هاومافی و یهكسانی
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Se filmen
Videoen består av 14 klipp som illustrerer likeverd og likestilling. I de første tre klippene ser vi mennesker av forskjellige kjønn og hudfarger jobbe sammen på arbeidsplassen. I den andre delen av filmen ser vi klipp av menn og kvinner som utfører samme aktivitet: de jobber på PC, gjør husarbeid og lager mat med barna. Deretter ser vi en liten jente som leser en bok, og en liten gutt som leser en bok med punktskrift. Den siste delen av filmen viser likeverd og likestilling for minoriteter, rullestoltennis, tegnspråk og pride-feiring.
Forslag til spørsmål
Hva tenker du når du hører ordet likestilling? Hva tenker du når du hører ordet likeverd? Er de forskjellige?
Kan du komme på noen eksempler på likestilling? Kan du komme på noen eksempler der du har sett at mennesker ikke har blitt likestilt?
Hvem har ansvar for å sørge for et likestilt samfunn i Norge? Hva kan de gjøre for å oppnå likestilling?
Hva burde man gjøre for å oppnå likestilling på arbeidsplassen? Hva burde man ikke gjøre?
Synes du likestilling og likeverd er viktig? Hvorfor? Hvorfor ikke?
Samtalestarter 1
Moren: Å mor, se på dette bildet jeg fant da jeg kikket gjennom de gamle fotoalbumene!
Bestemoren: Ja, dette er tatt 8. mars da du var et par år gammel. Jeg gikk i kvinnetoget, og du var selvsagt med i barnevogna. Se den fine plakaten – Lik lønn for likt arbeid!
Moren: Ja, det var den gang. Det har heldigvis skjedd mye siden da. Kvinnenes rettigheter her hos oss er jo mye bedre nå enn før, men det er fortsatt en vei å gå.
Datteren: Hvorfor i all verden gikk dere i tog? Det er vel en selvfølge at kvinner og menn har samme rettigheter!?
Samtalestarter 2
Bestemoren: Jeg var en tur i sentrum i dag. Vet dere hva jeg så? To damer kysset hverandre midt på fortauet. Jeg tror de var kjærester!
Moren: Det var de sikkert. Det er jo mange mennesker av samme kjønn som er kjærester. Bare tenk på Rolf og Arne i etasjen under.
Bestemoren: Ja, de ja. Men de jo så hyggelige.
Datteren: Hva er det som er så spesielt med det da?
Hvordan har synet på homofile endret seg over tid, tror du?
Snakk sammen
Diskuter gjerne begrepene likestilling og likeverd. Er dette begreper som er kjent og aktuelle i deltakernes hjemland? På hvilken måte?
Eksempler på betydningen av likestilling: Samfunnet tilrettelegger for alle (f. eks. for blinde eller mennesker i rullestol). Informasjonsmateriell oversettes slik at alle kan forstå informasjonen. Ulike trossamfunn bør få økonomisk støtte. Alle individer har rett til å leve et godt liv med aksept for den man er.
Stikkord til spørsmålet om arbeid utenfor hjemmet: økonomi, bruke evner, utnytte ressursene i samfunnet, selvstendighet, likestilling, planlegging, samarbeid
Relevante temaer å snakke om rundt spørsmålet om deltidsstillinger: pensjon, inntekt, selvstendighet, tilstedeværelse i familien
Utforsk deltidsarbeid for kvinner og menn i det interaktive diagrammet.
Lenker
Tips til undervisninga
Sjå filmen
Videoen er sett saman av 14 klipp som illustrerer likeverd og likestilling. I dei første tre klippa ser vi menneske av forskjellige kjønn og hudfargar jobbe saman på arbeidsplassen. I den andre delen av filmen ser vi klipp av menn og kvinner som gjer det same: jobbar på PC, gjer husarbeid og lagar mat med barna. Deretter ser vi ei lita jente som les ei bok, og ein liten gut som les ei bok med punktskrift. Den siste delen av filmen viser likeverd og likestilling for minoritetar, og vi ser rullestoltennis, teiknspråk og pride-feiring.
Framlegg til spørsmål
Kva tenkjer du når du høyrer ordet likestilling? Kva tenkjer du når du høyrer ordet likeverd? Er dei to omgrepa forskjellige?
Kan du gje døme på likestilling? Kan du gje døme på situasjonar der du har sett at menneske ikkje har vore likestilte?
Kven har ansvar for eit likestilt samfunn i Noreg? Kva kan dei gjere for å oppnå likestilling?
Kva burde ein gjere for å oppnå likestilling på arbeidsplassen? Kva burde ein ikkje gjere?
Synest du likestilling og likeverd er viktig? Kvifor? Kvifor ikkje?
Samtalestartar 1
Mora: Mor, sjå på dette biletet eg fann då eg bladde gjennom dei gamle fotoalbuma!
Bestemora: Ja, dette biletet blei teke 8. mars då du var eit par år gamal. Eg gjekk i kvinnetoget, og du var sjølvsagt med i barnevogna. Sjå den fine plakaten – Lik løn for likt arbeid!
Mora: Ja, det var den gongen. Det har heldigvis skjedd mykje sidan då. Kvinner sine rettar er jo mykje betre her hos oss no enn tidlegare, men det står framleis ein del att.
Dottera: Kvifor i all verda gjekk de i tog? Det er då vel sjølvsagt at kvinner og menn har dei same rettane!
Samtalestartar 2
Bestemora: Eg var ein tur i sentrum i dag, og veit de kva eg såg? To damer kyste kvarandre midt på fortauet! Eg trur dei var kjærastar.
Mora: Det var dei sikkert ... Det er jo mange menneske som er kjærast med ein av same kjønn. Berre sjå på Rolf og Arne i etasjen under.
Bestemora: Ja, dei, ja. Men dei er jo så trivelege.
Dottera: Kva er det som er så spesielt med det, då?
Korleis har synet på homofile endra seg over tid, trur du?
Snakk saman
Diskuter gjerne omgrepa likestilling og likeverd. Er dette omgrep som er kjende og aktuelle i heimlanda til deltakarane? På kva måte?
Døme på kva likestilling tyder: Samfunnet må vere fysisk lagt til rette for alle (til dømes for blinde og folk i rullestol). Informasjonsmateriell må omsetjast slik at alle kan forstå informasjonen. Ulike trussamfunn bør få økonomisk støtte. Alle har rett til å leve eit godt liv og bli godtekne som dei er.
Stikkord til spørsmålet om arbeid utanfor heimen: Økonomi, bruke evner, utnytte ressursane i samfunnet, sjølvstende, likestilling, planlegging, samarbeid
Relevante tema å snakke om i samband med spørsmålet om deltidsstillingar: pensjon, inntekt, sjølvstende, å vere til stades i familien
Utforsk deltidsarbeid for kvinner og menn i det interaktive diagrammet.
ئهو فیلمه ببینه
هاومافی و یهكسانی
یهكێك له بهها گرنگهكانی كۆمهڵگای نۆڕوێژی، یهكسانی نێوان مرۆڤه. ماناشی ئه وه یه كه ههموو مرۆڤێك له ههر ڕهگهزێك، تهمهنێك، پلهی تواناییک، پێشینهی كهلتورری و پێشینهی ئێتنیكی و ئاراستهی جنسێک بێت، بههای یهكسانی ههیه. كۆمهڵگا تێدهكۆشێت كه به پێی ههل و مهرجی ههر كهسێك دهرفهتی یهكسان پێشكهش بكات. وه ک چهند نموونه، پێشنیازی قوتابخانه بۆ ئهو قوتابیانهی به شێوهی جۆراوجۆر پهكیان كهوتوه، پێشنیازی ڕاهێنانی زمانی نۆڕوێژی بۆ كۆچبهران و بنهمای مووچهی یهكسان بۆ پیشهی یهكسان.
له ساڵهكانی ١٩٧٠ سهرنج زیاتر و زیاتر بۆ لای مافهكانی ژنان له كۆمهڵگا و دهرفهتهكانی ئهوان بۆ خوێندهواری و بازاری كار به گشتی، ڕاكێشرا. بهشداری ژنان له ژیانی كار لهو كاتهوه به ڕادهیهكی كاریگهر بهرزبۆوه، و ئێمڕۆ ڕێژهی بهشداری ژنان له كار تهقریبهن له ڕاده ی ڕێژهی بهشداری پیاوانه. هێشتا پیشهی تایبهتی ژنان و پیشهی تایبهتی پیاوان ههیه، و ژن زۆر زیاتر له پیاو بهش وهخت كار دهكهن. ڕێژهی خوێندهواری ژنان و پیاوان ئێستا تهقریبهن به قهت یهكه، بهڵام زۆربهیان بهردهوام وهكوو نهریت وانه ههڵدهبژێرن. ژن زیاتر خوێندهواری چاوهدێری و دهرس وتنهوه ههڵدهبژێڕن، پیاو له چوارجێوهی تهكنیك و زانستی سروشت و ژینگه به شداری کارن. ههرچهند ژن نزیكهی نیوهی ئهو كهسانهی كه له كاردا چالاكن، پێكدێنن، هێشتا نزیكهی دو له سهر سێی بهرێوهبهرانی بازاری كار پیاون.
ئهو ده ساڵانهی دوایی سهبارهت به ئهرك و شوێنی ژن و پیاو له ژیانی كۆمهڵایهتی و تهنانهت له خانهوادهش دا گۆڕانكارێكی بهرچاومان بینیوه. ئیمڕۆ له زۆربهی خانهوادهكان، به تایبهتی خانهواده گهنجهكان، هاوكاری كردن له كارهكانی ماڵێ و چاوهدێڕی، ئاساییه، بهڵام به پێی پشكنینهكان ژن بهردهوام زیاتر له پیاوهكان كاری ماڵێ دهكهن. ئه وه ی خانهواده کان ژیان و ئهركهكانی خۆیان چۆن ڕێكدهخهن، پهیوهندی به خۆیان ههیه. سهرهڕای ئهوه بیرهوهری یهكسانی و یهك مافی له یاسا و مافهكان دا هاتووه. ههموو ئهو كهسانهی له نۆڕوێژ دهژین دهبێ ئهو یاسایانه پهیڕهو بكهن. ئهوه وهكوو نموونه یاسای مافی یهكسانی و جیاوازی كاری، یاسای هاوسهرگیری و یاسای میرات دهگرێتهوه.
بهندی ۱۸۵-ی یاسای جهزایی له ساڵی ٢٠٠۵-وه، بهندی ڕهگهزپهرهستی پێ دهڵێن. ئهو بهندهی یاسا، ڕواڵهتهكانی پهڕاوێز خوازانه و پركینه بهرانبهر ئێتنیكیک، به رانبه ر ڕهنگی پێست، ڕوانگهی ژیان، ئایین، ئاراستهی جنسی یا پهككهوتوویی قهدهغه دهكات. ئهو بهندهی یاسا ئازادی ڕادهربڕین سنووردار دهكات. ئامانجی بهندی ڕهگهز پهرهستی، پاراستنی كهمینهكانه.
سهرچاوه: SSB
پێكهوه قسان بكهن
- یهكسانی تهنیا له نێوان ڕهگهزهكان نیه. ئهوه ههروهها دهتوانێ یهكسانی نێوان نهسلی جیاواز، مرۆڤی به توانایی ئابووری جیاواز، نهتهوهیی و شناسی ئێتنیكی جیاواز، ئاستی توانایی كرداری جیاواز، هۆگری به ئایینی جیاواز، ئاراستهی جنسی جیاواز وه زیادتریش بگرێتهوه.
- پێكهوه دهربارهی ئهوهیكه ئهو مهلهفه بۆ شهخس و بۆ كۆمهڵگا چ مانایهكی ههیه، قسان بكهن.
- هۆی ئهوهیكه گهنج له خانهوادهی كۆچبهر تا ڕادهیهكی زیاتر له گهنج له خانهوادهی به ڕهچهك نۆڕوێژی خوێندهواری پلهی باڵاتر ههڵدهبژێرن چیه؟
- سهبارهت بهوهیكه بۆچی ژن و پیاو له نۆڕوێژی ئێستادا له دهرهوهی ماڵێ كار دهكهن، پێكهوه قسان بكهن. باشی و خهڕاپی ئهمه چۆن دهبینن؟
- کاتێک دایک و باوک هەر دووکیان لەدەرەوەی ماڵێ کار دەکەن، چۆن خانەوادە دەبێ پێکەوە هاوکاری بکەن؟
- زۆر ژن زیاتر له پیاو بهش-وهخت كار دهكهن. پێتان وایه بۆچی ئاوایه؟ بۆ ئهو ژنهو بۆ بنهماڵه له كورت مهودا و دڕێژمهودادا چ ئاكامێكی دهبێت؟
ئهم ڕستهیه پڕكهوه
یهكێك له گرنگترین بههاكانی كۆمهڵگای نۆڕوێژی …
وەڵامی ڕاست هەڵبژێرە
كهی ڕاكێشانی سهرنجی زیاتر بۆ لای مافهكانی ژنان دهستی پێكرد؟
ئهم ڕستهیه پڕكهوه
ههرچهند ژن نزیكهی نیوهی ئهو كهسانهی كه له كاردا چالاكن، پێكدێنن، هێشتا نزیكهی …
ڕاست یا هەڵە ههڵیبژێره
ئهم ووتانه بخوێنهوه. كامهیان ڕاستن؟ كامهیان ههڵهن؟
ڕاست یا هەڵە ههڵیبژێره
ئهم ووتانه بخوێنهوه. كامهیان ڕاستن؟ كامهیان ههڵهن؟