የጤና አገልግሎት

Lærerinnhold

Tips til undervisningen

Det er fint å legge vekt på muligheter for tolk hos legen, og at dette ikke bør være et familiemedlem.

Snakk sammen

Snakk om helsetjenester i deltakernes hjemland og hvordan disse er organisert/finansiert og sammenlikn med Norge.
Snakk om velferdsstaten og skattefinansiering av denne.

Fastlegen vil kjenne den enkelte pasient og dennes helsehistorie bedre enn tilfeldige leger. Det vil kunne skapes en relasjon mellom lege og pasient, noe som kan være viktig for mennesker som trenger hyppig kontakt med lege.

Tips til undervisninga

Det er fint om læraren legg vekt på moglegheita for å bruke tolk hos legen og at tolken ikkje bør vere ein familiemedlem.

Snakk saman

Snakk om helsetenester i heimlanda til deltakarane og korleis dei er organiserte/finansierte, og samanlikn med Noreg.
Snakk om velferdsstaten og korleis han blir finansiert av skattar.

Fastlegen vil kjenne den einskilde pasienten og helsehistoria til pasienten betre enn tilfeldige legar. Såleis kan det skapast ein relasjon mellom legen og pasienten, og det kan vere viktig for menneske som treng å ha kontakt med legen ofte.

Læreplan

Grunnleggende ferdigheter

Digitale ferdigheter
Muntlige ferdigheter

Tverrfaglige tema

Folkehelse og livsmestring

Læreplan i samfunnskunnskap for voksne innvandrere etter integreringsloven

bruke kunnskap om det norske helsevesenet til å få tilgang til ulike helsetjenester

Kjerneelement

Individ og fellesskap

Læringsaktivitet

Muntlig aktivitet

የጤና አገልግሎት

En ung sykepleier støtter en eldre mann når han går. Bildet er tatt bakfra, og man kan se at de snakker sammen. Foto
GettyImages

የማህበራዊ ደህንነት ስርዓት ግብ፡ በተቻለ መጠን ሕዝቡ ጥሩ ኑሮ እንዲኖር ማድረግ ነው።ይህም፡ ጥሩ የጤንነት ኣገልግሎት ጭምር እንዲኖር ነው። በኖርዌይ የመንግስት ጤና አገልግሎት አለ። ይህ ማለት፡ ሰዎች የሚያስፈልጋቸውን ህክምና እንዲያገኙ ሃላፊነት ይወስዳል። የግል የጤና ተቋማትም አሉ። በእነዚህ አገልግሎቶች የሚጠቀሙ ሰዎች ግን፡ ለሚያገኙት የህክምና ኣገልግሎት ራሳቸው ይከፍላሉ።

መደበኛ ጠቅላላ ዶክተር/ሓኪም

En mannlig lege med stetoskop rundt halsen snakker med en kvinnelig pasient. Foto
GettyImages
  • ማንኛውም በኖርዌይ የሚኖር ሰው ኣጠቃላይ ሓኪም እንደ ቋሚ ሓኪሙ እንዲኖረው መብቱ ነው። ራስህ ወይም ከልጆችህ ህመም ሲሰማቸው፣ መጀመሪያ የምታናግሩት መደበኛ ሓኪማችሁን ነው።
  • ኣስፈላጊ ሆኖ ከተገኘ፡ ቋሚ ሓኪምህ ወደ ስፐሺያሊስት ሓኪም ሊያስተላልፍህ ይችላል።
  • መደበኛ ሐኪምህን ማየት ከፈልግህ፡ ስልክ ደውለህ ቀጠሮ መያዝ አለብህ። ብዙ ጊዜ ቀጠሮ ለመውሰድ ጥቂት ቀናት መጠበቅ አለ፣ ነገር ግን፡ በአጠቃላይ የህመም ስሜት ከተሰማህ በዛ ቀን ቀጠሮ ልታገኝ ትችላለህ።

    መደበኛ ጠቅላላ ሃኪምህን ራስህ ትመርጣለህ። መደበኛው ሓኪምህ ካልተማማህ መለወጥ ትችላለህ፡ ይህንን ማድረግ የምትችለው ግን፡ በአመት ሁለት ጊዜ ብቻ ነው።

በኢንተርነት (helsenorge.no) በኩል፡ መደበኛ ቋሚ ሓኪም ለምግኘት፡ ለመለወጥ እና ሌሎች ጠቃሚ የጤና መረጃዎችን ማግኘት ትችላለህ።

ኢንተርነት

ስፔሻሊስት ሓኪሞች

  • ስፔሻሊስት (ልዩ) ሓኪም የሚባለው፣ ለምሳሌ የማህጸን ሓኪም፣የቆዳ ሓኪም፣ ከኣንገት በላይ (የጆሮ-አፍንጫ-ጉሮሮ) ሓኪም፡ እንዲሁም የልጆች ስፔሻሊስት ሕኪምን ማለት ነው፡፡
    በኣጠቃላይ፡ ስፔሻሊስት ዶክተር ለማየት ከፈለግህ፡ ወደ ስፔሻሊስት ዶክተሩ ሊጽፍልህ የሚችለው የግል ሓኪምህ ነው።

ሆስፒታል መግባት

  • ሆስፒታል መተኛት ያስፈልግ እንደሆነ ሐኪሙ ይወስናል። በመንግስት የሆስፒታል ቆይታ ከክፍያ ነፃ ነው። የመንግስት ባለስልጣናት ሁሉንም የህክምና፣ የምግብ እና የመጠለያ ወጪዎችን ይሸፍናሉ።
  • ልጆች በሆስፒታል ውስጥ ሲሆኑ ከወላጆቻቸው አንዱ ከልጁ ጋር ብዙ ጊዜ ሆስፒታል ውስጥ ይቆያል።
En kvinne ligger i en sykehusseng. Hun snakker med en sykepleier. I rommet står også andre sykepleiere som jobber med andre ting. Foto
GettyImages

ተመላላሽ የሆስፒታል ሕክምና

  • ተመላላሽ ሕክምና ማለት አንድ ታማሚ በሆስፒታል አልጋ ሳይዝ እየተመላለሰ የሚታከምበት አሰራር ማለት ነው፡፡በተሰጠህን ቀጠሮ መሰረት ተገኝተህ ህክምናውን ከተደረገልህ ወደ ቤትህ ትመለሳለህ።

የድንገተኛ አገልግሎት

  • የቋሚ ሓኪም ጽሕፈት ቤት ከተዘጋ በኋላ፡ እራስህ ወይም ከቤተሰብህ ኣንዱ ብትታመሙ ወይም ኣደጋ ቢደርስባችሁ፡ በቴለፎን ቁጥር 116 117 የኣስቸኳይ ሕክምና (ሌገቫክት) ተገናኙ።
  • አንድ ሰው በጠና ከታመመ ወይም ከባድ ጉዳት ካጋጠመው እና አፋጣኝ እርዳታ የሚያስፈልገው ከሆነ፣ ወደ ድንገተኛ አደጋ ቁጥር 113 መደወል አለብዎት።
  • ተረጋግታችሁ መረጃውን በሚከተለው ቅደም ተከተል ያቅርቡ፡ ማን እንደሆኑ፣ምን ችግር እንዳጋጠመ እና የት እንዳሉ/ያሉበትን ኣድራሻዎ/።

መደኃኒት ቤቶች

  • አብዛኞቹ መድሃኒቶች መግዛት የሚቻለው ከፋርማሲዎች ብቻ ነው።
  • አንዳንድ የመድኃኒት ዓይነቶች፣ ለምሳሌ ቀላል የህመም ማስታገሻዎች፡ ከግሮሰሪ ሱቆች/ሱፐርማርኬቶች ወይም ከነዳጅ ማደያዎች ሊገዙ ይችላሉ።
  • በፋርማሲዎች ውስጥ የሚሰሩ ሰዎች መድሃኒትን በመምረጥ እና ኣጠቃቀሙ ላይ መምርያ ሊሰጡህ ይችላሉ።
  • መድሃኒት ለመግዛት ብዙ ጊዜ የሃኪም ማዘዣ ያስፈልግሃል። በመድሃኒት ማዘዣው፡ የመድሃኒት ስም እና እንዴት ጥቅም ላይ እንደሚውል ይገልጻል።
  • የመድሃኒት ማዘዣዎች ብዙውን ጊዜ ኤሌክትሮኒክ፡ አንዳንዴም በወረቀት ላይ ናቸው። ሁሉም ፋርማሲዎች የዲጂታል ማዘዣዎችን ማግኘት ይችላሉ።
  • የታዘዘለህን መድሃኒት ለመውሰድ ስትሄድ፡ በፋርማሲው፡ (በባንክ ካርድ፡ የመንጃ ፍቃድ፡ ፓስፖርት ወይም መታወቂያ ካርድ) ማንነትህን መለየት ኣለብህ።
  • ከባድ እና ሥር የሰደደ ሕመም ካለብህ፡ በሰማያዊው የመድሃኒት ማዘዣ፡ መድሃኒት፣ ምግብ እና የህክምና አቅርቦቶች ማግኘት ትችላለህ። ለዚህ አገልግሎትም የምትከፍለው መጠን በጣም ትንሽ ነው።
Medisiner på apoteket. Foto
GettyImages

ምስጢር የመጠበቅ ግዴታ

  • በጤና አገልገሎት ውስጥ የሚሳተፉ ባለሙያዎች ምሥጢር የመጠበቅ ግዴታ አለባቸው፡፡ይህ ማለት፡ ያለኣንተ ፈቃድ፡ መረጃህን ለሌላ አካል ማስተላለፍ አይችሉም ማለት ነው። ስለዚህ፡ ለሓኪምህ ችግርህን ነጻ ሆነህ መንገር ትችላለህ። የገዛ ቤተሰብ ጨምሮ፡ ሌላ ሰው የተናገርከውን ነገር ይሰማብኛል ብለህ ስጋት ሊሰማህ አይገባም።
  • ሓኪሙ፡ በሕክምና ማሕደርህ ውስጥ፡ ስለኣንተ የ ተጻፈውን ማንኛውም ነገር የማወቅ መብት አለህ።
  • ያነጋገርከው ሰው ስራውን ቢቀይርም የምስጢርነት ግዴታ ተግባራዊ ይሆናል።
  • ምስጢር መጠበቅ ግዴታ አስተርጓሚዎችም ይመለከታል።
  • ከ16 አመት በላይ የሆናቸው ልጆች፡ ወላጆቻቸው የጤና መረጃቸውን ማየት ይችሉ ዘንድ መወሰን ይችላሉ።

የታካሚ ክፍያ

  • በሽተኛው የታካሚ ክፍያ ይከፍላል፣ መንግስት ደግሞ ቀሪውን የሕክምና ወጪዎችን ይሸፍናል።
  • ታካሚዎች ለፋሻ፣ ለሲሪንጅ፣ ለመድሃኒት፣ ለምርመራዎች ወዘተ. ራሳቸው መክፈል አለባቸው። ይህ ታካሚው ከሚያደርገው ክፍያ በተጨማሪ ነው።
  • እድሜያቸው ከ16 አመት በታች የሆኑ ልጆች የታካሚ ክፍያ አይከፍሉም፡፡
  • የወሊድ ምርመራዎች ከክፍያ ነጻ ነው፡፡
  • ለመደበኛ የግል ሃኪማችሁ ቀጠሮ ለማስያዝ የምታደርጉት ክፍያ፡ ኣብዛኛውን ጊዜ፡ ከ150 እስከ 300 የኖርዌይ ክሩነር ነው፡፡
  • ሥር የሰደደ ሕመም ካለብህ፣ ለታካሚው ክፍያው እንዲመለስለት ሆኖ በተዘጋጀው ሰነድ ላይ ትከፍላለህ።
  • በአንድ አመት ውስጥ የተወሰነ የታካሚ ክፍያዎች መጠን ካደረግህ በኋላ፣ የነፃ ሕክምና ካርድ የማግኘት መብት ኣለህ። የተወሰነ የታካሚ መጠን ክፍያዎችን ከከፈልህ፣ የጤና ቁጠባ አስተዳደር (HELFO) ከክፍያ ነጻ የሆነ ካርድ ይልክልሃል ወይም በ helsenorge.no የነፃ ታካሚዎች ካርድ የመውጣት ትችላለህ። ወደ ሐኪም ስትሄድ ወይም ክፍያን የሚመለስ የመድሃኒት ማዘዣ ስትገዛ፡ ይህንን ካርድ ማቅረብ አለብህ። ይህ ማለት፡ በቀሪው የአመት፡ የታካሚ ክፍያ መክፈል የለብህም ማለት ነው።

አስተርጓሚ መጠቀም

ኣንተና መደበና ሓኪምህ፡ በቋንቋ ምክንያት ልትግባቡ ካልቻላችሁ፡ ወደ ሓኪም በምትሄድበት ግዜ፡ ኣስተርጓሚ ይዘህ የመሄድ መብት ኣለህ። ለዚህም ምንም ዓይነት ክፍያ ኣትጠየቅም።

ኣብራችሁ ተወያዩ

  • በምታውቃቸው አገሮች የጤና አገልግሎት እንዴት ነው የሚሰራው?
  • ለበሽተኛው የሚደረግ ህክምና ከክፍያ ነጻ ሲሆን፡ መንግስት ወጪዎቹን ይሸፍናል። መንግስት ገንዘቡን የሚያገኘው ከየት ነው?
  • ቋሚ መደበኛ ሃኪም መኖሩ ጥቅሞቹ ምንድናችው?
  • ላንተ ቅርብ የሆነ፡ የአደጋ እና የድንገተኛ ሕክምና (ሌገቫክት) የት ይገኛል?

ትክክለኛውን መልስ ምረጡ

የመንግስት የጤና አገልግሎት ማለት ምን ማለት ነው?

ትክክለኛውን መልስ ይምረጡ

ሐኪም ማየት ከፈለጉ መጀመሪያ ማንን ማነጋገር አለብዎት?

ትክክለኛውን መልስ ይምረጡ

በኖርዌይ ውስጥ አንድ ሰው ሆስፒታል ሲተኛ ሊከፍል የሚገባው የትኛውን ክፍያ ነው?

ትክክል ወይም ስሕተት የሆነውን ምረጡ

መግለጫዎቹን ያንብቡ:: ትክክል የትኛው ነው? ስህተት የትኛው ነው?

ተመላላሽ ታካሚ ማለት አንድ ሰው ሆስፒታል ሳይተኛ እየተመላለሰ የሚታከመው አይነት ሕክምና ነው፡፡
በጤና አገልግሎት ሰጪ ተቋማት ውስጥ የሚሰራ ማንኛውም ሰራተኛ ሚስጥር ጠባቂ ሊሆን ይገባዋል፡፡
የእርግዝና ክትትል ከ150 እስከ 300 የኖርዌይ ክሩነር ያስከፍላል፡፡
አንድ ሰው ክፉኛ ቢታመም ወይም ክፉኛ ቢቆስል፡ እርዳታ በፍጥነት ያገኝ ዘንድ 113፡ የአደጋ ጊዜ ስልክ መደወል ያስፈልጋል፡፡
መደበኛ የግል ሃኪም ማለት፣ ለምሳሌ የማህጸን ሓኪም፡ የቆዳ ሓኪም ወይም የኣንገት በላይ (የጆሮ-አፍንጫ-ጉሮሮ) ሓኪም ማለት ነው፡፡

ትክክል ወይም ስህተት የሆነውን ይምረጡ

መግለጫዎቹን ያንብቡ:: ትክክል የትኛው ነው? ስህተት የትኛው ነው?

አስተርጓሚዎችም በሚስጥር ጠባቂነት ሕግ የተገደቡ ናቸው፡፡
አንድ ልጅ በሆስፒታል ውስጥ ተኝቶ ቢሆን፣ ከወላጆቹ አንዱ ኣብረዉት/ሯት በሆስፒታል ሊሆኑ ይገባል፡
በኖርዌይ ውስጥ የግል ሕክምና ተቋም የለም፡፡
የሕመም ማስታገሻዎችን መግዛት የሚቻለው ከመድኃኒት ቤቶች ብቻ ነው፡፡
በአመት ውስጥ የታካሚ ከፍያ የከፈላችሁ እንደሆነ በቀጣዩ አመት ክፍያው ይተላለፍላችኋል፡፡