رواني روغتیا

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Samtalen med John

Dette kan være et ømtålig tema og læreren må tilpasse samtalen til deltakergruppa.

Legen vil undersøke om Johns plager er psykosomatiske. Kan det tenkes at John har vondt i magen fordi hans psykiske helsetilstand ikke er god? John er kanskje ikke villig til å innrømme at han har et psykisk problem.
Sinn og kropp er en enhet. Hjelpeløshet, stress og depresjoner kan utløse fysiske helseproblemer.

Forholdet til psykisk helse er ulikt i ulike kulturer og kan også endre seg over tid. I noen kulturer og innenfor enkelte grupper er psykiske problemer tabubelagt. De siste årene har det å slite med psykiske problemer blitt mer akseptert i Norge. Hva tenker deltakerne?

Man kan få hjelp hos fastlegen, psykolog, psykiater eller annet fagpersonell. Det kan også være fint å snakke med familie og venner.

Snakk sammen

Se kommentarer over. Psykisk helse vil sannsynligvis påvirkes på en eller annen måte og i større eller mindre grad som følge av migrasjon. Dette kan man gjerne være åpen på og snakke om.

Alles liv vil gå opp og ned. Noen dager er bedre enn andre. Det er et skille mellom å være sliten og lei seg, trist eller ensom og det å ha en psykisk lidelse. Men selv om man ikke er syk og har en diagnose, kan det være nødvendig å snakke om situasjonen med noen, og å få hjelp til å bearbeide opplevelser og å gå videre med livet på en positiv måte.

Tips til undervisninga

Samtalen med John

Dette kan vere eit ømtolig tema, og læraren må tilpasse samtalen til deltakargruppa.

Legen vil undersøkje om John sine plager er psykosomatiske. Kan det tenkjast at John har vondt i magen fordi den psykiske helsa hans ikkje er god? John vil kanskje ikkje vedgå at han har eit psykisk problem.
Det er ikkje noko klårt skilje mellom kropp og sinn. Hjelpeløyse, stress og depresjon kan utløyse fysiske helseproblem.

Synet på psykisk helse varierer mellom ulike kulturar og kan endre seg over tid. I nokre kulturar og nokre grupper er psykiske problem tabu. Dei siste åra har det blitt meir akseptert i Noreg å slite med psykiske problem. Kva tenkjer deltakarane?

Ein kan få hjelp av fastlegen, ein psykolog eller psykiater, eller av andre fagfolk. Det kan òg vere fint å snakke med familie og vener.

Snakk saman

Sjå kommentarar over. Migrasjon vil sannsynlegvis påverke den psykiske helsa på eit eller anna vis og i større eller mindre grad. Det kan ein gjerne vere open om og snakke om.

Alle liv har opp- og nedturar. Somme dagar er betre enn andre. Det er eit skilje mellom å vere sliten og lei seg, trist eller einsam og det å ha ei psykisk liding. Men sjølv om ein ikkje er sjuk og har ein diagnose, kan ein ha bruk for å snakke med einkvan om situasjonen sin og få hjelp til å arbeide gjennom opplevingar og gå vidare i livet på ein positiv måte.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på hvordan fysisk og psykisk helse kan bli påvirket av livsstil og ulike hendelser, som for eksempel migrasjon

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

رواني روغتیا

جان (John): زما ګېډه لا هم درد کوي. او زه غوره خوب نه لرم.
ډاکټر: موږ هر ډول آزموینې ترسره کړې دي، او ستاسو د ګېډې په اړه مو هېڅ کومه ستونزه پیدا نه کړه.
جان (John): پوه نه شوم.
ډاکټر: نه، خو تاسو نور څه احساس لرئ؟ آیا تاسو لاهم اندېښمن او یوازې یاست؟

  • ولې ډاکټر د خفګان او تنهایۍ په صورت کې له جان څخه پوښتنه کوي؟
  • ولې جان یو څه ناخوښ ښکاري؟
  • د رواني او فزیکي روغتیا ترمنځ د اړیکې په اړه بحث وکړئ.
  • په ناروې او ستاسو په خپل هېواد کې خلک د رواني روغتیا په برخه کې د ستونزو په اړه څه فکر کوي؟
  • څوک کولای شي د جان سره مرسته وکړي؟

یو څو اونۍ وروسته:
ډاکټر: سلام جان! خوښ یم چې بیا سره وینو. څنګه کولای شم تاسو سره مرسته وکړم؟
جان (John): زه د هغه څه په اړه د غور په حال کې یم چې په وروستي ځل مو یې په اړه چې زه دلته وم خبرې وکړې. زه یو څه مرستې ته اړتیا لرم. ژوند سخت او ستونزمن شوی دی. ما هېڅکله د خوښۍ احساس نه دی کړی، او همېشه ستړی یم. زه ځينې وخت له کوم لامل پرته غصه کېږم. همدارنګه زه سم خوب نه لرم او د هغو شیانو په اړه فکر کوم چې په خپل هېواد کې مې تجربه کړي دي.
ډاکټر: زه فکر کوم چې تاسو باید یوه متخصص ته مراجعه وکړئ.
جان: رواني ډاکټر ته؟ زما سر هېڅ ستونزه نه لري.
ډاکټر: نه، خو ځینې وخت یوه متخصص ته د خپلو ستونزو بیانول مرسته کوي.
په یاد ولرئ چې اروا پوه مسؤلیت لري چې د محرمیت موارد په پام کې ونیسي او نه شي کولای ستاسو اړونده مواردو په اړه هېچا ته معلومات ورکړي. تاسو کولای شئ هغه سره یو ځلې ووینئ او وګورئ چې آیا هغه کولای شي تاسو سره مرسته وکړي.
جان: سمه ده، دا نه شي کولای وضعیت خراب کړي. نو زه به یې یو ځل امتحان کړم.

  • تاسو د ډاکټر د وړانديز په اړه څه فکر کوئ؟
  • تاسو د جان د غبرګون په اړه څه فکر کوئ؟

ګڼ شمېر کسان په خپل ژوند کې د رواني ستونزې څخه رنځ وړي. په رواني ستونزو باندې د خلکو د اخته کېدو لپاره ګڼ شمېر لاملونه موجود دي. ځینې وخت دغه لاملونه په ژوند کې د ستونزو له امله لکه د کورنیو ستونزو ناوړه سختو کاري شرائطو له امله رامنځ ته کېږي. ځینې خلک له کړکېچونو، مړینې یا ناوړه پېښو وروسته رواني ستونزې پیدا کوي. په ځینو خلکو کې ښائي رواني ستونزې د ارثي ملحوظاتو له وجې وي، او خفګان کولای شي د یوه محرک په حیث عمل وکړي.

موږ کولای شو ستونزو سره د مخ کېدو په صورت کې د یو چار سره مشوره وکړو. ځینې وخت د کورنۍ یا ملګرو سره مشوره کول کفایت کوي. پداسې حال کې چې په نورو وختونو کې بیا موږ ښائي مسلکي مرستې ته اړتیا ولرو. یو رواني ډاکټر یا بل متخصص کولای شي ډېری وخت زموږ ستونزو لپاره حل پیدا کړي. عمومي ډاکټر ان کولای شي د اړتیا په صورت کې خلک د رواني روغتیا متخصص ته راجع کړي.

د رواني روغتیا په اړه د خلکو په لیدلوریو کې څه بدلون رامنځ ته شوی؟ نن صبا د ناروې ډېری وګړي آزاده مفکوره او نېک اخلاق لري. ډېری خلک پدې باور دي چې د رواني ناروغیو باید درملنه وشي او همدارنګه د هغو ناروغانو سره طبي مرستې وشي چې فزیکي ناروغي لري. همدارنګه موږ پدې باور یو چې د رواني ناروغیو درملنه شونې ده.

En mann i 60-årene sitter på en stol og snakker med en psykolog. Foto
Fem personer sitter i en sirkel. En mann har hånden støttende på skulderen til en kvinne som forteller om problemene hun har. Foto
GettyImages

یو بل سره مباحثه وکړئ

  • په بېلابېلو تولنو کې په بېلابېلو وختونو کې د رواني روغتیا په وړاندې د خلکو په لیدلوریو بحث وکړئ.
  • موږ خپله څه کولای شو ترڅو غوره رواني روغتیا ولرو؟
GettyImages
GettyImages

سم ځواب انتخاب کړئ

په ناروې کې ډېری خلک د رواني ناروغیو په اړه څه فکر کوي؟

سم ځواب انتخاب کړئ

کوم کسان په رواني ستونزو اخته کېږي؟

سم ځواب انتخاب کړئ

که چېرې تاسو د بل چا سره د خبرو کولو اړتیا پیدا کوئ، نو ستاسو عامه ډاکټر تاسو سره څه مرسته کولای شي؟

سم ځواب انتخاب کړئ

د رواني روغتیا ناوړه حالت په تاسو باندې څه اغېز کوي؟

صحیح او غلط انتخاب کړئ

جملې ولولئ. کومې صحیح او کومې غلطې دي؟

ګڼ شمېر خلک په خپل ژوند کې بېلابېلې رواني ستونزې تجربه کوي.
یوازې هغه کسان چې له ژنتیکي اړخه په شرائطو برابر وي کېدی شي رواني ستونزې ولري.
خفګان کېدای شي د رواني ستونزو د پیدا کېدو لپاره یو محرک و اوسي.
ستاسو عامه ډاکټر کولای شي تاسو یوه متخصص ته راجع کړي.
ډېری خلک پدې باور دي چې له رواني ناروغیو څخه بېرته جوړېدل شوني دي.