Sức khỏe và lối sống

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

En del sykdommer kan knyttes til kosthold og livsstil, eventuelt i tillegg til arvelighet. Eksempler er diabetes 2, lungekreft og hjerte- og karsykdommer.

Minn gjerne deltakerne på at de vil trenge et ekstra tilskudd av vitamin D i Norge (tran, trankapsler, e.l.).

Læreren må tilpasse undervisning om matvarer til deltakernes bakgrunn og kunnskap.

Se filmen

Videoen viser 15 klipp. De første tre klippene viser nordmenns møte med helsesektoren: en baby på kontroll hos legen, en lege som viser noe til en pasient på en iPad og en person som blir vaksinert. De neste seks klippene handler om mat: noen av klippene viser mennesker som kjøper og spiser sunn mat, mens noen av klippene viser mennesker som spiser usunt. De siste seks klippene viser ulike former for fysisk aktivitet, som gåtur, fotball, yoga og trening hjemme.

Forslag til spørsmål

Hva tenker du på når du hører uttrykket «god helse»? Tenkte du på god fysisk helse, god psykisk helse eller begge deler?
Hva er god fysisk helse? Hva er god psykisk helse? Henger det sammen?
Hva kan man gjøre for å få eller opprettholde god helse?
Hvilke råd ville du gitt til en venn som hadde lyst til å begynne å trene, men ikke visste hva eller hvordan?
Hva er den vanligste formen for fysisk aktivitet i ditt hjemland?

Snakk sammen

Endringer i livssituasjon og kosthold kan påvirke helsen. Dersom man opplever depresjon, tristhet eller stress, kan det føre til feil matvaner og påvirke både den psykiske og fysiske helsen. Stress kan også føre til hormonell ubalanse, noe som igjen kan gjøre helsen dårligere.

Familien Hansen

Prøv å ha fokus på hva foreldre kan gjøre i en slik situasjon. Kan de bruke/utvide nettverket i nærmiljøet? Kan de ta en piknik på en lekeplass i stedet for middag i leiligheten? Kan de ta med barna på en togtur? Gå i skogen? En tur på stranda? Invitere barnas venner hjem? Benytte ulike aktivitetstilbud for barn arrangert av kommunen eller frivillige?

Mehmet

Innspill til helsemessige konsekvenser for Mehmet: utenforskap, savn, Mehmet kan slutte å være fysisk aktiv.

Råd til foreldrene: Sjekke om det finnes det økonomiske ordninger som kan hjelpe foreldrene med betalingen, prioriteringer innad i familien og lignende.

Tips til undervisninga

Ein del sjukdomar kan knytast til kosthald og livsstil, og somme er dessutan arvelege. Diabetes 2, lungekreft og hjarte- og karsjukdomar er døme på slike sjukdomar.

Minn gjerne deltakarane på at dei kjem til å trenge ekstra tilskot av vitamin D i Noreg (tran, trankapslar e.l.).

Læraren må tilpasse undervisninga om matvarer etter bakgrunnen og kunnskapen til deltakarane.

Sjå filmen

Videoen er sett saman av 15 klipp. Dei første tre klippa viser nordmenn i møte med helsesektoren: ein baby på kontroll hos legen, ein lege som viser noko til ein pasient på ein iPad, og ein person som blir vaksinert. Dei neste seks klippa handlar om mat. Nokre av klippa viser menneske som kjøper og et sunn mat, medan nokre viser menneske som et usunt. Dei siste seks klippa viser ulike former for fysisk aktivitet, så som turgåing, fotball, yoga og trening heime.

Framlegg til spørsmål

Kva tenkjer du på når du høyrer uttrykket «god helse»? Tenkte du på god fysisk helse, god psykisk helse eller begge delar?
Kva er god fysisk helse? Kva er god psykisk helse? Heng dei to saman?
Kva kan ein gjere for å få eller halde ved like god helse?
Kva råd ville du gjeve til ein ven som har lyst til å trene, men ikkje veit kva eller korleis?
Kva er den vanlegaste forma for fysisk aktivitet i heimlandet ditt?

Snakk saman

Endringar i livssituasjon og kosthald kan påverke helsa. Dersom ein er plaga med depresjon eller er trist eller stressa, kan det føre til dårlege matvanar og påverke både den psykiske og den fysiske helsa. Stress kan òg føre til hormonell ubalanse, som igjen kan gje dårlegare helse.

Familien Hansen

Prøv å fokusere på kva foreldre kan gjere i ein slik situasjon. Kan dei bruke/utvide nettverket sitt i nærmiljøet? Kan dei ta ein piknik på ein leikeplass i staden for å ete middag i leilegheita? Kan dei ta med barna på ein togtur? Gå i skogen? Ta ein tur på stranda? Invitere venene til barna heim? Nytte ulike aktivitetstilbod som kommunen eller frivillige arrangerer for barn?

Mehmet

Innspel til helsemessige konsekvensar for Mehmet: utanforskap, sakn, Mehmet kan slutte å vere fysisk aktiv.

Råd til foreldra: Sjekk om det finst økonomiske ordningar som kan hjelpe foreldra med betalinga, prioriteringar i familien og liknande.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på hvordan fysisk og psykisk helse kan bli påvirket av livsstil og ulike hendelser, som for eksempel migrasjon

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Utforsking
Video

Xem phim

Sức khỏe và lối sống

Et eldre par går på tur i skogen. De balanserer på en trestokk som ligger på bakken. De ler og har det gøy. Foto
GettyImages

Lịch sử phát triển

Ngày nay, ở Na Uy có mức sống cao. Có thuốc chữa nhiều bệnh hiểm nghèo, và xã hội phúc lợi có các giải pháp để mọi người có thể tiếp nhận sự giúp đỡ của bác sĩ và thuốc men. Trẻ em được cung ứng chủng ngừa miễn phí chống lại nhiều bệnh. Trong quá khứ, nhiều người ở Na Uy đã chết vì các bệnh do nghèo đói, chẳng hạn như suy dinh dưỡng hoặc bệnh lao. Nhiều người cũng chết vì không có sự điều trị.

Eldre kvinne padler kano. Foto
GettyImages

Sức khỏe cộng đồng ở Na Uy đã được cải thiện đáng kể trong những thế kỷ gần đây. Điều này phần lớn là do xã hội phúc lợi đã phát triển và ngày càng đem lại nhiều cơ hội tốt hơn để có được đời sống tốt đẹp và an toàn. Ngày nay người dân ở Na Uy sống thọ hơn trước đây. Nhiều người lớn tuổi cũng khỏe mạnh hơn trước. Điều này mang lại cơ hội sống lâu, tốt và năng động.

Điều này không có nghĩa là Na Uy là một xã hội không có bệnh tật. Thí dụ, nhiều người bị đau nhức ở cơ bắp và xương. Bệnh tiểu đường và béo phì là một vấn nạn ngày càng gia tăng. Các bệnh tim mạch, cùng với ung thư, là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong ở Na Uy.

Phòng ngừa các vấn đề sức khỏe

En blid kvinne jogger i skogen. Foto
GettyImages

Sức khỏe của chúng ta tốt hay xấu có thể liên quan đến cách chúng ta sống. Điều này nói đến cả sức khỏe thể lý lẫn sức khỏe tinh thần. Chúng ta có nhiều cơ hội sống khỏe mạnh lâu hơn nếu chúng ta ăn uống lành mạnh và vận động thân thể. Nguy cơ mắc bệnh ung thư và các bệnh tim mạch sẽ nhiều hơn đối với những người hút thuốc.

Tuy xã hội phúc lợi đảm nhận trách nhiệm lớn lao để bảo đảm sức khỏe tốt cho người dân, nhưng trong nhiều trường hợp, cách sống và sự chăm sóc sức khỏe của mình cũng tuỳ thuộc vào mỗi cá nhân.

Sức khỏe tinh thần cũng quan trọng như sức khỏe thể lý. Hầu hết mọi người cảm thấy thích thú khi họ giao tiếp với những người khác. Có thể là sống chung trong một gia đình, có những bạn bè thân hoặc những đồng nghiệp tốt. Lạc quan trong tư tưởng, bình an trong tâm hồn, ngủ ngon và có được sự thoải mái nói chung cũng quan trọng đối với sức khỏe. Ở Na Uy, chúng ta cũng có câu nụ cười sẽ kéo dài tuổi thọ.

Chế độ ăn uống

Salater, grønnsaker, frukt, grønn smoothie og grovt brød på et bord. Bildet viser sunn mat. Foto
Pizza, pommes fritt, godteri, popcorn, hamburger og øl på et bord. Bildet viser usunn mat. Foto
GettyImages
  • Thảo luận về mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và sức khỏe.
  • Bây giờ bạn có ăn uống giống như bạn đã làm trước khi đến Na Uy không?
  • Có mối liên hệ nào giữa khí hậu và chế độ ăn uống không?
  • Theo bạn nghĩ thực phẩm không lành mạnh là gì?
  • Theo bạn nghĩ thực phẩm lành mạnh là gì?

Nhiều nhân viên y tế có tiếp xúc với người ngoại kiều, lo ngại về sức khỏe của người ngoại kiều. Họ lo lắng vì thấy có nhiều người ngoại kiều hơn người Na Uy gặp những vấn đề này:

  • bịnh tiểu đường
  • béo phì
  • sức khỏe răng miệng kém
  • kém dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu chất sắt và vitamin D.
  • Trầm cảm

Cùng thảo luận

tiểu đường - ung thư - hen suyễn - béo phì

dị ứng - các bịnh tim mạch

  • Thảo luận về mối liên hệ giữa lối sống và những bịnh này.
  • Những bịnh này có phổ biến ở các nước mà bạn đã biết đến không?
  • Thảo luận về những lý do khiến người ngoại kiều có thể gặp các vấn đề về sức khỏe nhiều hơn so với trước khi họ đến Na Uy.
  • Chúng ta có thể làm gì để chăm sóc sức khỏe của mình?

Bây giờ là mùa hè. Tại nhà của gia đình Hansen có ba đứa trẻ, bảy, chín và mười một tuổi, đang nghỉ hè. Chúng nhận thấy ngày giờ qua lâu và nhàm chán. Hầu hết bạn bè của những đứa trẻ này đều đi vắng hoặc bận rộn với những việc khác. Cha mẹ mệt mỏi sau khi đi làm về và chỉ muốn nghỉ ngơi ở nhà khi họ có thời gian. Vì vậy gia đình này dành nhiều thời gian ở trong nhà.

  • Bạn nghĩ gì về hoàn cảnh của gia đình này?
  • Bạn nghĩ là cha mẹ nên nghĩ đến điều gì?
  • Hoàn cảnh này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của con cái và cha mẹ không?
  • Hoàn cảnh này có thể ảnh hưởng đến những lãnh vực khác của những đứa trẻ này không?
Tre barn kjeder seg. Foto
GettyImages

Mehmet học lớp sáu. Em có nhiều bạn thân trong lớp. Họ chơi bóng đá nhiều trong những giờ ra chơi ở trường. Hầu hết bạn bè của em cũng chơi trong đội bóng đá địa phương. Họ tập luyện hai buổi chiều mỗi tuần. Mehmet rất muốn tham gia vào đội bóng đá, nhưng cha mẹ của em không chịu. Vào đội bóng thì tốn tiền mà gia đình lại không có dư dả tiền bạc.

  • Hoàn cảnh này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của Mehmet như thế nào?
  • Bạn nghĩ gì về hoàn cảnh của cha mẹ em ấy?
Fot som sparker på en fotball. Foto
GettyImages

Chọn câu trả lời đúng

Mức sống ở Na Uy ngày nay là như thế nào?

Hoàn thành câu nói

Chúng ta có nhiều cơ hội sống khỏe mạnh lâu hơn, nếu chúng ta ...

Chọn câu trả lời đúng

Điều gì đúng?

Chọn đúng hay sai

Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?

Có nhiều nguy cơ mắc bệnh ung thư và các bệnh tim mạch nếu người ta hút thuốc.
Sức khỏe cộng đồng ở Na Uy đã được cải thiện đáng kể trong những thế kỷ gần đây.
Ngày nay bịnh lao là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong ở Na Uy.
Trẻ em được cung ứng các thuốc chủng ngừa, nhưng phải trả tiền.
Ở Na Uy, người ta có câu nụ cười sẽ kéo dài tuổi thọ.

Chọn đúng hay sai

Đọc các nhận định này. Điều gì đúng? Điều gì sai?

Xã hội phúc lợi có các giải pháp để mọi người có thể tiếp nhận sự giúp đỡ của bác sĩ và thuốc men.
Ngày nay người dân ở Na Uy có cuộc sống ngắn ngủi hơn trước đây.
Ung thư và các bệnh tim mạch là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong ở Na Uy.
Bệnh tiểu đường, trầm cảm và suy dinh dưỡng là phổ biến nơi những người ngoại kiều hơn ở người Na Uy.
Sức khỏe thể lý quan trọng hơn sức khỏe tinh thần.

Chọn hình đúng

Những hình ảnh nào thể hiện lối sống lành mạnh? Có thể có nhiều câu trả lời