Afya ya kiakili
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Samtalen med John
Dette kan være et ømtålig tema og læreren må tilpasse samtalen til deltakergruppa.
Legen vil undersøke om Johns plager er psykosomatiske. Kan det tenkes at John har vondt i magen fordi hans psykiske helsetilstand ikke er god? John er kanskje ikke villig til å innrømme at han har et psykisk problem.
Sinn og kropp er en enhet. Hjelpeløshet, stress og depresjoner kan utløse fysiske helseproblemer.
Forholdet til psykisk helse er ulikt i ulike kulturer og kan også endre seg over tid. I noen kulturer og innenfor enkelte grupper er psykiske problemer tabubelagt. De siste årene har det å slite med psykiske problemer blitt mer akseptert i Norge. Hva tenker deltakerne?
Man kan få hjelp hos fastlegen, psykolog, psykiater eller annet fagpersonell. Det kan også være fint å snakke med familie og venner.
Snakk sammen
Se kommentarer over. Psykisk helse vil sannsynligvis påvirkes på en eller annen måte og i større eller mindre grad som følge av migrasjon. Dette kan man gjerne være åpen på og snakke om.
Alles liv vil gå opp og ned. Noen dager er bedre enn andre. Det er et skille mellom å være sliten og lei seg, trist eller ensom og det å ha en psykisk lidelse. Men selv om man ikke er syk og har en diagnose, kan det være nødvendig å snakke om situasjonen med noen, og å få hjelp til å bearbeide opplevelser og å gå videre med livet på en positiv måte.
Lenker
Tips til undervisninga
Samtalen med John
Dette kan vere eit ømtolig tema, og læraren må tilpasse samtalen til deltakargruppa.
Legen vil undersøkje om John sine plager er psykosomatiske. Kan det tenkjast at John har vondt i magen fordi den psykiske helsa hans ikkje er god? John vil kanskje ikkje vedgå at han har eit psykisk problem.
Det er ikkje noko klårt skilje mellom kropp og sinn. Hjelpeløyse, stress og depresjon kan utløyse fysiske helseproblem.
Synet på psykisk helse varierer mellom ulike kulturar og kan endre seg over tid. I nokre kulturar og nokre grupper er psykiske problem tabu. Dei siste åra har det blitt meir akseptert i Noreg å slite med psykiske problem. Kva tenkjer deltakarane?
Ein kan få hjelp av fastlegen, ein psykolog eller psykiater, eller av andre fagfolk. Det kan òg vere fint å snakke med familie og vener.
Snakk saman
Sjå kommentarar over. Migrasjon vil sannsynlegvis påverke den psykiske helsa på eit eller anna vis og i større eller mindre grad. Det kan ein gjerne vere open om og snakke om.
Alle liv har opp- og nedturar. Somme dagar er betre enn andre. Det er eit skilje mellom å vere sliten og lei seg, trist eller einsam og det å ha ei psykisk liding. Men sjølv om ein ikkje er sjuk og har ein diagnose, kan ein ha bruk for å snakke med einkvan om situasjonen sin og få hjelp til å arbeide gjennom opplevingar og gå vidare i livet på ein positiv måte.
Afya ya kiakili
John: Bado nina maumivu ya tumbo. Silali vizuri.
Daktari: Tumekufanyia vipimo vyote, na hatujapata chochote kibaya kinachodhuru tumbo lako.
John: Sielewi.
Daktari: Unajihisi vipi? Je, bado unahisi huzuni na upweke?
John: Kwa nini unauliza? Tumbo langu ndilo lina tatizo.
- Kwa nini daktari anamuuliza John ikiwa anahisi huzuni na upweke?
- Je, kwa nini John ameghadhabishwa?
- Jadili uhusiano uliopo kati ya afya ya kiakili na kimwili.
- Je, suala la matatizo ya afya ya kiakili linachukuliwa vipi katika nchi yako na nchini Norwe?
- Je, ni nani anaweza kumsaidia John?
Wiki chache baadaye:
Daktari: Hujambo John! Nimefurahi kukuona tena. Nikusaidiaje?
John: Nimekuwa nikiwaza kuhusu tulichozungumza nilipokuwa hapa mara ya mwisho. Ninaona ninahitaji usaidizi. Ninahisi maisha ni magumu na yanachosha. Sina furaha na siku zote nimechoka. Wakati mwingine mimi hukasirika bila sababu. Silali vizuri na ninaota ndoto mbaya kuhusu mambo niliyopitia nilipokuwa katika nchi yangu.
Daktari: Nitakuelekeza kwa mwanasaikolojia.
John: Mwanasaikolojia? Sina matatizo ya kiakili.
Daktari: Huna, lakini kuzungumza na mtaalamu kuhusu matatizo yako kunaweza kusaidia. Kumbuka kuwa wanasaikolojia wana wajibu wa usiri na hawawezi kushiriki na mtu mwingine yeyote chochote ulichosema. Unaweza kwenda kumwona mara moja ili uone ikiwa utasaidika.
John: Kwenda kwangu hakutanidhuru zaidi. Nitajaribu.
- Je, unachukulia vipi mapendekezo ya daktari?
- Je, unachukulia vipi hulka ya John?
Watu wengi wanakabiliwa na matatizo mbalimbali ya kiakili maishani. Kuna sababu nyingi zinazopelekea watu kupata matatizo ya kiakili. Wakati mwingine, ni kutokana na hali ngumu ya maisha kama vile matatizo ya kifamilia au hali ngumu kazini. Watu wengine hupata matatizo ya kiakili baada ya shida, kifo, ajali au kutokana na matukio ya vita. Watu wengine huenda wakarithi matatizo ya kiakili, na mafadhaiko yanaweza kuwa kichochezi.
Unahitaji kuzungumza na mtu unapokabiliwa na shida. Unaweza kupata usaidizi kwa kuzungumza na familia au marafiki. Wakati mwingine, huenda ukahitaji usaidizi wa mtaalamu. Mwanasaikolojia au mtaalamu mwingine anaweza kukusaidia kupata suluhu la tatizo lako. Daktari wa kawaida anaweza kukuelekeza kwa mwanasaikolojia ikiwa unahitaji.
Mtazamo wa jamii kuhusu afya ya kiakili umebadilika. Leo, idadi kubwa ya Wanorwe wana mtazamo pana na uelewa kuhusu matatizo ya kiakili. Watu wengi wanaamini kuwa walio na matatizo ya kiakili wanapaswa kupokea matibabu na usaidizi kutoka kwa wahudumu wa afya sawa na watu wenye matatizo ya mwili. Tunaamini pia kwamba unaweza kupona magonjwa ya akili.
Jadilianeni pamoja
- Jadilianeni pamoja kuhusu mitazamo kuhusu afya ya kiakili katika vipindi tofauti na katika jamii mbalimbali.
- Je, tunaweza kufanya nini ili kuimarisha afya ya akili?
Chagua jibu sahihi
Je, watu wengi nchini Norwe wanachukulia vipi matatizo ya kiakili?
Chagua jibu sahihi
Je, ni nani anaweza kupata matatizo ya kiakili?
Chagua jibu sahihi
Je, daktari wako wa kawaida anapaswa kufanya nini ikiwa unahitaji mtu wa kuzungumza naye?
Chagua jibu sahihi
Je, matatizo ya kiakili yanaweza kutuathiri vipi?
Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi
Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?