بۆ وڵاتێكی تازه‌ كۆچ كردن

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Snakk sammen

Det er viktig å snakke om at alle som flytter fra et sted/land til et annet i større eller mindre grad vil gå gjennom en mental migrasjonsprosess. Det bør være et mål å skape forståelse for at en ikke er alene om reaksjonene. Man trenger ikke være “syk” selv om en sliter.

Det er viktig å få fram at ulike familiemedlemmer kan ha ulike reaksjoner og være i ulike faser, og at dette kan skape utfordringer i familien. Barn vil ofte gå ut og inn av slike faser. De kan tilsynelatende tilpasse seg det nye livet veldig lett. De kan også få dårlig samvittighet for å ha det bra mens foreldrene sliter.

Rahman og kona

Rahman og kona hans kom til Norge for fire måneder siden. Han kom fra et land i krig og syntes livet var vanskelig. Den første tida i Norge var han veldig glad og fornøyd. Han gledet seg til å lære norsk og finne en jobb.
Nå er han ikke så glad lenger. Han synes Norge er et vanskelig land å bo i. Han strever med å lære norsk og synes det går veldig sakte. Han føler seg fremmed.

  • Snakk sammen om Rahmans situasjon. Hvor er han i migrasjonsprosessen? Hva tror du vil skje videre?

Tips til undervisninga

Snakk saman

Det er viktig å snakke om at alle som flyttar frå eitt land til eit anna, eller frå ein stad til ein annan, i større eller mindre grad vil gå gjennom ein mental migrasjonsprosess. Det bør vere eit mål å skape forståing for at ein ikkje er åleine om desse reaksjonane. Ein er ikkje «sjuk» sjølv om ein slit.

Det er viktig å få fram at ulike familiemedlemar kan ha ulike reaksjonar og gå gjennom dei ulike fasane til ulike tider, og at dette kan skape utfordringar i familien. Barn vil ofte gå ut og inn av slike fasar. Dei kan sjå ut til å ha svært lett for å tilpasse seg det nye livet. Dei kan òg få dårleg samvit for å ha det bra medan foreldra slit.

Rahman og kona

Rahman og kona hans kom til Noreg for fire månader sidan. Han kom frå eit land i krig og tykte at livet var vanskeleg. Den første tida i Noreg var han veldig glad og nøgd. Han gledde seg til å lære norsk og finne seg ein jobb.
No er han ikkje så glad lenger. Han synest at Noreg er eit vanskeleg land å bu i. Han strevar med å lære seg norsk og synest at det går veldig sakte. Han kjenner seg framand.

  • Snakk saman om situasjonen til Rahman. Kvar er han i migrasjonsprosessen? Kva trur du vil skje vidare?

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på hvordan fysisk og psykisk helse kan bli påvirket av livsstil og ulike hendelser, som for eksempel migrasjon

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

بۆ وڵاتێكی تازه‌ كۆچ كردن

En koffert og en sekk står foran et vindu på en flyplass. Utenfor vinduet står et fly. Bildet illustrerer en flytteprosess til et annet land.
GettyImages

سێبێنه‌: من زۆر خۆشاڵم كه‌ ئێمه‌ ئاخره‌كه‌ی هاتینه‌ نۆڕوێژ. ئێره‌ ئه‌وه‌نده‌ جوانه‌، هه‌ست ده‌كه‌م لێره‌ داهاتوو خاته‌رجه‌مه‌، هه‌م بۆ ئێمه‌ و هه‌م بۆ مناڵه‌كان.
ئامانیه‌ل‌‌: ئێره‌ جوانه‌؟ من زۆر له‌‌ وڵاتی غوربه‌ت مانه‌وه‌ ماندوومه‌. هه‌موو شتێك دژواره‌. هیچ شتێك له‌ سه‌ر جێی خۆی نیە. كارم نیه‌، زمانه‌كه‌ تێناگه‌م، و بۆ هه‌ر شتێك پێویستیم به‌ یارمه‌تیه‌. لێره‌ خه‌ڵك سه‌یر هه‌ڵس و كه‌وت ده‌كه‌ن. ئه‌وان به‌ ته‌واوی جیاواز له‌ من بیر ده‌كه‌نه‌وه‌.
سێبێنه‌: پێم وابوو هەل و مەرجی تۆ باشه.
ئامانیه‌ل‌‌: چه‌ند هه‌فته‌ له‌مه‌وبه‌ر من زۆر باشتر بووم. ئه‌و كات من هێشتا تێنه‌گه‌یشتبووم ژیانمان چه‌نده‌ گۆڕاوه‌. ئێمه‌ ئەوانەمان له‌ ده‌ست داوه‌: خانه‌واده‌، هاوڕێ، ئاداب و نه‌ریت و زمان.

كاتێك مرۆڤ بۆ وڵاتێكی تازه‌ كۆچ ده‌كات، گۆڕانکاری بەسەردا دێت. زۆر جار مرۆڤ به‌ ناو شتێكدا تێپه‌ڕ ده‌بێ كه‌ ئێمه‌ پێی ده‌ڵێین پرۆسه‌ی دەروونی كۆچ كردن له‌ سێ قوناخ دا. هه‌ر قوناخه‌ی چه‌نده‌ كات ده‌خوازێ، له‌ مرۆڤ-ەوە بۆ مرۆڤ جیاوازی هەیه.

قۆناخی ١

Et par flytter på en stor stol i stua si. De skaper et hjem. De smiler og er glade. Foto
GettyImages

هه‌وه‌ڵەكه‌ی هه‌ست به‌ خۆشحاڵی و گه‌شبینی كردن دژواره‌. مرۆڤ سه‌ری ئالۆزه‌‌. زۆر شت ده‌بێ ڕێك و پێك بكرێت، و هه‌موو شتێك كه‌ تازه‌یه‌ سرنج ڕاكێشه‌. مرۆڤ له‌وانه‌یه‌ زیاتر له‌ سه‌ر ئه‌و هه‌له‌ تازانه‌‌ی وه‌ده‌ستی هێناوه‌ وردبێته‌وه‌، و زۆر بیر له‌و شتانه‌ی كه‌ لێی دووركه‌وتۆته‌وه‌ و له‌ ده‌ستی داوه‌، نەكاته‌وه‌.

قۆناخی ٢

En kvinne sitter i sofaen med hodet i hånden. Hun ser betenkt og nedstemt ut. Foto
GettyImages

پاش چه‌ند رۆژێك، هه‌فته‌یه‌ك یا خود مانگێك زۆربه‌ی كۆچبه‌ران هه‌ست دەكه‌ن ژیان له‌و وڵاته‌ تازه‌یه‌ زه‌حمه‌ته‌. مرۆڤ له‌ ناكاو له‌ ئاكامه‌كانی كۆچ كردن تێده‌گات. هه‌موو ئه‌و شته‌ بێگانانه‌ له‌و وڵاته‌ تازه‌یه‌ وا ده‌كات كه‌ مرۆڤ هه‌ست به‌ دڵنیا نەبوون بكات. مرۆڤ لەوه‌یكه‌ هیچ شتێك وه‌ك جاران نیه‌، ماندوو و بێزار ده‌بێت، و دڵته‌نگی بۆ ئه‌و ژیانه‌ی مرۆڤ هۆگره‌ی پێ كردووه‌ زیاتر ده‌بێت.

قۆناخی ٣

En kvinne med hijab og en kvinne uten hijab sitter i en sofa. De er venninner og ler av noe de ser på mobilen. Foto
GettyImages

پاش ماوه‌یه‌ك زۆربه‌یان هه‌ست ده‌كه‌ن ژیان سووكتر بووه‌. مرۆڤ له‌ زمان و نیزا‌می ئه‌و وڵاته‌ تازه‌ زیادتر تێده‌گات. داهاتوو ڕووناكتر ده‌بێت. مرۆڤ كۆچه‌كه‌ی قبووڵ كردووه‌. ورده‌ ورده‌ مرۆڤ ئه‌و شته‌ پۆزه‌تیڤانه‌ی ژیان و به‌هاكانی وڵاته‌ تازەکه زیاتر وه‌رده‌گرێت. كاتێك ئه‌وه‌ له‌ گه‌ڵ ئه‌و به‌ها و باوه‌ڕانه‌ی مرۆڤ له‌ وڵاتەکەی خۆی ڕا هێناوێتی تێكه‌ڵ بكات، ئه‌و كات مرۆڤ ده‌توانێ شوێنی خۆی له‌و كۆمه‌ڵگا‌ تازەیه ببینێته‌وه‌.

پێكه‌وه‌ قسان‌ بكه‌ن

  • حاڵی ئامانیه‌ل‌ و سێبێنه‌ چۆنه‌؟ ئایا تۆش هه‌ست به‌و شتانه‌ی ئه‌وان ده‌یڵێن ده‌كه‌یت؟
  • ئامانیه‌ل‌ ده‌ڵێ زۆر شتی له‌ده‌ست داوه‌. ئه‌مه‌ بۆ ته‌ندروستی ئەم ده‌توانێ چ مانایه‌كی هه‌بێت؟
  • ئایا كه‌سێك كه‌ به‌ ناچار بۆ وڵاتێكی تازه‌ كۆچی كردبێت له‌ گه‌ڵ كه‌سێك كه‌ به‌ دڵی خۆی كۆچی كردبێت، ئه‌و قوناخانه‌ جیاواز ده‌بینێت؟
  • ژیانی خانه‌واده‌یه‌ك چۆن ده‌بێت ئه‌گه‌ر ئه‌ندامانی خانه‌واده‌ له‌ كاتی جیاوازدا له‌ یەکێک لەم قوناخه جۆراوجۆرانه دابن؟

وەڵامی ڕاست هەڵبژێرە

پرۆسه‌ی ده‌روونی كۆچ كردن چه‌ند قۆناخی هه‌یه‌؟

وەڵامی ڕاست هەڵبژێرە

كامه‌ قۆناخ پێناسه‌ ده‌كرێت به‌

  • له‌م وڵاته‌ تازه‌یه‌ هەستێکی ناخۆش سەبارەت به ژیان هه‌یه.
  • مرۆڤ ئاكامه‌كانی كۆچ كردن تێده‌گات
  • مرۆڤ دڵته‌نگی ژیانی ڕابردوو ده‌بێت

وەڵامی ڕاست هەڵبژێرە

ئه‌و قۆناخه‌ جۆراوجۆرانه‌ چه‌نده‌ ده‌خایه‌نن؟

ئه‌و ڕسته‌یه‌ پڕ كه‌وه‌

كاتێك مرۆڤ بتوانێ شته‌ پۆزه‌تیڤه‌كانی ژیان و به‌هاكانی ئه‌و وڵاته‌ تازه‌ زیاتر وه‌ربگرێت، هاوكات ئه‌وه‌ تێکەڵ بكات له‌ گه‌ڵ ئه‌و به‌ها و باوه‌ڕانه‌ی مرۆڤ له‌ وڵاتی خۆی هه‌یبووه‌، …

ڕاست یا هەڵە هه‌ڵیبژێره

ئه‌م ووتانه‌ بخوێنه‌وه‌. كامه‌یان ڕاستن‌؟ كامه‌یان هه‌ڵه‌ن‌؟

هه‌موو ئه‌و كه‌سانه‌ی كه‌ بۆ وڵاتێكی تازه‌ كۆچ ده‌كه‌ن، له‌‌ نێو پرۆسه‌ی ڕەوانی كۆچ كردن له‌ سێ قوناخ تێده‌پەڕن.
باوه هه‌ست بكه‌یت كه‌ كۆچ كردن بۆ وڵاتێكی تازه‌ سه‌خته‌.
چه‌نده‌ ئه‌و قوناخانه‌ ده‌خایه‌نن له‌ مرۆڤ بۆ مرۆڤ جیاوازی هەیه.
زۆربه‌ی خه‌ڵك پێیانوایه‌ كه‌ كۆچ كردن بۆ وڵاتێكی تازه‌ بێ كێشه‌یه‌.
زۆربه‌ی خه‌ڵك له‌ هه‌وه‌ڵه‌كانی ژیان له‌ وڵاتێكی تازەدا گه‌شبینن.