Shëndeti mendor

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Samtalen med John

Dette kan være et ømtålig tema og læreren må tilpasse samtalen til deltakergruppa.

Legen vil undersøke om Johns plager er psykosomatiske. Kan det tenkes at John har vondt i magen fordi hans psykiske helsetilstand ikke er god? John er kanskje ikke villig til å innrømme at han har et psykisk problem.
Sinn og kropp er en enhet. Hjelpeløshet, stress og depresjoner kan utløse fysiske helseproblemer.

Forholdet til psykisk helse er ulikt i ulike kulturer og kan også endre seg over tid. I noen kulturer og innenfor enkelte grupper er psykiske problemer tabubelagt. De siste årene har det å slite med psykiske problemer blitt mer akseptert i Norge. Hva tenker deltakerne?

Man kan få hjelp hos fastlegen, psykolog, psykiater eller annet fagpersonell. Det kan også være fint å snakke med familie og venner.

Snakk sammen

Se kommentarer over. Psykisk helse vil sannsynligvis påvirkes på en eller annen måte og i større eller mindre grad som følge av migrasjon. Dette kan man gjerne være åpen på og snakke om.

Alles liv vil gå opp og ned. Noen dager er bedre enn andre. Det er et skille mellom å være sliten og lei seg, trist eller ensom og det å ha en psykisk lidelse. Men selv om man ikke er syk og har en diagnose, kan det være nødvendig å snakke om situasjonen med noen, og å få hjelp til å bearbeide opplevelser og å gå videre med livet på en positiv måte.

Tips til undervisninga

Samtalen med John

Dette kan vere eit ømtolig tema, og læraren må tilpasse samtalen til deltakargruppa.

Legen vil undersøkje om John sine plager er psykosomatiske. Kan det tenkjast at John har vondt i magen fordi den psykiske helsa hans ikkje er god? John vil kanskje ikkje vedgå at han har eit psykisk problem.
Det er ikkje noko klårt skilje mellom kropp og sinn. Hjelpeløyse, stress og depresjon kan utløyse fysiske helseproblem.

Synet på psykisk helse varierer mellom ulike kulturar og kan endre seg over tid. I nokre kulturar og nokre grupper er psykiske problem tabu. Dei siste åra har det blitt meir akseptert i Noreg å slite med psykiske problem. Kva tenkjer deltakarane?

Ein kan få hjelp av fastlegen, ein psykolog eller psykiater, eller av andre fagfolk. Det kan òg vere fint å snakke med familie og vener.

Snakk saman

Sjå kommentarar over. Migrasjon vil sannsynlegvis påverke den psykiske helsa på eit eller anna vis og i større eller mindre grad. Det kan ein gjerne vere open om og snakke om.

Alle liv har opp- og nedturar. Somme dagar er betre enn andre. Det er eit skilje mellom å vere sliten og lei seg, trist eller einsam og det å ha ei psykisk liding. Men sjølv om ein ikkje er sjuk og har ein diagnose, kan ein ha bruk for å snakke med einkvan om situasjonen sin og få hjelp til å arbeide gjennom opplevingar og gå vidare i livet på ein positiv måte.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Muntlige ferdigheter
Digitale ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

gi eksempler på hvordan fysisk og psykisk helse kan bli påvirket av livsstil og ulike hendelser, som for eksempel migrasjon

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

Shëndeti mendor

John: Unë ende kam të njëjtën dhimbje stomaku dhe nuk fle mirë.
Mjeku: Ne i kemi bërë të gjitha llojet e testeve dhe nuk mundëm të gjejmë asgjë që s’shkon me stomakun tuaj.
John: Nuk e kuptoj.
Mjeku: Jo, por si ndiheni përveç kësaj? A ndiheni ende të trishtuar dhe të vetmuar?
John: Pse pyet? Problemi është stomaku im.

  • Pse pyet doktori Johnin nëse ndihet i trishtuar dhe i vetmuar?
  • Pse është Johni pak i irrituar?
  • Diskutoni lidhjen mes shëndetit mendor dhe atij fizik.
  • Çfarë mendojnë njerëzit për problemet e shëndetit mendor në vendin tuaj dhe në Norvegji?
  • Kush mund ta ndihmojë Johnin?

Disa javë më vonë:
Mjeku: Përshëndetje John! Më bëhet qejfi që ju shoh sërish. Si mund t'ju ndihmoj?
John: Po mendoj për atë që folëm herën e fundit që isha këtu. Mendoj se kam nevojë për ndihmë. Jeta është bërë e padrejtë dhe e vështirë. Unë nuk ndihem kurrë i lumtur dhe jam gjithmonë i lodhur. Ndonjëherë zemërohem pa asnjë arsye. Gjithashtu nuk fle mirë dhe kam makthe për gjërat që kam përjetuar në vendin tim.
Mjeku: Unë mendoj se duhet t'ju referoj tek një psikolog.
John: Një psikolog? Nuk ka asgjë që nuk shkon me kokën time.
Mjeku: Jo, por ndonjëherë biseda me një ekspert për problemet mund t’ju ndihmojë. Mos harroni se psikologët kanë për detyrë të ruajnë konfidencialitetin dhe nuk mund t'i thonë askujt asgjë që keni thënë. Mund të shkoni ta takoni një herë dhe të shihni nëse mendoni se do t’ju ndihmojë.
John: Epo, nuk mund t'i bëjë më keq gjërat. Kështu që do ta provoj.

  • Çfarë mendoni për sugjerimet e mjekut?
  • Çfarë mendoni për reagimin e Johnit?

Shumë njerëz vuajnë nga probleme të ndryshme të shëndetit mendor gjatë jetës së tyre. Ka shumë arsye pse njerëzit zhvillojnë probleme të shëndetit mendor. Ndonjëherë, janë rezultat i situatave të vështira të jetës, siç janë problemet familjare ose një situatë e vështirë pune. Disa njerëz zhvillojnë probleme mendore pas një krize, vdekjeje ose aksidenti ose si rezultat i përvojave të luftës. Disa njerëz mund të kenë një predispozitë trashëgimie për të zhvilluar çrregullime mendore dhe stresi mund të veprojë si një shkak nxitës.

Mund të na duhet të flasim me dikë kur përjetojmë probleme. Ndonjëherë mjafton të flasësh me pjesëtaret e familjes ose me miqtë. Ndërsa, në raste të tjera, mund të kemi nevojë për ndihmë profesionale. Një psikolog ose një ekspert tjetër mund të na ndihmojë të gjejmë zgjidhje për problemet tona. Mjeku i familjes mund t'i referojë personat te një psikolog nëse ata kanë nevojë.

Mënyra se si e shikon shoqëria shëndetin mendor ka ndryshuar. Sot, shumica e popullsisë norvegjeze ka një qëndrim të hapur dhe mirëkuptues ndaj sëmundjeve mendore. Pjesa më e madhe e njerëzve besojnë se sëmundjeve mendorë duhet t'u jepet trajtim dhe ndihmë nga shërbimi shëndetësor në të njëjtën mënyrë si u jepet problemeve fizike. Ne gjithashtu besojmë se është i mundur kurimi i sëmundjeve mendore.

En mann i 60-årene sitter på en stol og snakker med en psykolog. Foto
Fem personer sitter i en sirkel. En mann har hånden støttende på skulderen til en kvinne som forteller om problemene hun har. Foto
GettyImages

Diskutoni së bashku

  • Diskutoni së bashku pikëpamjet mbi shëndetin mendor në kohë të ndryshme dhe në shoqëri të ndryshme.
  • Çfarë mund të bëjmë ne për të pasur një shëndet të mirë mendor?
GettyImages
GettyImages

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Çfarë mendojnë shumica e njerëzve në Norvegji për sëmundjet mendore?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Kush mund të ketë probleme të shëndetit mendor?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Çfarë mund të bëjë mjeku i familjes nëse keni nevojë të flisni me dikë?

Zgjidhni përgjigjen e saktë

Si mund të ndikojë tek ne shëndeti i dobët mendor?

Zgjidhni e saktë ose e gabuar

Lexoni deklaratat. Cila është e saktë? Cila është e gabuar?

Shumë njerëz përjetojnë probleme të ndryshme të shëndetit mendor gjatë gjithë jetës së tyre.
Vetëm ata që janë të predispozuar gjenetikisht mund të kenë probleme të shëndetit mendor.
Stresi mund të jetë një shkaktar i problemeve të shëndetit mendor.
Mjeku juaj i familjes mund t'ju referojë tek një psikolog.
Shumica e njerëzve besojnë se është e mundur të shërohesh nga sëmundjet mendore.