงินทอง และครอบครัวก็ไม่มีเงินมากนัก

  • สถานการณ์นี้ส่งผลต่อสุขภาพของเมเม็ตอย่างไร?
  • ท่านมีความเห็นอย่างไรเกี่ยวกับสถานการณ์ของพ่อแม่?
Fot som sparker på en fotball. Foto
GettyImages

เลือกคำตอบที่ถูกต้อง

ปัจจุบันมาตรฐานการใช้ชีวิตในนอร์เวย์เป็นอย่างไร?

จงเติมประโยคให้สมบูรณ์

เราจะมีโอกาสสูงกว่าที่จะมีสุขภาพดีได้นานกว่าถ้าเรา...

เลือกคำตอบที่ถูกต้อง

ข้อใดถูกต้อง?

เลือกข้อถูกหรือผิด

อ่านข้อความต่อไปนี้ ข้อใดถูกต้อง? ข้อใดผิด?

มีความเสี่ยงสูงกว่าที่จะเป็นมะเร็งและโรคหลอดเลือดหัวใจถ้าสูบบุหรี่
สาธารณสุขในนอร์เวย์ดีขึ้นอย่างมากตลอดช่วง 100 ปีที่ผ่านมา
ปัจจุบันวัณโรคเป็นสาเหตุหลักอย่างหนึ่งของการเสียชีวิตในนอร์เวย์
เด็กสามารถรับการฉีดวัคซีนได้ แต่มีค่าใช้จ่าย
ในนอร์เวย์มีคำกล่าวว่าการหัวเราะดังๆช่วยให้อายุยืน

เลือกข้อถูกหรือผิด

อ่านข้อความต่อไปนี้ ข้อใดถูกต้อง? ข้อใดผิด?

สังคมสวัสดิการมีโครงการต่างๆเพื่อช่วยให้ทุกคนเข้าถึงการดูแลทางการแพทย์และยาได้
ปัจจุบันคนในนอร์เวย์มีอายุสั้นลงเมื่อเทียบกับในอดีต
มะเร็งและโรคหลอดเลือดหัวใจเป็นสาเหตุสำคัญที่สุดของการเสียชีวิตในนอร์เวย์
เบาหวาน โรคซึมเศร้า และภาวะขาดสารอาหารเป็นโรคที่พบบ่อยกว่าในผู้อพยพเข้าเมืองเมื่อเทียบกับในชาวนอร์เวย์
สุขภาพกายมีความสำคัญกว่าสุขภาพจิต

เลือกภาพที่ถูกต้อง

ภาพใดแสดงการใช้ชีวิตที่มีสุขภาพดี? ตอบได้หลายข้อ