Barazia dhe të drejta të barabarta
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Se filmen
Videoen består av 14 klipp som illustrerer likeverd og likestilling. I de første tre klippene ser vi mennesker av forskjellige kjønn og hudfarger jobbe sammen på arbeidsplassen. I den andre delen av filmen ser vi klipp av menn og kvinner som utfører samme aktivitet: de jobber på PC, gjør husarbeid og lager mat med barna. Deretter ser vi en liten jente som leser en bok, og en liten gutt som leser en bok med punktskrift. Den siste delen av filmen viser likeverd og likestilling for minoriteter, rullestoltennis, tegnspråk og pride-feiring.
Forslag til spørsmål
Hva tenker du når du hører ordet likestilling? Hva tenker du når du hører ordet likeverd? Er de forskjellige?
Kan du komme på noen eksempler på likestilling? Kan du komme på noen eksempler der du har sett at mennesker ikke har blitt likestilt?
Hvem har ansvar for å sørge for et likestilt samfunn i Norge? Hva kan de gjøre for å oppnå likestilling?
Hva burde man gjøre for å oppnå likestilling på arbeidsplassen? Hva burde man ikke gjøre?
Synes du likestilling og likeverd er viktig? Hvorfor? Hvorfor ikke?
Samtalestarter 1
Moren: Å mor, se på dette bildet jeg fant da jeg kikket gjennom de gamle fotoalbumene!
Bestemoren: Ja, dette er tatt 8. mars da du var et par år gammel. Jeg gikk i kvinnetoget, og du var selvsagt med i barnevogna. Se den fine plakaten – Lik lønn for likt arbeid!
Moren: Ja, det var den gang. Det har heldigvis skjedd mye siden da. Kvinnenes rettigheter her hos oss er jo mye bedre nå enn før, men det er fortsatt en vei å gå.
Datteren: Hvorfor i all verden gikk dere i tog? Det er vel en selvfølge at kvinner og menn har samme rettigheter!?
Samtalestarter 2
Bestemoren: Jeg var en tur i sentrum i dag. Vet dere hva jeg så? To damer kysset hverandre midt på fortauet. Jeg tror de var kjærester!
Moren: Det var de sikkert. Det er jo mange mennesker av samme kjønn som er kjærester. Bare tenk på Rolf og Arne i etasjen under.
Bestemoren: Ja, de ja. Men de jo så hyggelige.
Datteren: Hva er det som er så spesielt med det da?
Hvordan har synet på homofile endret seg over tid, tror du?
Snakk sammen
Diskuter gjerne begrepene likestilling og likeverd. Er dette begreper som er kjent og aktuelle i deltakernes hjemland? På hvilken måte?
Eksempler på betydningen av likestilling: Samfunnet tilrettelegger for alle (f. eks. for blinde eller mennesker i rullestol). Informasjonsmateriell oversettes slik at alle kan forstå informasjonen. Ulike trossamfunn bør få økonomisk støtte. Alle individer har rett til å leve et godt liv med aksept for den man er.
Stikkord til spørsmålet om arbeid utenfor hjemmet: økonomi, bruke evner, utnytte ressursene i samfunnet, selvstendighet, likestilling, planlegging, samarbeid
Relevante temaer å snakke om rundt spørsmålet om deltidsstillinger: pensjon, inntekt, selvstendighet, tilstedeværelse i familien
Utforsk deltidsarbeid for kvinner og menn i det interaktive diagrammet.
Lenker
Tips til undervisninga
Sjå filmen
Videoen er sett saman av 14 klipp som illustrerer likeverd og likestilling. I dei første tre klippa ser vi menneske av forskjellige kjønn og hudfargar jobbe saman på arbeidsplassen. I den andre delen av filmen ser vi klipp av menn og kvinner som gjer det same: jobbar på PC, gjer husarbeid og lagar mat med barna. Deretter ser vi ei lita jente som les ei bok, og ein liten gut som les ei bok med punktskrift. Den siste delen av filmen viser likeverd og likestilling for minoritetar, og vi ser rullestoltennis, teiknspråk og pride-feiring.
Framlegg til spørsmål
Kva tenkjer du når du høyrer ordet likestilling? Kva tenkjer du når du høyrer ordet likeverd? Er dei to omgrepa forskjellige?
Kan du gje døme på likestilling? Kan du gje døme på situasjonar der du har sett at menneske ikkje har vore likestilte?
Kven har ansvar for eit likestilt samfunn i Noreg? Kva kan dei gjere for å oppnå likestilling?
Kva burde ein gjere for å oppnå likestilling på arbeidsplassen? Kva burde ein ikkje gjere?
Synest du likestilling og likeverd er viktig? Kvifor? Kvifor ikkje?
Samtalestartar 1
Mora: Mor, sjå på dette biletet eg fann då eg bladde gjennom dei gamle fotoalbuma!
Bestemora: Ja, dette biletet blei teke 8. mars då du var eit par år gamal. Eg gjekk i kvinnetoget, og du var sjølvsagt med i barnevogna. Sjå den fine plakaten – Lik løn for likt arbeid!
Mora: Ja, det var den gongen. Det har heldigvis skjedd mykje sidan då. Kvinner sine rettar er jo mykje betre her hos oss no enn tidlegare, men det står framleis ein del att.
Dottera: Kvifor i all verda gjekk de i tog? Det er då vel sjølvsagt at kvinner og menn har dei same rettane!
Samtalestartar 2
Bestemora: Eg var ein tur i sentrum i dag, og veit de kva eg såg? To damer kyste kvarandre midt på fortauet! Eg trur dei var kjærastar.
Mora: Det var dei sikkert ... Det er jo mange menneske som er kjærast med ein av same kjønn. Berre sjå på Rolf og Arne i etasjen under.
Bestemora: Ja, dei, ja. Men dei er jo så trivelege.
Dottera: Kva er det som er så spesielt med det, då?
Korleis har synet på homofile endra seg over tid, trur du?
Snakk saman
Diskuter gjerne omgrepa likestilling og likeverd. Er dette omgrep som er kjende og aktuelle i heimlanda til deltakarane? På kva måte?
Døme på kva likestilling tyder: Samfunnet må vere fysisk lagt til rette for alle (til dømes for blinde og folk i rullestol). Informasjonsmateriell må omsetjast slik at alle kan forstå informasjonen. Ulike trussamfunn bør få økonomisk støtte. Alle har rett til å leve eit godt liv og bli godtekne som dei er.
Stikkord til spørsmålet om arbeid utanfor heimen: Økonomi, bruke evner, utnytte ressursane i samfunnet, sjølvstende, likestilling, planlegging, samarbeid
Relevante tema å snakke om i samband med spørsmålet om deltidsstillingar: pensjon, inntekt, sjølvstende, å vere til stades i familien
Utforsk deltidsarbeid for kvinner og menn i det interaktive diagrammet.
Shikoni filmin
Barazia dhe të drejta të barabarta
Barazia mes njerëzve është një nga vlerat më të rëndësishme në shoqërinë norvegjeze. Barazi do të thotë që ne besojmë se të gjithë njerëzit kanë të njëjtën vlerë pavarësisht nga gjinia, mosha, niveli funksional, prejardhja kulturore, përkatësia etnike ose orientimi seksual. Shoqëria përpiqet t'u japë të gjithëve të njëjtat mundësi pavarësisht aftësive të tyre individuale. Shembuj të kësaj përfshijnë shkollimin për nxënës me dëmtime të ndryshme funksionale, mësimin e gjuhës norvegjeze për emigrantët dhe parimin e pagës së barabartë për punë të barabartë.
Gjatë viteve 1970, u vunë në fokus të drejtat e grave në shoqëri dhe mundësitë në dispozicion të grave në arsim e në tregun e punës. Pjesëmarrja e grave si fuqi punëtore është rritur fuqishëm që atëherë dhe sot janë të punësuar pothuajse po aq gra sa edhe burrat. Ne ende kemi punë tipike për burrat dhe për gratë, dhe me kohë të pjesshme punojnë shumë më tepër gra sesa burra. Afërsisht numër i barabartë burrash dhe grash kanë arsim të lartë, por zgjedhjet e tyre janë ende tradicionale. Gratë shpesh zgjedhin një arsim në fushat e kujdesit dhe mësimdhënies, ndërsa burrat studiojnë teknologji dhe shkencë. Edhe pse gratë përbëjnë pothuajse gjysmën e fuqisë punëtore, gati dy nga tre drejtues janë ende burra.
Gjatë dekadave të fundit, ne kemi parë një ndryshim në qëndrimin ndaj rolit të burrit dhe gruas, vendit të tyre në jetën publike, në familje dhe në shtëpi. Sot, shumica e familjeve ndajnë punët e shtëpisë dhe detyrat e kujdesit, veçanërisht familjet më të reja, por sondazhet tregojnë se gratë ende shpenzojnë më shumë kohë me punët e shtëpisë sesa burrat. Është në dorën e çdo familje të zgjedhë se si do të organizojë jetën dhe detyrat e tyre në shtëpi. Sidoqoftë, ideja e barazisë është e mishëruar në ligje dhe në të drejta. Të gjithë ata që jetojnë në Norvegji duhet t'i respektojnë këto rregulla. Shembuj të ligjeve të tilla përfshijnë Aktin e Barazisë dhe atë Kundër Diskriminimit, Aktin e Martesës dhe Aktin e Trashëgimisë.
Seksioni 185 i Kodit të Përgjithshëm Penal Civil i 2005-ës shpesh quhet paragrafi i racizmit. Ky paragraf ndalon deklaratat diskriminuese ose urryese ndaj etnive të njerëzve, ngjyrës së lëkurës, jetës, fesë, orientimit seksual ose paaftësisë. Ky paragraf kufizon lirinë e shprehjes së njerëzve. Objekti i paragrafit të racizmit është mbrojtja e pakicave.
Burimi: Statistikat e Norvegjisë (SSB)
Diskutoni së bashku
- Barazia nuk zbatohet vetëm për barazinë gjinore. Mund të zbatohet edhe për barazinë mes brezave të ndryshëm, njerëzve me kapacitete të ndryshme financiare, kombësi të ndryshme dhe përkatësi etnike, shkallë aftësie të kufizuar, përkatësi të ndryshme fetare, orientim seksual etj. Flisni së bashku se çfarë do të thotë kjo për individin dhe shoqërinë.
- Cila mund të jetë arsyeja që më shumë të rinj me prindër me prejardhje emigrante vendosin të ndjekin arsimin e lartë krahasuar me të rinjtë me prindër etnikë norvegjezë?
- Diskutoni së bashku pse sot burrat dhe gratë punojnë jashtë shtëpisë në Norvegji. Cilat mendoni se janë avantazhet dhe disavantazhet?
- Si duhet të bashkëpunojë familja kur nëna dhe babai punojnë jashtë shtëpisë?
- Më shumë gra sesa burra punojnë me kohë të pjesshme. Pse mendoni se është ky rasti? Cilat janë pasojat afatshkurtër dhe afatgjatë për gruan dhe familjen?
Plotësoni fjalinë
Një nga vlerat më të rëndësishme të shoqërisë norvegjeze është…
Zgjidhni përgjigjen e saktë
Kur filloi t'i kushtohej më shumë vëmendje të drejtave të grave?
Plotësoni fjalinë
Edhe pse gratë tani përbëjnë pothuajse gjysmën e fuqisë punëtore, gati…
Zgjidhni e saktë ose e gabuar
Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?
Zgjidhni e saktë ose e gabuar
Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?