رسانه‌های اجتماعی و قدرت قضاوت دیجیتالی

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Se filmen

Videoen er satt sammen av åtte klipp som illustrerer hvordan sosiale medier kan være en kilde til både glede og uro. I den første delen ser vi fem klipp av glade familier og venner som tar selfier og mennesker som liker innlegg i sosiale medier med tommel opp og hjerte. Så blir det vist en strøm av bilder på svart bakgrunn, som illustrerer bilder som lastes opp på internett. Den siste delen av videoen viser en kvinne som får opp en rød varseltrekant på skjermen og blir redd. Det siste klippet viser en mann som sitter foran dataskjermen og ser bekymret og sliten ut.

Forslag til spørsmål

Kan vi dele hva som helst i sosiale medier? Hvorfor? Hvorfor ikke?
Hva slags bilder og informasjon ville du ha mislikt at noen delte om deg på sosiale medier?
Hvis du fikk bestemme over Facebook, hva slags kommentarer og bilder ville vært lov å legge ut? Hva ville ikke vært tillatt? Hvorfor?
Tror du det er forskjell på hva ungdommer synes det er greit å legge ut på sosiale medier og hva voksne synes det er greit å legge ut?
Tror dere arbeidsgivere ser på jobbsøkeres sine kontoer på sosiale medier? Hva tror dere i så fall de ikke vil like å se?
Hva er forskjellen på å kritisere noen i sosiale medier og å mobbe eller sjikanere noen i sosiale medier?

Snakk sammen

Bruk gjerne samtalestarteren som innledning til spørsmålene. Kanskje læreren kan finne andre aktuelle saker i media der folk har gått over streken i kommentarer og innlegg på sosiale medier?
Læreren må se an elevgruppa. Er det mange unge som er storforbrukere av sosiale medier? Er det mange som er foreldre til barn og unge? Tilpass diskusjonen til deltakerne.

Samtalestarter

Datteren: Fy søren, vet du hva? Noen har lagt ut et bilde av Julie i bikini på Facebook og skrevet at hun vil ha en voksen mann til kjæreste!
Moren: Huff, da skjønner jeg at hun er lei seg. Vet hun hvem som har gjort det?
Datteren: Nei, men vi tror det kan være Anne og vennene hennes. De har gjort sånt før.
Bestemoren: Dette er jo ulovlig. Jeg synes Julie og foreldrene hennes bør snakke med politiet.

Hva synes dere om denne situasjonen? Hva bør Julie gjøre?

  • Hvordan kan vi lære barn og unge nettvett?
  • Med Internett og sosiale medier må vi tenke annerledes enn før. Hva kan skje hvis noen får tak i og misbruker ting som personnummeret vårt eller private bilder?

Tips til undervisninga

Sjå filmen

Videoen er sett saman av åtte klipp som illustrerer korleis sosiale medium kan vere ei kjelde til både glede og uro. I den første delen ser vi fem klipp som viser glade familiar og vener som tek sjølvisar, og menneske som likar innlegg i sosial medium med tommel opp og hjarte. Så blir det vist ein straum av bilete på svart bakgrunn som illustrerer bilete som blir lasta opp på internett. Den siste delen av videoen viser ei kvinne som får opp ein raud varseltrekant på skjermen og blir redd. Det siste klippet viser ein mann som sit framfor dataskjermen og ser sliten og uroleg ut.

Framlegg til spørsmål

Kan vi dele kva som helst i sosiale medium? Kvifor? Kvifor ikkje?
Kva slags bilete og informasjon ville du ha mislikt at nokon delte om deg på sosiale medium?
Dersom du fekk bestemme over Facebook, kva for kommentarar og bilete ville det vore lov å leggje ut? Kva ville ikkje vore tillate? Kvifor?
Trur du det er forskjell på kva ungdomar tykkjer det er greitt å leggje ut på sosiale medium og kva vaksne tykkjer det er greitt å leggje ut?
Trur de at arbeidsgjevarar ser på jobbsøkjarar sine kontoar på sosiale medium? Kva trur de i så fall at dei ikkje vil like å sjå?
Kva er skilnaden mellom å kritisere nokon i sosiale medium og å mobbe eller sjikanere nokon i sosiale medium?

Snakk saman

Bruk gjerne samtalestartaren som innleiing til spørsmåla. Kanskje læraren kan finne andre aktuelle saker i media der folk har gått over streken i kommentarar og innlegg på sosiale medium?
Læraren må sjå an elevgruppa. Er der mange unge som er storforbrukarar av sosiale medium? Er der mange som er foreldre til barn og unge? Tilpass diskusjonen til deltakarane.

Samtalestartar

Dottera: Fy søren, vet du kva? Nokon har lagt ut eit bilete av Julie i bikini på Facebook og skrive at ho vil ha ein vaksen mann til kjærast!
Mora: Huff, då forstår eg at ho er lei seg. Veit ho kven som har gjort det?
Dottera: Nei, men vi trur at det kan vere Anne og venene hennar. Dei har gjort sånt før.
Bestemora: Dette er jo ulovleg. Eg tykkjer at Julie og foreldra hennar bør snakke med politiet.

Kva tykkjer de om denne situasjonen? Kva bør Julie gjere?

  • Korleis kan vi lære barn og ungdom nettvit?
  • Med internett og sosiale medium må vi tenkje annleis enn før. Kva hender dersom nokon får tak i og misbrukar ting som personnummeret vårt eller private bilete?

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Demokrati og medborgerskap

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

samtale om betydningen av kritisk tenkning og etisk bevissthet, blant annet knyttet til digital dømmekraft

Kjerneelement

Perspektivmangfold og kritisk tenkning

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet
Video

این فیلم را ببینید

رسانه‌های اجتماعی و قدرت قضاوت دیجیتالی

Oversiktsbilde av mange mennesker. Det er streker mellom dem, illustrasjon for nettverk.
GettyImages

در زندگی روزمره ما اكثر قریب به‌ اتفاق، كاربران فعال اینترنت و رسانه‌های اجتماعی هستند. ما در اینترنت به‌ صورت آنلاین وارد بانك و ادارات دولتی می شویم، و به‌ صورت آنلاین خرید می كنیم. ما خود را با شناسه بانک، رمز عبور، اثر انگشت یا تشخیص چهره می شناسانیم.

To hender trykker på et tastatur. I bildet flyr flere ikoner med bilde av en hengelås på. Bildet illustrerer nettsikkerhet. Foto
GettyImages

نمونه‌ هایی از رسانه‌ های اجتماعی فیس بوك، توییتر و اینستاگرام هستند. ما در این شبكه‌ ها نظرات خود، عكس و فیلمها را به‌ اشتراك می گذاریم. ما از این راه با خانواده، دوستان و آشنایان ارتباطاتمان را حفظ می كنیم. ما در طول روز ردهای دیجیتالی زیادی از خودمان جا می گذاریم، و همه‌ این ردها ذخیره می شوند.
آیا به‌ این فكر كرده‌اید كه‌ اگر این اثار به‌ دست افرادی كه‌ نیت خیر ندارند بیفتند چه‌ خواهد شد؟ اگر كسی به‌ رمز عبور شما دسترسی پیدا كند، چه‌ خواهد شد؟ اگر كسی عكسهای خصوصی شما را به‌ اشتراك بگذارد، چه‌ می شود؟

این مهم است كه‌ آگاه باشید كه‌ چه‌ چیزی را به‌ اشتراك می گذارید، چه‌ كسی اطلاعات مربوط به‌ شما را دریافت می كند، و این اطلاعات برای چه‌ استفاده می شوند. بعنوان نمونه،‌ عكسهای خصوصی، مثل عكسهای بچه‌ ها، ناگهان «دزدیده شده» شوند و مورد سوء استفاده قرار گیرند. ما همچنین باید نسبت به‌ آنچه‌‌ در مورد دیگران به‌ اشتراك می گذاریم، محتاط باشیم. همیشه‌ اول اجازه بگیرید.

  • «قانون حفاظت از حریم خصوصی» (Personvern) در برگیرنده حق داشتن حریم خصوصی و تصمیم گیری در مورد اطلاعات شخصی خود است. اطلاعات خصوصی به‌ عنوان مثال شامل نام، آدرس، شماره‌ تلفن، شاره‌ ملی و اصالت قومی می شود.
  • همه‌ آدمها دارای یك ارزش ذاتی غیر قابل انكار هستند. شما بعنوان یك شخص عادی حق داشتن یك حریم خصوصی دارید كه‌ خود بتوانید آنرا كنترل كنید، و شما‌ بتوانید آزادانه‌ و بدون اجبار یا دخالت دولت یا افراد دیگر، عمل كنید. این اصل به‌ عنوان نمونه‌، در كنوانسیون حقوق بشر اتحادیه‌ اروپا (EMK) مقرر شده است.

منبع: آژانس حفاظت از ارتباطات اینترنتی

افراد زیادی دراینترنت و رسانه ‌های اجتماعی نظرات خودشان را به‌ اشترك می گذارند. آنجا می نویسند، بحث می كنند و استدلال می كنند. در رسانه‌های اجتماعی آزادی بیان فضای وسیعی دارد. «قانون حفاظت از حریم خصوصی» و بعضی دیگر از پاراگرافهای قانون، آزادی بیان را محدود می كنند. كسی نمی تواند در مورد مسائل نژادپرستانه‌ یا تبعیض بنویسد. با این وجود می بینیم كه‌ خیلی ها از این مرزها فراتر می روند. به‌ نظر می آید كه‌ شكستن مرزها راحتتر باشد وقتی كه‌ آدم در اینترنت می نویسد تا اینكه‌ آدم رو در رو با كسی حرف بزند. خصوصا وقتی كه‌ آدم می تواند ناشناس باشد، مطالب زیادی نوشته‌ می شود كه‌ هم توهین آمیز و هم غیر قانونی هستند. این نشانه‌ قدرت قضاوت دیجیتالی درست است كه‌ آدم اظهارات خود را در اینترنت تنها طوری تدوین كند كه‌ همان اظهارات را بتواند رو در رو به‌ شخص بگوید.

En mann og en kvinne sitter ved siden av hverandre med hver sin mobil. Det er mange flyvende ikoner i bildet som viser hjerter og likerklikk. Bildet viser at de to personene sjekker sine sosiale medier. Foto
GettyImages

با هم صحبت كنید

  • چه‌ چیزی پیدا می كنید اگر خود را در اینترنت جستجو كنید؟
  • در مورد معنای قدرت قضاوت دیجیتالی با هم بحث كنید.
  • در مورد ارتباط بین قانون حفظ حریم خصوصی و قدرت قضاوت دیجیتالی با هم صحبت كنید.
  • درباره معنای هوشیار بودن در مورد آنچه‌ كه‌ در رسانه‌ های اجتماعی به‌ اشتراك گذاشته‌ می شود، با هم صحبت كنید.
  • به‌ نظر شما ناشناس بودن در قسمت اظهارات چه‌ عواقبی در بر خواهد داشت؟
GettyImages
GettyImages

جواب درست را انتخاب کنید

آیا برای به‌ اشتراك گذاشتن عكس دیگران در شبكه‌ های اجتماعی باید اجازه‌ گرفت؟

جواب درست را انتخاب کنید

چه‌ چیزی را آدم نمی تواند در اینترنت بنویسد؟

جواب درست را انتخاب کنید

شاخص خوب قدرت قضاوت دیجیتالی چیست؟

جواب درست را انتخاب کنید

قانون حفظ حریم خصوصی در مورد چیست؟

درست یا غلط را انتخاب كنید

این اظهارات را بخوانید. كدام درست است؟ كدام غلط است؟

قانون حفاظت از حریم خصوصی در برگیرنده حق داشتن حریم خصوصی و تصمیم گیری در مورد اطلاعات شخصی خود است.
ما در طول روز ردهای دیجیتالی زیادی از خودمان جا می گذاریم، ولی این ردها ذخیره نمی شوند.
آزادی بیان در نروژ مطلق است، و هیچ محدودیتی ندارد.
عكسهای خصوصی ممكن است توسط افرادی كه‌ از آنها سوء می كنند، دزدیده شوند.
نمونه ‌هایی از رسانه‌ های اجتماعی عبارتند از فیس بوك، توییتر و اینستاگرام.