Nyumba
Lærerinnhold
Tips til undervisningen
Boligstandarden i Norge i dag er høy, og rundt halvparten av befolkningen bor i eneboliger. Hver nordmann har i gjennomsnitt 40 kvadratmeter å bo på. Nesten alle boliger har innlagt vann og strøm, og ofte er det flere bad i en bolig. Boligene varmes opp med elektrisk strøm, parafin, gass eller olje. Mange bruker ved i tillegg. Nordmenn synes det er koselig å fyre i peisen. De bruker også mye tid og penger på å gjøre det fint inne i, og rundt. boligene sine.
Se filmen
Videoen består av syv klipp som viser prosessen med å kjøpe en bolig for et ungt samboerpar. I første klipp ser vi paret snakke sammen mens de ser på en PC, før vi ser et budsjett og en kalkulator. Deretter begynner de å spare, og setter penger oppi et spareglass. I fjerde klipp går paret på visning, før de drar på et møte i banken. De to siste klippene viser at de får nøklene til sin nye bolig, og flytter tingene sine inn i stua.
Forslag til spørsmål:
Er det mange som eier boligen sin i ditt hjemland?
Hvilke sparetips ville du gitt en venn som prøver å spare til bolig?
Hva synes du det er viktig å tenke over når man kjøper bolig?
Hvilke fordeler og ulemper er det ved å kjøpe seg bolig?
Samtalestarter
Datteren: Rommet mitt er så lite! Jeg får ikke plass til en sofa en gang!
Moren: Du da! Du har jo i alle fall eget rom! Da jeg var liten, måtte jeg dele rom med lillesøsteren min.
Bestemoren: Vi har det jo så godt nå. Da jeg var liten, bodde mor og far og alle vi seks barna i en liten leilighet. Jeg husker godt hvor kaldt det var å gå på utedoen i bakgården om vinteren.
Bruk eventuelt den ekstra teksten om å eie og leie bolig. Den har også samtaleoppgaver.
Last ned
Lenker
Tips til undervisninga
Bustandarden er høg i Noreg, og om lag halvparten av innbyggjarane bur i einebustader. I gjennomsnitt har kvar nordmann 40 kvadratmeter å bu på. Nesten alle bustader har innlagt vatn og straum, og mange har fleire bad. Bustadene blir oppvarma med elektrisk straum, parafin, gass eller olje. Mange brukar ved i tillegg. Nordmenn synest at det er koseleg å fyre i peisen. Dei brukar òg mykje tid og pengar på å gjere det fint inne i og rundt heimane sine.
Se filmen
Videoen er sett saman av sju klipp som følgjer eit ungt sambuarpar gjennom prosessen med å kjøpe bustad. I det første klippet ser vi paret snakke saman medan dei ser på ei datamaskin, før vi ser eit budsjett og ein kalkulator. Så byrjar dei å spare og legg pengar i eit spareglas. I det fjerde klippet går paret på visning, og så ser vi dei på møte i banken. Dei siste to klippa viser at dei får nøklane til den nye bustaden sin og flyttar tinga sine inn i stova.
Framlegg til spørsmål
Er det mange som eig sin eigen bustad i heimlandet ditt?
Kva for sparetips ville du gjeve til ein ven som prøver å spare pengar til bustad?
Kva synest du det er viktig å tenkje over når ein skal kjøpe seg bustad?
Kva er fordelane og ulempene ved å kjøpe seg bustad?
Samtalestartar
Dottera: Rommet mitt er så lite! Eg får ikkje plass til ein sofa eingong.
Mora: Du då! Du har i alle fall ditt eige rom! Då eg var lita, måtte eg dele rom med veslesystera mi.
Bestemora: Vi har det jo så godt no. Då eg var lita, budde mor og far og alle vi seks barna i ei lita leilegheit. Eg hugsar godt kor kaldt det var å gå på utedoen i bakgarden om vinteren.
Bruk eventuelt den ekstra teksten om å eige og leige bustad. Det høyrer òg samtaleoppgåver til denne teksten.
Last ned
Tazama filamu
Nyumba
Nyumba
Kuna zaidi ya nyumba milioni mbili na nusu nchini Norwe. Karibu nusu ya idadi hii ni nyumba za familia moja. Katika miji mikubwa kama Oslo, asilimia 70 ya nyumba ziko kwenye fleti. Katika manispaa ndogo, nyumba za familia moja hufika hadi asilimia 90 ya nyumba zote huko. Karibu asilimia 82 ya familia zinamiliki nyumba zao, huku asilimia 18 iliyosalia wanakodisha nyumba.
- Nyumba moja kwenye fleti: Unamiliki nyumba yako. Unaweza kuikarabati utakavyo na kuikodisha kwa yeyote. Unalipa gharama zote zinazohusiana na nyumba yako (ushuru wa manispaa, bima ya nyumba na gharama za huduma husika). Unajinunulia nyumba mwenyewe.
- Ushirika wa makazi: Una hisa katika shirika la nyumba. Una haki ya kipekee ya kuishi kwenye nyumba. Sharti uzingatie sheria na kanuni za shirika la nyumba. Unaweka amana wakati wa kununua nyumba, na unaigharamia. Pia unalipa kodi kila mwezi. Kodi hutumika kulipia dei lako kwenye shirika la nyumba, ushuru wa manispaa na bima ya nyumba.
Kulipia
Kununua nyumba hugharimu pesa nyingi, na watu wengi hukopa pesa kutoka kwenye benki. Kawaida watu hulipia mkopo kila mwezi kwa miaka mingi. Huwezi kukopa benki kiasi chote cha bei ya kununua nyumba. Unahitaji pia kuwa na pesa zako mwenyewe. Hii inajulikana kama "mtaji/fedha za kibinafsi". Kanuni kuu ni kwamba sharti uwe na akiba yako mwenyewe ambayo ni asilimia 15 ya bei ya nyumba. Unaweza kukopa benki asilimia 85 ya bei ya nyumba. Hata hivyo, sharti uwe na mapato ya kawaida au dhamana nyingine ya kifedha ili uruhusiwe kukopa pesa kutoka kwenye benki. Benki lazima iwe na uhakika kuwa wanaokopa wanaweza kulipa riba na malipo ya polepole.
Jadilianeni pamoja
- Jadili kuhusu manufaa na changamoto za kumiliki au kukodisha nyumba yako.
- Jadili kuhusu tofauti kati ya kumiliki nyumba katika fleti na nyumba katika mashirika ya nyumba (ushirika wa makazi).
- Je, maoni yako ni gani kuhusu kuchukua mkopo wa benki? Je, inahusisha nini?
- Unaweza kwenda kwenye finn.no au tovuti nyingine ili uangalie nyumba zinazouzwa katika eneo unaloishi. Je, unaona nyumba za aina gani? Zinagharimu pesa ngapi?
Chagua jibu sahihi
Je, kuna nyumba ngapi nchini Norwe?
Chagua jibu sahihi
Je, unapendelea chaguo lipi la nyumba:
- kuwa na haki ya kipekee ya kutumia nyumba yako
- sharti uzingatie sheria na kanuni
- kulipa amana unaponunua nyumba kwenye fleti
- kulipa kodi kila mwezi
Chagua jibu sahihi
Je, unahitaji kuwa na asilimia ngapi ya bei ya nyumba ili uweze kuinunua? Je, unaweza kukopa benki kiasi gani?
Chagua jibu sahihi
Je, kumiliki nyumba kwenye fleti kunamaanisha nini?
Chagua taarifa sahihi au isiyo sahihi
Soma taarifa hizi. Ipi ni sahihi? Ipi si sahihi?